Rozstawa

Do założenia plantacji nadają się sadzonki z wyprowadzonymi już w szkółce dwoma pędami. Tak przygotowany materiał sadzimy na głębokość kilku centymetrów poniżej miejsca wyrastania pędów (fot. 1). Można wykorzystać także jednopędowe rośliny, z których po przycięciu wyprowadza się na plantacji dwa pędy szkieletowe (fot. 2). Zalecana rozstawa dla porzeczek prowadzonych w formie szpalerowej to: 0,5 m x 2,5–3,0 m, dzięki czemu pędy oddalone są od siebie w rzędzie o 25 cm. Porzeczki prowadzone na jeden pęd stwarzają problemy ze zbyt silnym wzrostem. Optymalna wysokość krzewów w szpalerze to 2–2,5 m. Po posadzeniu należy zbudować rusztowanie, podobne do tych polecanych w intensywnych sadach jabłoniowych. Istnieją dwa systemy przymocowania pędów. W pierwszym do wkopanych słupków przymocowujemy na wysokości około 1,7 metra drut, do którego przywiązujemy tyczki bambusowe stanowiące rusztowanie dla pędów porzeczek. Drugi polega na prowadzeniu wzdłuż rzędów roślin na różnej wysokoś­ci 3 lub 4 drutów, do których sukcesywnie przymocowujemy rosnące pędy.

Fot. 1. Wyprowadzone w szkółce rośliny z dwoma pędami sadzimy powyżej miejsca wyrastania pędów

Fot. 2. Z jednopędowej rośliny można wyprowadzić dwa pędy szkieletowe dopiero po posadzeniu

Formowanie krzewów

W pierwszych latach po posadzeniu należy usuwać pędy konkurujące z pędami szkieletowymi. Usuwamy także odrosty korzeniowe i wszystkie pędy do wysokości około 40 centymetrów. Pęd szkieletowy sukcesywnie należy przypinać do rusztowania (fot. 3). Pędy zielne konkurujące z przewodnikiem już od maja uszczykujemy za 3. lub 4. liściem. W drugim roku po posadzeniu w sprzyja­jących warunkach pęd szkieletowy dorasta do około 0,7–1 metra. Przy zapewnieniu roślinom optymalnych warunków wzrostu już w drugim roku po posadzeniu można liczyć na niewielki plon.

Fot. 3. Wyprowadzanie pędów szkieletowych w drugim roku po posadzeniu

W połowie czerwca pędy zazwyczaj kończą już wzrost i w tym okresie uszczykuje się je na 3 lub 4 oczka. Zabieg ten stymuluje owocowanie już nawet na jednorocznych pędach. Czerwcowe skracanie pędów powoduje także lepsze doświetlenie i dojrzewanie owoców. Zbyt wczesne skrócenie pędów może jednak stymulować ich wtórny wzrost.

Od 3. lub 4. roku po posadzeniu należy prowadzić regularne cięcie odmładzające. Polega ono na skracaniu pędów starszych niż 3-letnie na 3 lub 4 oczka. Ze śpiących oczek na pozostawionych czopach wyrastają nowe pędy (fot. 4). Bardzo ważne jest regularne odmładzanie plantacji, gdyż z pędów najmłodszych — jedno- i dwuletnich — zbieramy najładniejsze owoce.

Fot. 4. Cięcie odnawiające polega na usuwaniu pędów starszych niż 3-letnie

Zbiór owoców

Z jednej rośliny z 2 pędami szkieletowymi po wejściu porzeczki czerwonej w pełnię owocowania można zebrać do 6 kg owoców. Przy około 8000 roślin na hektarze pozwala to uzyskać ponad 40 ton owoców z hektara. Dla tak owocującej plantacji ważne jest zapewnienie odpowiedniej liczby pracowników do zbioru owoców. Jedna osoba w ciągu dnia zbiera do jednostkowych opakowań średnio 60 kg owoców. Owoce w długich gronach, takich jak u 'Rovady' (fot. 5), można zbierać do 0,5-kilogramowych opakowań.

Fot. 5. 'Rovada' jest odmianą o wybitnie długich gronach, której owoce nie osypują się przed zbiorem

Dla dojrzewających owoców groźne są silne opady deszczu, które mogą powodować ich gnicie. Dlatego celowe może być montowanie daszków z folii zabezpieczających plantację przed deszczem. Daszki zwiększają również trwałość owoców na krzewie i umożliwiają wydłużenie zbiorów. W intensywnych uprawach sadowniczych, do których zaliczana jest szpalerowa uprawa porzeczki czerwonej, należy pamiętać o zamontowaniu nawadniających linii kroplujących wzdłuż rzędów. Dob­re efekty uzyskuje się obsypując rośliny podłożem po uprawie pieczarek, które — oprócz dostarczania materii organicznej — utrzymuje należytą wilgotność gleby.

Wydłużyć podaż

Chcąc wydłużyć okres podaży owoców warto do nasadzeń użyć kilku odmian porzeczki czerwonej dojrzewających w różnych terminach. Mogą to być na przykład: 'Rolan', 'Detwan', 'Heros', 'Maraton', 'Holenderska Czerwona', 'Roodneus', 'Redwing', 'Rovada', 'Redpoll', 'Tatran', i 'Augustus' oraz porzeczki białej — 'Blanka'. Zadowalającej długości grona daje także prowadzona w formie szpalerowej odmiana 'Jonkheer van Tets', która bardzo wcześnie dojrzewa. Założenie plantacji porzeczki czerwonej z kilku odmian pozwala na zbiór owoców od pierwszej połowy lipca prawie do połowy sierpnia. Praktykowana jest także uprawa porzeczek z sadzonek frigo — są to rośliny uprawiane w pojemnikach, przetrzymywane w chłodni, gdzie przechodzą okres spoczynku — co pozwala na zbiór owoców poza tradycyjnym terminem dojrzewania porzeczki czerwonej.

Dodatkowo podaż owoców porzeczki czerwonej można przedłużać przechowując przez kilka miesięcy owoce w chłodni z KA. Porzeczki przeznaczone do przechowywania zbiera się bezpośrednio do jednostkowych opakowań i układa w pojemnikach zbiorczych na paletach. Następnie na pojemniki nakłada się worek foliowy, wewnątrz którego obniża się stężenie tlenu w powietrzu, uzyskując warunki kontrolowanej atmosfery (fot. 6). Do szczelnego zamknięcia owoców w workach foliowych pomocne są specjalne plastikowe palety z podnoszonym podestem. Paleta taka wraz z owocami za pomocą wózka widłowego umieszczana jest na specjalnym stelażu (fot. 7). Dzięki znajdującym się w nim bolcom dno palety podnosi się, a w powstałą szczelinę wkłada się worek. Następnie za pomocą wózka widłowego ściąga się paletę z owocami. W momencie podniesienie palety przez wózek widłowy podest palety dociska do jej podstawy i szczelnie zamyka nałożony na pojemniki z owocami worek foliowy. Tak zapakowane porzeczki przewozi się do chłodni (fot. 8).

Fot. 6. Owoce porzeczki czerwonej po przechowaniu w warun­kach KA

Fot. 7. Na pierwszym planie stelaż, na który nakłada się plastikową paletę z podnoszonym dnem (na drugim planie)

Fot. 8. Owoce w workach, w których kontroluje się skład atmosfery, umieszcza się w zwykłej chłodni

W ten sposób przechowuje się owoce porzeczki czerwonej na przykład w firmie Fruitmasters w Holandii. Do worków foliowych za pomocą gumowych węży doprowadzany jest dwutlenek węgla (jego stężenie kontrolowane jest komputerowo) — optymalne stężenie tlenu to 2%, a dwutlenku węgla — 20–25%. Po przechowaniu konieczne jest ponowne sortowanie owoców — według przedstawicieli Fruitmasters opłaca się przechowywać owoce porzeczki czerwonej, gdyż w grudniu ceny tych owoców są dwukrotnie wyższe od płaconych podczas zbiorów.