• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 04/1999

NAWOŻENIE MINERALNE TRUSKAWEK W OPARCIU O ICH POTRZEBY POKARMOWE

Powszechnie uważa się, iż truskawki należą do gatunków roślin uprawnych o niewielkich wymaganiach pokarmowych. Pogląd ten utrwalił się mocno w świadomości plantatorów głównie ze względu na fakt, iż truskawki rosną i dobrze owocują prawie na wszystkich typach gleb, z wyjątkiem może piaszczystych, na których może dojść do spadku plonów roślin w przypadku nienawadniania plantacji.
Pamiętać również należy, że obowiązujące do dziś zalecenia nawozowe w uprawie truskawek opracowane zostały ponad trzydzieści lat temu, przede wszystkim dla plantacji przemysłowych, na których dominującą odmianą była i jest do dziś Senga Sengana. W ostatnich latach obserwuje się jednakże wzrost zainteresowania produkcją truskawek deserowych. Dotyczy to także uprawy nowych, atrakcyjnych odmian - w tym również krajowej hodowli - oraz nowoczesnych technologii, uwzględniających wykorzystanie sadzonek typu ''frigo'', nawadniania oraz fertygacji plantacji. Jednocześnie coraz więcej uwagi przywiązuje się nie tylko do plenności uprawianych odmian, lecz także do atrakcyjności owoców (fot. 1): ich jędrności, barwy skórki czy też odporności na uszkodzenia mechaniczne. Zarówno wielkość plonu, jak też jego jakość mogą być istotnie modyfikowane przez zaopatrzenie roślin w składniki mineralne. Z tego powodu niezbędna staje się znajomość potrzeb pokarmowych truskawek w poszczególnych fazach ich wzrostu.

FOT. 1. CORAZ WIĘCEJ UWAGI PRZYWIĄZUJE SIĘ NIE TYLKO DO PLENNOŚCI UPRAWIANYCH ODMIAN, LECZ TAKŻE DO JAKOŚCI OWOCÓW


Program nawożenia plantacji truskawek powinien uwzględniać przede wszystkim: - wapnowanie gleby oraz nawożenie obornikiem przed założeniem plantacji, - nawożenie mineralne plantacji przed sadzeniem roślin przede wszystkim w celu uzupełnienia poziomu potasu i fosforu do wartości optymalnych dla danego typu gleby, - nawożenie mineralne roślin w pierwszym roku po posadzeniu oraz w latach następnych, w których uzyskują one pełną zdolność plonowania.

PRZED ZAŁOŻENIEM PLANTACJI
Nawożenie mineralne w tym terminie powinno być prowadzone na podstawie analiz chemicznych gleby wykonanych przez specjalistyczne laboratoria. Najodpowiedniejsze do uprawy truskawek są gleby o dobrej strukturze, należące do kompleksu pszenno-buraczanego czy też żytnio-ziemniaczanego o pH 6,0-6,5. Truskawki dobrze mogą rosnąć również na stanowiskach kwaśnych. Jednakże w takich warunkach ograniczone jest pobieranie wapnia, magnezu i fosforu, co w istotny sposób może obniżyć jakość owoców. Na glebach słabych mamy również często do czynienia z niedoborami pierwiastków śladowych (mikroelemetów), zwłaszcza boru, cynku, miedzi i manganu. Przy właściwym zaopatrzeniu roślin w potas, fosfor oraz niektóre mikroelementy lepszy jest rozwój i wzrost systemu korzeniowego młodych roślin. Dawki nawozów powinny uwzględniać przede wszystkim aktualny stan zasobności gleby w fosfor oraz potas i nie powinny przekraczać odpowiednio 120 i 160 kg tych makroelementów w czystej formie na hektar. Unikać należy nawożenia ''na zapas'', bowiem fosfor w niewielkim stopniu przemieszcza się w głąb gleby i dodatkowo na kwaśnych stanowiskach przechodzi w formy niedostępne dla roślin. Potas zaś może być wypłukany do głębszych poziomów profilu glebowego, a więc poza zasięg głównej masy korzeni truskawek. W razie potrzeby pierwiastki te mogą być dostarczone roślinom w trakcie wegetacji poprzez nawożenie pogłówne.

PO POSADZENIU ROŚLIN
Oprócz typu gleby oraz jej aktualnej zasobności w składniki odżywcze, program nawożenia mineralnego truskawek powinien uwzględniać termin zakładania plantacji. To decyduje bowiem o okresie wejścia roślin w pełnię owocowania, a zatem i o specyficznych ich potrzebach pokarmowych w poszczególnych fazach rozwoju i wzrostu w kolejnych latach prowadzenia uprawy. W przypadku zakładania plantacji latem z sadzonek ''frigo'' - od połowy czerwca do połowy lipca - wymagane jest nie tylko zaopatrzenie w fosfor i potas (dostarczone wraz z nawozami przed założeniem plantacji), lecz także w azot konieczny do wzrostu roślin. Do jesieni powinny one bowiem wytworzyć mocne ulistnienie chroniące pąk szczytowy przed przemarznięciem oraz pozwalające na zgromadzenie odpowiedniej ilości substancji zapasowych niezbędnych do przezimowania roślin. Truskawki posadzone latem osiągają pełną zdolność owocowania już w roku następnym. W przypadku zakładania plantacji jesienią - od końca sierpnia do początku października - nawożenie roślin należy wykonać wiosną, tuż po ruszeniu wegetacji. Owocowanie truskawek sadzonych w końcu okresu wegetacji będzie w następnym sezonie bardzo ograniczone (polecane jest nawet usuwanie kwiatostanów w celu wzmocnienia roślin). Podstawowym więc celem prac agrotechnicznych, a zwłaszcza mineralnego odżywiania plantacji w pierwszym roku po jej założeniu jesienią, powinno być uzyskanie silnych roślin zdolnych do wiązania licznych pąków kwiatostanowych w okresie od sierpnia do października. Dlatego też w tym przypadku główny akcent programu nawożeniowego w pierwszym sezonie wegetacyjnym powinien uwzględniać przede wszystkim zaopatrzenie truskawek w pierwiastki niezbędne do prawidłowego wzrostu wegetatywnego i rozwoju generatywnego, zwłaszcza w azot i potas wczesną wiosną oraz w okresie inicjacji pąków kwiatostanowych. Nawożenie plantacji zakładanej wiosną z sadzonek zielonych będzie bardzo zbliżone do programu nawożenia roślin sadzonych jesienią. Brak plonowania w pierwszym roku u tych pierwszych pozwala jednak na niewielkie zwiększenie dawek nawozów, co powinno ułatwić ukorzenianie się i wzrost wegetatywny truskawek do czasu zawiązywania się pąków kwiatostanowych. W przypadku zakładania plantacji z sadzonek ''frigo'' od wczesnej wiosny do czerwca w celu uzyskania owoców latem tego samego roku należy zastosować program nawożenia zbliżony do polecanego w pierwszym roku pełni owocowania plantacji.

PO WEJŚCIU ROŚLIN W OKRES OWOCOWANIA
Osiągnięcie przez rośliny pełni owocowania modyfikuje nieco ich potrzeby pokarmowe. Obfite kwitnienie truskawek jest okresem najbardziej wzmożonego zapotrzebowania na składniki mineralne, zwłaszcza potas i, w mniejszych ilościach, azot oraz fosfor. Podczas owocowania pobieranie substancji odżywczych nieco spada i ponownie osiąga bardzo wysoki poziom po zbiorach, w okresie wiązania pąków kwiatostanowych. W tym czasie dominującym pierwiastkiem w ''diecie'' truskawek jest azot. Wzajemne relacje składników odżywczych w programie nawożenia plantacji w pełni owocowania powinny uwzględniać ilość pierwiastków pobraną przez rośliny. Przyjmuje się, iż z jednego hektara truskawki mogą pobrać z gleby około 130-140 kg azotu (N), 15-20 kg fosforu (P) oraz 115-150 kg potasu (K). Na uwagę zasługuje fakt dużego zapotrzebowania tych roślin na potas, co powinno znaleźć swoje odzwierciedlenie w zaleceniach nawożeniowych - przede wszystkim dla plantacji w pełni i obficie owocującej. Pierwiastek ten odgrywa istotną rolę w regulowaniu gospodarki wodnej roślin. Optymalne zaopatrzenie truskawek w potas decydować będzie zatem nic tylko o pobieraniu innych pierwiastków z gleby, lecz także o jędrności owoców oraz ich wielkości. Dużą także rolę w osiąganiu pożądanej jakości owoców, zwłaszcza ich jędrności, odgrywa wapń, który jest podstawowym składnikiem budulcowym ścian komórkowych. Zaopatrzenie w ten pierwiastek zazwyczaj jest niedostateczne na glebach kwaśnych i słabych. Niedobór wapnia powoduje ograniczenie wzrostu liści, charakterystyczne ich marszczenie się, a nawet zamieranie wierzchołków liści (fot. 2) i zniekształcenie owoców. Raz jeszcze zatem należy podkreślić korzyści płynące z wapnowania gleby przed założeniem plantacji (najlepiej pod przedplon). W przypadku niedoboru tego pierwiastka celowe wydaje się dokarmianie roślin wapniem doglebowo lub dolistnie w okresie od początku kwitnienia do owocowania.

FOT. 2. OBJAWY NIEDOBORU WAPNIA NA LIŚCIU TRUSKAWKI


W latach pełni owocowania truskawek nawożenie azotem powinno być ograniczone wiosną, bowiem przedawkowanie tego pierwiastka powoduje obniżenie plonowania i pogorszenie się jakości owoców, głównie poprzez zwiększenie podatności na szarą pleśń. Ograniczone, kontrolowane podawanie azotu wiosną korzystnie jednak wpływa na plonowanie truskawek. W celu poprawienia efektywności wykorzystania nawozów podawanych wiosną czy w okresie kwitnienia przewidziane w tych terminach dawki można podzielić na dwie części. Jednakże dostarczanie azotu w okresie kwitnienia powinno być ograniczone lub nawet zaniechane na glebach żyźniejszych czy w przypadku stosowania obornika przed założeniem plantacji. Program nawożenia 2-, 3-letniej plantacji truskawek w zasadzie nie powinien odbiegać od tego polecanego w pierwszym roku pełni owocowania. Jedynie w przypadku koszenia i usuwania liści po zbiorach rośliny wymagać będą zapewne dodatkowej porcji nawozów w okresie wiązania pąków kwiatostanowych. Na glebach słabszych oraz w latach obfitego plonowania pomocne może być również dodatkowe nawożenie dolistne. Pamiętać należy, iż szczegółowy program nawożenia truskawek musi uwzględniać indywidualne dla każdego gospodarstwa warunki glebowe i klimatyczne. Bez wątpienia, jednym z ważniejszych elementów ustalania dawek i form nawozów na plantacji tych roślin są szczegółowe badania chemiczne gleby oraz -jeżeli jest taka potrzeba - analiza liści w okresie wegetacji. Wielu cennych informacji potrzebnych do precyzyjnego określenia potrzeb pokarmowych truskawek może dostarczyć również obserwacja roślin - siła ich wzrostu oraz wielkość plonowania. Autor jest pracownikiem firmy Hydro Poland