Konsekwencje prawne dotyczące przekazania gospodarstwa rolnego w drodze darowizny związane są przede wszystkim z uiszczeniem podatku od darowizny oraz opłaty notarialnej. Podatek od darowizny, ustanowionej w formie aktu notarialnego, pobierany jest przez notariusza przy sporządzeniu tego aktu. Podstawa oraz sposób obliczenia podatku określony jest w treści aktu i na odpisach wydawanych stronom oraz w rejestrach - z wyszczególnieniem przedmiotu darowizny, jej wartości, grupy podatkowej, kwoty uiszczonego podatku. Podstawę opodatkowania w podatku od darowizny stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych - po potrąceniu długów i ciężarów - określona przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej. Określa się ją na podstawie przeciętnych w danej miejscowości cen w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, obowiązujących w dniu nabycia. Notariusz ma obowiązek poinformować strony o przysługującym urzędowi skarbowemu prawie podwyższenia wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych, jeżeli wartość podana przez zainteresowanych nie odpowiada rzeczywistej wartości rynkowej. W przepisach ustalono limity wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych, poniżej których nie trzeba opłacać wspomnianego podatku. Jedynie nadwyżka ponad ustalone kwoty podlega opodatkowaniu, a przekroczone limity traktuje się jako odliczenie. Wysokość ulg zależy od tego, do której z trzech grup należy nabywca. Do pierwszej grupy podatkowej należą: małżonkowie, zstępni, na przykład dzieci, wnuki, prawnuki (oraz przysposobieni i ich zstępni), wstępni - rodzice (także przysposabiający), dziadkowie, pradziadkowie, a także pasierbowie, zięciowie, synowe, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie. Kwota wolna od podatku wynosi dla nich 7510 zł. Do drugiej grupy podatkowej, należą: zstępni rodzeństwa, na przykład siostrzeńcy, bratankowie, ich dzieci i wnuki, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, a także małżonkowie rodzeństwa (np. bratowa) i rodzeństwo małżonków (np. brat żony) oraz innych zstępnych. W tym przypadku kwota wolna od podatku wynosi 5670 zł. Do trzeciej grupy podatkowej należą pozostałe osoby, kwotę wolną od podatku określono dla nich na 3820 zł. Ustawodawca wprowadził również zwolnienia z podatku dotyczące między innymi: 1. Nabycia własności i prawa wieczystego użytkowania lub innych praw do gospodarstwa rolnego, jego części lub działki przyzagrodowej z wyłączeniem: a) budynków mieszkalnych; b) budynków inwentarskich, w których prowadzony jest specjalistyczny wylęg i chów drobiu lub innych zwierząt - wraz z urządzeniami i inwentarzem; c) obiektów do prowadzenia upraw specjalnych - szklarni, inspektów, pieczarkarni, a także chłodni, przechowalni. 2. Nabycia prawa własności do budynków gospodarczych służących bezpośrednio celom produkcji rolniczej, jeżeli jest prowadzona na użytkach rolnych o powierzchni do 1 hektara, a nabywcą jest osoba prowadząca gospodarstwo rolne zaliczona do 1 grupy podatkowej, 3. Nabycia przez rolnika pojazdów i maszyn rolniczych oraz części do nich, pod warunkiem, że te pojazdy i maszyny w ciągu 3 lat (od daty otrzymania) nie zostaną przez nabywcę sprzedane lub darowane osobom trzecim. Niedotrzymanie tego warunku powoduje utratę zwolnienia. 4. Nabycia własności i prawa wieczystego użytkowania oraz innych praw do gospodarstwa rolnego lub jego części, wraz z budynkami mieszkalnymi i gospodarczymi, jeżeli umowa ta została zawarta na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania (ponad kwotę wolną od podatku) według skal zamieszczonych w tabeli. Ponadto, przy sporządzaniu aktu notarialnego pobierana jest opłata notarialna, która uzależniona jest od wartości przedmiotu umowy i wynosi: 1. 3% wartości - gdy ta nie przekracza 10 000 zł, 2. 300 zł + 2% nadwyżki ponad 10 000 zł - gdy wartość mieści się w przedziale od 10 000 zł do 20 000 zł, 3. 500 zł + 1% nadwyżki ponad 20 000 zł - przy wartości od 20 000 zł do 50 000 zł, 4. 800 zł + 0,5% nadwyżki powyżej 50 000 zł - jeśli wartość przekracza 50 000 zł.

WYSOKOŚĆ PODATKU

Podstawa prawna: * Ustawa o podatku od spadków i darowizn z dnia 28.07.1983 r. (Dz.U. nr 16 poz. 89 z 1997 r. tekst jednolity z późniejszymi zmianami) * Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z dnia 32.06.1991 r. w sprawie taksy notarialnej (Dz.U. nr 33 poz. 146 z późniejszymi zmianami)