• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 03/2007

CIĘCIE I RĘCZNE PRZERZEDZANIE ZAWIĄZKÓW U ŚLIW JAPOŃSKICH

Śliwa domowa jest popularnym w uprawie gatunkiem drzew pestkowych. W Europie rozpowszechnione są jej intensywne nasadzenia na wzór gęstej uprawy jabłoni. Gęste sadzenie śliw jest jedną z najlepszych metod uzyskania wysokich plonów. Korony przewodnikowe drzew — wrzecionowa, osiowa, sznurowa — z mocnym konarem centralnym i słabymi gałęziami bocznymi są szczególnie przydatne w intensywnych sadach. Należy jednak pamiętać, że zbyt duże zagęszczenie drzew może pogorszyć jakość śliwek. W ostatnim czasie w Polsce rośnie zainteresowanie śliwą japońską i dlatego jej uprawie postanowiłem poświęcić ten materiał.

Zalety i wady śliw japońskich

Owoce śliwy japońskiej cieszą się dużym zainteresowaniem konsumentów, ze względu na atrakcyjny wygląd oraz bardzo soczysty i aromatyczny miąższ. Skórka owoców śliw japońskich jest gruba, ale bardzo elastyczna, dlatego owoce są wytrzymałe w transporcie. Po zbiorze mogą długo leżeć i nie psują się, są mało podatne na gnicie czy odgniatanie i długo utrzymują świeży wygląd. Za wadę tych odmian należy uznać nadmierne zawiązywanie owoców oraz trudne odchodzenie miąższu od pestki śliwek. Przy obfitym zawiązaniu owoce wyrastają zbyt drobne, dlatego u śliw japońskich należy przerzedzać zawiązki. Aby ułatwić ręczne przerzedzanie zawiązków, wyprowadza się formy drzew z ograniczoną liczbą konarów, ułatwiające dostęp do koron, a jednocześnie sprzyjające wyrastaniu owoców. Takimi formami mogą być korona szpalerowa lub sznurowa. Zawiązki owocowe można również przerzedzać chemicznie. Każde przerzedzanie zawiązków powoduje zwiększenie średniej masy owoców oraz zawartości w nich cukrów.

Trzy formy koron

Jesienią 2003 roku założono w Sadzie Doświadczalnym w Dąbrowicach doświadczenie, w którym ocenia się trzy formy koron śliw oraz różne sposoby przerzedzania zawiązków owocowych. Posadzono śliwy japońskie odmian 'Kometa' i 'Najdiena' (fot. 1) zaszczepione na ałyczy. Drzewa posadzono w rozstawie 3,5 m między rzędami oraz 0,75 m, 1,5 m i 2,0 m w rzędzie. Formy koron uzależniono od rozstawy drzew w rzędzie. Posadzone co 0,75 m prowadzono w formie sznurowej, co 1,5 m — w formie wrzecionowej, co 2,0 m — w formie szpalerowej. Kontrolę stanowiły drzewa prowadzone w formie wrzecionowej. Drzewa przywiązano do tyczek bambusowych, przymocowanych do drutu, rozciągniętego na rusztowaniu zbudowanym ze słupków betonowych.


Fot. 1. Obfite owocowanie odmiany 'Najdiena' w 3. roku po posadzeniu

U drzew prowadzonych w formie sznura (fot. 2) pionowego nie przycinano przewodnika po posadzeniu. Dzięki temu osiągnęły one już w pierwszym roku po posadzeniu wysokość 2 m oraz wytworzyły dużą liczbę poziomych pędów z licznymi pąkami kwiatowymi. Przewodniki drzew formowanych w szpalerze (fot. 3) przycięto w pierwszym roku na wysokości 90 cm od gleby, a wyrosłe pędy przyginano wzdłuż rzędów i przywiązywano do drutów.


Fot. 2. Korona sznurowa w trzecim roku wzrostu drzew


Fot. 3. Korona szpalerowa w trzecim roku wzrostu drzew

Drzewom prowadzonym w formie wrzeciona (fot. 4) przewodnik przycięto po posadzeniu na wysokości 90 cm w celu uzyskania jednego okółka dłuższych pędów. W drugim i trzecim roku unikano cięcia przewodnika, aby uzyskać jedynie krótkie pędy. Pędy boczne w koronie wrzecionowej odginano do położenia poziomego za pomocą klamerek, a później sznurków.


Fot. 4. Wysmukła korona wrzecionowa w trzecim roku wzrostu drzew

Drzewa zaowocowały w drugim roku wzrostu. Od 2005 roku wprowadzono 4 stopnie ręcznego przerzedzania zawiązków owocowych:

  • przerzedzanie słabe (zawiązki pozostawiono w odległości około 5 cm od siebie — fot. 5),
  • średnie (co 10 cm — fot. 6); silne (co 15 cm — fot. 7).


Fot. 5. Przerzedzanie zawiązków w stopniu słabym


Fot. 6. Przerzedzanie zawiązków w stopniu średnim


Fot. 7. Przerzedzanie zawiązków w stopniu silnym

Kontrolę stanowiły drzewa z naturalnym opadaniem zawiązków.

Wzrost drzew i owocowanie

Rozstawa i systemy formowania koron miały wpływ na wzrost drzew. Najsłabiej rosły drzewa obydwu odmian prowadzone w formie sznurowej, silniej z formą wrzecionową, a najsilniej — z koroną szpalerową, czyli te, które miały największą rozstawę w rzędzie (tab. 1). Takie rezultaty były wielokrotnie opisywane w przypadku jabłoni. Drzewa weszły w owocowanie w drugim roku wzrostu w sadzie. Drzewa silniej rosnące, mające większą objętość korony, prowadzone w formie szpalerowej i wrzecionowej, plonowały w trzecim roku po posadzeniu znacznie lepiej niż drzewa prowadzone w formie sznura. Z drzew prowadzonych w formie szpalerowej i wrzecionowej zebrano również lepiej wyrośnięte owoce (tab. 2). U obu odmian przerzedzanie zawiązków w stopniu średnim i silnym ograniczyło plon wyrażony w kilogramach na drzewo, w stosunku do drzew kontrolnych, czyli nieprzerzedzanych (tab. 3). W 2006 roku silne przerzedzanie zawiązków u obu odmian wyraźnie zwiększyło średnią masę owoców. Każdy stopień przerzedzania zawiązków spowodował zwiększenie zawartości cukru w owocach. W 2005 r. u odmiany ' Najdiena' owoce nieprzerzedzane miały istotnie mniej cukru niż pochodzące z drzew, na których przerzedzano zawiązki (tab. 3). Suma plonu z 2 lat owocowania odmiany 'Kometa', w przeliczeniu na hektar, wyniosła 32,4 t z drzew prowadzonych w formie sznura i była dwa razy większa niż zebrana z drzew w formie szpalerowej (15,8 t). Suma plonu tej samej odmiany w przypadku drzew z koroną wrzecionową wyniosła 20,6 t/ha. Relacje między kombinacjami doświadczenia w sumie plonu były podobne u odmiany 'Najdiena' (tab. 4).

Tabela 1. Wpływ formy korony na wzrost drzew w latach 2004–2006
(wg Z. Bulera, A. Miki, D. Krzewińskiej)

Tabela 2. Wpływ formy korony na plon (pierwsze owoce zbierano w 2005 r.)
i jakość owoców (wg Z. Bulera, A. Miki, D. Krzewińskiej)

Tabela 3. Wpływ ręcznego przerzedzania zawiązków na plon i jakość owoców
w latach 2005–2006 (wg Z. Bulera, A. Miki, D. Krzewińskiej)

Tabela 4. Suma plonu, w zależności od gęstości sadzenia i formy korony
(wg Z. Bulera, A. Miki, D. Krzewińskiej)