| Początek uprawy |
|
Pod uprawę tej rośliny przeznacza się gleby żyzne, zasobne w składniki pokarmowe i dobrze utrzymujące wilgoć. Kapusta pekińska korzystnie reaguje na nawożenie obornikiem (optymalna jego dawka to 40–50 t/ha). Nawożenie nim jest szczególnie ważne na słabszych glebach. Najodpowiedniejszy dla tej rośliny odczyn pH wynosi 6,5–7,0. Doprowadza się go do tej wartości wapnując pole pod orkę zimową. Preferowanymi metodami produkcji jest siew nasion bezpośrednio w pole lub uprawa z rozsady doniczkowanej (fot. 1). Ze względu na słaby i trudno regenerujący się system korzeniowy nie zaleca się produkcji tego warzywa z rozsady rwanej, gdyż po jej posadzeniu na miejsce stałe procent przyjętych roślin może być bardzo niski (nawet poniżej 10%). Przygotowując rozsadę doniczkowaną nasiona wysiewa się w lipcu bezpośrednio do doniczek torfowych (4 x 4 cm) lub tac wielokomórkowych (42 x 42 mm, 96 komórek w tacy). Można używać multiplat z mniejszymi komórkami (32 x 32 mm, 160 sztuk w tacy), lecz należy bardziej dbać o nawożenie i podlewanie, aby nie dopuścić do nadmiernego przesuszenia bryły korzeniowej i niedożywienia roślin. Okres produkcji rozsady trwa około 3, 4 tygodnie, a sadzenie przypada na koniec lipca do połowy sierpnia — dokładny termin zależy od wczesności odmiany. Siew nasion bezpośrednio w pole przeprowadza się dla odmian późnych około 20–25 lipca, dla wczesnych nie później niż na początku sierpnia, w rzędy co 40–45cm, na głębokość około 1 cm. Po wschodach, w fazie 3, 4 liści, rośliny się przerywa, pozostawiając po jednej co 30–35 cm w rzędzie.
FOT. 1. ROZSADA KAPUSTY PEKIŃSKIEJ W TACY WIELOKOMÓRKOWEJ
|
|
|
| Zwalczanie chwastów i nawadnianie |
|
W uprawie z rozsady doniczkowanej odchwaszczanie powinno być przeprowadzone 2, 3 tygodnie po posadzeniu (fot. 2).
FOT. 2. MŁODE ROŚLINY KAPUSTY PEKIŃSKIEJ — PLANTACJA PO MECHANICZNYM ZWALCZANIU CHWASTÓW
|
Zazwyczaj zabieg ten wykonuje się jednorazowo, bowiem rośliny zakrywają międzyrzędzia już po około 4 tygodniach wzrostu w polu. Większym problemem są chwasty w uprawach z siewu bezpośredniego, które trzeba jak najszybciej usuwać, w fazie od liścieni do 2, 4 liści, nie dopuszczając do ich mocnego ukorzenienia się. Zabieg ten trzeba wykonywać ze szczególną ostrożnością, łatwo bowiem usunąć wraz z chwastami siewki kapusty pekińskiej. Ochronę kapusty pekińskiej przed chwastami można prowadzić wyłącznie zabiegami agrotechnicznymi (mechaniczne i ręczne usuwanie chwastów, wybór stanowiska mało zachwaszczonego, walka z chwastami w przedplonach). Nie wolno stosować herbicydów zalecanych dla kapusty głowiastej. Środki chemiczne aplikowane w uprawach roślin przedplonowych i długo zalegające w glebie mogą negatywnie wpłynąć na wzrost i jakość uprawianej po nich kapusty pekińskiej. Należy pamiętać o właściwym nawadnianiu roślin, gdyż kapusta pekińska ma duże wymagania wodne przez prawie cały okres wegetacji. Wynika to między innymi z płytkiego systemu korzeniowego i szybkiego przyrostu masy nadziemnej. Największe zapotrzebowanie na wodę przypada na okres zawiązywania i dorastania główek. Plantację najlepiej nawadniać małymi dawkami (około 5 mm opadu), lecz często, w razie potrzeby nawet co kilka dni. |
|
| Niedobory pierwiastków |
|
| Rośliny kapusty pekińskiej wymagają dużych ilości nawozów mineralnych w postaci łatwo przyswajalnej: 100–120 kg P2O5, 200–260 kg K2O i 120–150 kg N na hektar. Azotem należy nawozić w 2 lub 3 dawkach (pierwsza — przedwegetacyjnie, kolejna — po 2, 3 tygodniach od siewu lub 2 tygodniach od sadzenia). U roślin mogą wystąpić zaburzenia spowodowane niedoborem azotu przejawiające się jasno zielonym przebarwieniem liści, które szybko żółkną. Brzegi dolnych liści i ich nerwy przybierają kolor różowy. Jeżeli stwierdzi się niedobór tego składnika nie później niż na 3 tygodnie przed zbiorem, najlepiej jest opryskać rośliny roztworem saletry wapniowej (granulowanej w stężeniu 1,5%, płynnej w stężeniu 3%). Zbyt mała zawartość potasu prowadzi do kruchości liści, utraty intensywnie zielonej barwy na brzegach liści zewnętrznych, ich żółknięcia i zasychania, dolne mogą się w trakcie zbioru i transportu obłamywać. Aby uniknąć tego typu objawów konieczne jest uzupełnienie zawartości tego składnika w glebie przed uprawą. Deficyt magnezu objawia się chlorozą tkanki liści między nerwami, symptomy mogą przechodzić w brązowienie i nekrotyczną plamistość. Wzrost roślin w takich przypadkach jest silnie ograniczony. Niedobory tego składnika w roślinach występują zazwyczaj przy zbyt dużej zawartości wapnia w glebie. Kapusta pekińska jest wrażliwa także na niedobór wapnia, prowadzący do wystąpienia choroby fizjologicznej zwanej tipburnem. |
|
| Tipburn |
|
Jego objawami są nekrozy brzeżne liści wewnętrznych (fot. 3) tworzących główkę, dlatego inną nazwą tej choroby jest brzegowe zamieranie blaszek liściowych.
FOT. 3. OBJAWY TIPBURNU NA WEWNĘTRZNYCH LIŚCIACH KAPUSTY PEKIŃSKIEJ
|
Na martwej tkance mogą następnie rozwijać się choroby grzybowe (na przykład szara pleśń) lub bakterie z rodzaju Erwinia, co powoduje całkowitą utratę wartości handlowej główek. Tipburn towarzyszy często szybkiemu wzrostowi główek (kapusta pekińska jest jednym z najszybciej rosnących warzyw) przy jednoczesnym niedoborze wapnia i wody, występuje przy zbyt wysokim nawożeniu azotem (późne i obfite dokarmianie azotem prowadzi także do nadmiernej akumulacji azotanów w częściach konsumpcyjnych tego warzywa) i dużym zasoleniu gleby. Choć tipburn obserwuje się przeważnie w uprawie letniej kapusty pekińskiej, niekiedy jego objawy pojawiają się w główkach zebranych jesienią. Ryzyko jesiennego porażenia związane jest także z dużymi wahaniami dobowymi temperatury — nocą występują przymrozki, a w słoneczny dzień temperatura jest o kilkanaście stopni wyższa. Zalecaną zawartością wapnia w glebie, na której będzie uprawiana kapusta pekińska, jest co najmniej 1500 mg Ca/l. Jeśli stwierdzi się niższy poziom tego składnika w podłożu na początku uprawy, można pogłównie zastosować kredę w dawce 0,5–1 t/ha, nie później jednak niż na miesiąc przed zbiorem. Wskazanym zabiegiem profilaktycznym, który może poprawić zdrowotność kapusty pekińskiej, jest kilkakrotne w trakcie wegetacji opryskiwanie saletrą wapniową granulowaną (1,5%) lub płynną (3%). |
|
| Pieprzowa plamistość |
|
| Kapusta pekińska uprawiana w warunkach sprzyjających intensywnemu wzrostowi oraz przy niedoborze składników pokarmowych lub w czasie przechowywania w niższej od zalecanej temperaturze jest bardziej podatna na pieprzową plamistość. Objawami tego zaburzenia fizjologicznego są jasnobrązowe plamki o średnicy od 1–2 mm, niekiedy otoczone żółtą obwódką. Szczególnie wyraźnie widoczne są one na nerwach liściowych. Niekiedy mogą przybierać większe rozmiary i łączyć się ze sobą, powodując zamieranie części rośliny. Choroba ta znacznie obniża atrakcyjność główek. Niestety, skutecznych metod zwalczania dotychczas nie opracowano. |
|
| Przed czym chronić poza tym |
|
| Kapusta pekińska jest porażana przez te same choroby infekcyjne i szkodniki, co inne warzywa kapustne. W uprawie jesiennej zagrożenie stanowią przede wszystkim śmietka kapuściana, miniarki, mszyce oraz gąsienice bielinka kapustnika, bielinka rzepnika i tantnisia krzyżowiaczka. Do zwalczania chorób i szkodników należy wykorzystywać środki o możliwie krótkim okresie karencji, zgodnie z aktualnym Programem ochrony warzyw (HO 1/2002). |
|
| Zbiór i przechowywanie |
|
Zbiory kapusty pekińskiej, w zależności od odmiany i metody uprawy, rozpoczynają się pod koniec września i trwają niekiedy nawet do początku listopada. Przeciętny plon handlowy wynosi 60–80 t/ha, lecz możliwe jest także uzyskanie nawet ponad 100 t/ha. Chociaż warzywo to potrafi wykształcić główki ważące ponad 3 kg, na naszym rynku najbardziej preferowane są te o masie około 1–1,5 kg. Główki przeznaczone do sprzedaży powinny być dobrze wykształcone (fot. 4), zbite (fot. 5), bez chorób i uszkodzeń spowodowanych przez szkodniki. Kapustę pekińską zbiera się ręcznie, wycinając tak jak kapustę głowiastą białą, kończąc zbiory przed nadejściem mrozów (wytrzymuje krótkotrwałe przymrozki nawet do –4°C). Główki do przechowywania najlepiej zbierać, gdy jest sucha i chłodna pogoda. Optymalnymi warunkami przechowywania jest temperatura od 0°C do 3°C i wilgotność względna powietrza około 95%. Szczególnie wrażliwe na uszkodzenia chłodowe odmiany korzystniej jest przechowywać w temperaturze nieco wyższej od 0°C. Kapusta pekińska jest bardzo wrażliwa na działanie etylenu, którego nawet niewielkie ilości (około 10 ppm) zwiększają podatność na choroby fizjologiczne, powodują więdnięcie liści i przyspieszenie procesu starzenia się główek.
FOT. 4. DOBRZE WYKSZTAŁCONA GŁÓWKA KAPUSTY PEKIŃSKIEJ
|
|
|
|
| Dr Andrzej Kalisz jest pracownikiem Akademii Rolniczej w Krakowie |
