Numer 07/2000
Według danych CIHZ, w minionym roku sprzedaliśmy około 253 000 ton świeżych warzyw, o 36% więcej niż w 1998 r. Wpływy z ich eksportu w 1999 roku oszacowano na 39 mln USD (wzrost o 8% w stosunku do wartości z 1998 roku).
Według danych CIHZ, w minionym roku sprzedaliśmy około 253 000 ton świeżych warzyw, o 36% więcej niż w 1998 r. Wpływy z ich eksportu w 1999 roku oszacowano na 39 mln USD (wzrost o 8% w stosunku do wartości z 1998 roku — tabela).
*nieostateczne dane CIHZ Źródło: "Rynek Owoców i Warzyw. Stan i perspektywy" IERiGŻ, 11.1999, dane CIH Chociaż sprzedajemy za granicę coraz więcej tych produktów, to od 1995 roku saldo obrotu nimi w polskim handlu zagranicznym (wykres) pozostaje ujemne (najbardziej niekorzystne odnotowano w 1998 roku, kiedy wyniosło ono 50,8 mln USD). Lepsze wskaźniki w ubiegłym roku (saldo wzrosło do około 28 mln USD) są wynikiem wysokiej produkcji w 1998 roku, większych możliwości eksportu (choć ceny były z reguły niższe), a także mniejszego zapotrzebowania na produkty importowane, przy wystarczającej podaży krajowych.
Źródło: dane CIHZ | |||
|
| |||
| Przede wszystkim cebula | |||
| Najważniejszym polskim świeżym warzywem eksportowym pozostaje cebula. W ubiegłym roku sprzedaliśmy jej za granicę 103 000 ton, podobnie jak w 1998 roku. Wpływy z eksportu były jednak niższe o 7% (17,1 mln USD w 1999 r., wobec 18,4 mln USD w 1998 r.). Produkcja tego warzywa w minionym roku wyniosła 689 000 ton i była o 9% niższa niż rok wcześniej. Jednak pogodna jesień, sprzyjająca dosuszaniu cebuli na polu, sprawiła, że miała ona wysoką jakość i dobrze się przechowywała. Najwięcej tego warzywa importują kraje Europy Środkowowschodniej, a spośród nich Rosja, która w 1999 r. odebrała około 30 000 ton cebuli świeżej (około 30% polskiego eksportu tego warzywa) po cenie niższej od przeciętnej. W 1998 r. Rosja zaimportowała z Polski 23 700 ton cebuli (był to jednak rok, w którym dał o sobie znać kryzys gospodarczy w tym kraju), drugim ważnym odbiorcą była Holandia (w 1999 roku sprowadziła ona 23 300 ton polskiej cebuli, o 10% mniej niż w 1998 r.). Wiele krajów Europy Wschodniej szuka tanich produktów — podstawowych warzyw i ziemniaków. Na przykład w rosyjskim imporcie — z warzyw— najważniejsze są cebula i czosnek. | |||
|
| |||
| Dwukrotny wzrost eksportu kapusty białej i czerwonej | |||
| Choć miniony rok nie sprzyjał produkcji kapust, a ich zbiory spadły o 15% (1,71 mln ton), to jednak polski eksport tych warzyw wzrósł prawie dwukrotnie — wyeksportowaliśmy ich 77 300 ton, podczas gdy rok wcześniej zaledwie 40 000 ton. Wpływy z eksportu o 70% przekroczyły te z 1998 r. Tak dobre rezultaty wyniknęły z większych dostaw, przede wszystkim do krajów Europy Środkowowschodniej, w tym do Rosji (49 300 ton — wzrost o 226%), Białorusi (11 100 ton — o 37%), Czech (4300 ton — o 108%) i Litwy (1500 ton — o 41%). Więcej kapusty dostarczyliśmy również do UE — 580,9 tony (135,5 tony w 1998 r.). Kapusta jest warzywem tanim i w minionym roku sprzedawano ją po średniej cenie 0,09 USD/kg (w 1998 r. 0,11 USD/kg). Spadek produkcji o 20% spowodował, że w 1999 r. Polska sprzedała 5200 ton świeżych kalafiorów i brokułów, wobec 6700 ton w roku poprzednim. Wielkość i wartość ich eksportu obniżyły się o ponad 20%. W 1999 roku wpływy ze sprzedaży tych warzyw za granicę wyniosły 1 mln USD, rok wcześniej — 1,4 mln USD. Ponad 90% kalafiorów i brokułów sprzedajemy od kwietnia do końca września, głównie do krajów CEFTA. Najpoważniejszymi odbiorcami były w ubiegłym roku Czechy (2900 ton) i Słowacja (1400 ton). Oba te kraje kupowały jednak kalafiory po cenie nieco niższej niż przeciętna (odpowiednio po 0,19 USD/kg i 0,14 USD/kg). Więcej płacili importerzy z Niemiec (0,2 USD/kg), którzy w 1999 roku kupili 400 ton polskich kalafiorów (o 30% więcej niż w 1998 r.). | |||
|
| |||
| Popyt na polską marchew w Europie Wschodniej | |||
| Polska — zaraz po Rosji — jest głównym europejskim producentem marchwi. W ciągu ostatnich dwóch lat produkowaliśmy rocznie ponad 900 000 ton tego warzywa. Choć w 1999 r. niekorzystne warunki pogodowe oraz zmniejszenie powierzchni upraw były przyczyną obniżenia zbiorów do 907 000 ton (o 9% mniej w stosunku do rekordu z 1998 r. — 992 000 ton), to i tak stanowiły one jedną czwartą tych we wszystkich krajach UE. Wysoka produkcja nie znajduje jednak odbicia w eksporcie. W 1998 r. Holandia dostarczyła na unijne rynki 183 000 ton marchwi, a Hiszpania, zajmująca piąte miejsce w eksporcie marchwi wśród państw Wspólnoty, sprzedała jej ponadczterokrotnie więcej (57 000 ton) niż Polska. Jednak marchew sprzedawana przez kraje Unii to przede wszystkim odmiany nie przemysłowe, ale przeznaczone do bezpośredniego spożycia (często wczesne). Jeśli chcemy zatem zwiększyć nasze dostawy na rynki zachodnie, to właśnie te ostatnie odmiany powinniśmy oferować. Do ubiegłorocznego znacznego eksportu świeżej marchwi przyczyniły się rekordowo duże zbiory w 1998 r., otwarcie się rynków wschodnich (głównie Rosji) na tanie polskie warzywa oraz zwiększony wiosną popyt na marchew w Europie Zachodniej. W 1999 r. za granicę wysłaliśmy o 157% więcej marchwi (31 200 ton) niż w 1998 roku (12 400 ton), przede wszystkim do krajów Europy Środkowowschodniej (18 400 ton, czyli 58% eksportu marchwi). W 1997 r. udział państw z tego regionu w ogólnym imporcie marchwi wyniósł 92% (10 900 ton). W 1998 r., z powodu kryzysu gospodarczego w Rosji, dostawy do tych krajów były znacznie niższe (zaledwie 37% eksportu). Jednak w 1999 r. odrobiliśmy spadek, eksportując w tym kierunku czterokrotnie więcej, w tym aż pięciokrotnie więcej do Rosji (12 600 ton, ale po cenie niższej od przeciętnej). Na drugim miejscu wśród odbiorców uplasowały się kraje UE, które w 1999 r. kupiły u nas 8100 ton świeżej marchwi (z tego Holandia — 6500 ton). | |||
|
| |||
| Warzywa korzeniowe na Wschód | |||
| Kraje Europy Wschodniej, chętnie importują od nas także inne warzywa korzeniowe — z 12 700 ton wyeksportowanych w roku 1999 z Polski buraków czerwonych, selerów i chrzanu, do państw tego regionu trafiło 7500 ton (około 60% dostaw). Największe znaczenie miały buraki, których w 1999 r. sprzedaliśmy 10 000 ton (6800 ton do krajów Europy Środkowowschodniej). Dla porównania, w 1998 r. ogólny eksport tego warzywa wyniósł 3300 ton. Większe dostawy w 1999 roku były możliwe dzięki wyższym zbiorom oraz aż ośmiokrotnemu zwiększeniu eksportu do krajów Europy Środkowowschodniej. Najważniejszym importerem była Rosja, która sprowadziła od nas 3700 ton buraków (5,5 raza więcej niż w 1998 r.). Również kraje UE zwiększyły w 1999 r. ich import z Polski do 1600 ton (w 1998 r. — 300 ton), w tym same Niemcy kupiły 700 ton. Cena eksportowa buraków obniżyła się z 0,31 USD/kg w 1998 r. do 0,12 USD/kg w minionym roku. | |||
|
| |||
| Mniej ogórków, większy eksport | |||
| Miniony rok, pomimo niższej o 4% produkcji, przyniósł 18% wzrost eksportu ogórków (do 8800 ton). Ale wpływy z ich sprzedaży zwiększyły się zaledwie o 1% (2,4 mln USD). Najwięcej świeżych ogórków dostarczamy do krajów CEFTA. Wiodącym odbiorcą są Czechy, które w minionym roku kupiły u nas 5200 ton tych warzyw po niskiej cenie 0,18 USD/kg (w 1998 r. — około 3000 ton po 0,27 USD/kg), a na drugim miejscu Słowacja (w 1999 r. zaimportowała siedmiokrotnie mniej ogórków niż Czechy i oferowała jeszcze niższą cenę — 0,15 USD/kg). Około 2000 ton (1500 ton w 1998 r.) odebrały od nas kraje UE, w tym Niemcy — 800 ton. Polska eksportuje ogórki głównie późną wiosną oraz latem (w 1999 roku aż 80% dostaw), gdy ich podaż jest u nas najwyższa. | |||
|
| |||
| Tańsze mrożonki | |||
| Mrożonki stanowią około 70% naszego eksportu przetworów warzywnych. W minionym roku najwięcej sprzedaliśmy mrożonej fasoli szparagowej — 14 000 ton, o 5% mniej niż w 1998 r. (ale wartość tych dostaw zmniejszyła się o około 20%). Jej głównym odbiorcą (80%) były kraje UE — Niemcy (5200 ton) i Holandia (4100 ton). Jednak mrożoną fasolę sprzedawano do tych krajów po cenie niższej niż średnie notowania eksportowe (te wyniosły 0,41 USD/kg). Lepiej płacili importerzy z Europy Środkowowschodniej. Na przykład Rosja, która kupiła u nas 800 ton mrożonej fasoli (najwięcej w tej grupie krajów), oferowała 0,51 USD/kg. Powodem ubiegłorocznych trudności z uzyskaniem lepszych cen był wzrost produkcji tego warzywa we Francji, Belgii i Wielkiej Brytanii, duże zapasy warzyw mrożonych w Europie Zachodniej (z urodzajnego sezonu 1998/99) oraz niższy popyt. O połowę mniej wyeksportowaliśmy (prawie o tyle samo zmniejszyły się wpływy ze sprzedaży) mrożonego zielonego grochu, zaledwie 4000 ton (wobec 8100 ton w 1998 r.). Zaważył na tym spadek dostaw do krajów UE o blisko 60%. Ceny eksportowe tego warzywa były jednak wyższe niż w 1998 r. Polska eksportuje również znaczne ilości mieszanek warzyw mrożonych, których w 1998 r. sprzedaliśmy 17 900 ton, czyli więcej niż mrożonej fasoli szparagowej. W ubiegłym roku ilość ta spadła do12 200 ton (ponad 30% mniej niż rok wcześniej), a wpływy wyniosły 6,6 mln USD (produkty te były o połowę tańsze niż w 1998 r.) Największe zakupy zrobiła w Polsce w ubiegłym roku Rosja, sprowadzając 2800 ton takich mieszanek (11 900 ton w 1998 r.). W 1999 r. wśród innych warzyw mrożonych wzrósł jedynie eksport pomidorów (z 500 ton do 1400 ton) oraz szpinaku (z 300 ton do 400 ton). Chociaż wpływy z ich sprzedaży również wzrosły, to jednak wartość tych dostaw jest mniej znacząca niż, na przykład, mrożonych warzyw strączkowych. | |||
|
| |||
| Susze warzywne coraz ważniejsze | |||
| W 1999 r. około 60% ogólnej ilości wysłanych za granicę polskich suszów warzywnych stanowiła marchew. Sprzedaliśmy jej około 6000 ton (30% więcej niż w 1998 r.). Wartość eksportu wyniosła 7,6 mln USD. Najważniejszym odbiorcą suszonej marchwi były Niemcy, które kupiły jej 2500 ton po 1,28 USD/kg, cenie nieco wyższej od przeciętnej (średnie notowania eksportowe wynosiły 1,26 USD/kg). Drugim poważnym importerem była Holandia, która odebrała 1200 ton (po 1,06 USD/kg), a trzecim Węgry — kupiły 800 ton (po 1,43 USD/kg). Następnym ważnym produktem z tej grupy są mieszane susze warzywne. W 1999 r. dostarczyliśmy ich za granicę 3400 ton (o ponad 30% więcej niż w 1998 r.),wartości około 5,1 mln USD. Podobnie jak w przypadku marchwi, największym odbiorcą mieszanek były Niemcy, które w omawianym okresie kupiły ich 1800 ton (ponad połowę ogólnej ich ilości), płacąc 1,42 USD/kg, trochę mniej niż średnia cena eksportowa (1,49 USD/kg). Na Węgry Polska dostarczyła 400 ton mieszanek, czyli 13% ogólnego eksportu suszów, po 1,21 USD/kg. Autorka jest pracownikiem samodzielnej Pracowni Ekonomiki Ogrodnictwa IERiGŻ w Warszawie | |||
