Hasło Ogrodnicze 12/1999

Na początku lat dziewięćdziesiątych produkcja wiśni była w Polsce bardzo opłacalna. Jednak, począwszy od 1992 roku, przez cztery kolejne lata (zwłaszcza w 1993 r.) dochody ze sprzedaży tych owoców nie pokrywały kosztów ich produkcji.

Gusty polskich klientów dotyczące kwiatów ciętych wyraźnie zmieniły się w ostatnich latach. Gerbery i goździki, królujące kiedyś w naszych kwiaciarniach, ustąpiły obecnie miejsca innym gatunkom. Podobnie, prawie w zapomnienie odszedł szparag Sprengera, zastąpiony przez inną zieleń ciętą.

Tekstem tym rozpoczynamy cykl artykułów poświęconych zasadom organizowania i funkcjonowania grup producenckich w Unii Europejskiej. W kolejnych numerach postaramy się przybliżyć podstawy prawne tworzenia i działalności takich organizacji, a także grupy towarów, których produkcja może liczyć na wsparcie finansowe UE. Przedstawimy także dotychczasowe doświadczenia Regionalnego Ośrodka Usług Spółdzielczych w Krakowie związane z formowaniem grup producenckich w Małopolsce - red.

W ostatnich miesiącach już po raz drugi w tytule goszczą śliwki - przebój tegorocznego lata i jesieni. Nie dość, że ceny wczesnych odmian tych owoców były korzystne dla producentów, to na dodatek śliwki przetrwały na rynku aż do początków listopada. Nie przypominam sobie, żeby węgierki (i nie tylko) były dostępne w handlu o tej porze roku, nigdy też nie żądano za nie w detalu 8 zł/kg.

Wielu producentów owoców posiada w swoich gospodarstwach kilkunastoletnie kwatery silnie rosnących jabłoni, które charakteryzują się ogołoconymi gałęziami przy przewodniku i małą liczbą krótkopędów. Podczas cięcia zimowego sadownicy ci stawiają sobie często pytanie, czy istnieje jeszcze możliwość efektywnej przebudowy korony i uspokojenia na dłużej wzrostu takich drzew.

Co dwa lata polscy naukowcy zajmujący się sadownictwem spotykają się na Konferencji Katedr Jednoimiennych. Tegoroczny zjazd odbył się 14 i 15 września w Katedrze Sadownictwa Akademii Rolniczej w Krakowie i poświęcony został głównie czereśni - gatunkowi, z którego uprawą mamy w Polsce poważne problemy.

W Polsce produkcyjne plantacje truskawek zakładane są głównie z sadzonek "świeżych" (zielonych). Od początku lat 90. coraz częściej prowadzi się również uprawę z frigo - roślin pobieranych z matecznika późną jesienią (XI-XII) i przechowywanych w chłodni aż do wysadzenia. Od ubiegłego roku dostępny jest w naszym kraju jeszcze jeden, nowy typ sadzonek - zielonych z bryłą korzeniową, tak zwanych doniczkowanych, które umożliwiają znaczną intensyfikację produkcji owoców truskawek. Chcąc przyjrzeć się i porozmawiać o technologii uzyskiwania takiego materiału nasadzeniowego wybrałem się do szkółki Marioli i Janusza Markiewiczów w miejscowości Buszkowo, którzy jako pierwsi w Polsce zdecydowali się na masową produkcję sadzonek doniczkowanych. Za wprowadzenie tej technologii do praktyki otrzymali oni złoty medal Krajowej Wystawy Ogrodniczej (Polagra '98).

Właściwe prowadzenie jabłoni w pierwszych latach po posadzeniu decyduje o szybszym wchodzeniu drzew w okres owocowania oraz o corocznym plonowaniu w kolejnych sezonach. Aby uniknąć błędów podczas formowania koron, trzeba poznać sposób owocowania interesującej nas odmiany.

Obecny sezon przechowalniczy może okazać się trudny ze względu na małą przydatność owoców trafiających do chłodni, co było wynikiem tegorocznych nietypowych warunków pogodowych. Przestrogi zawarte w tym artykule mogą okazać się nieco przesadzone. Przedstawione tutaj potencjalne zagrożenia należy jednak potraktować poważnie.

W 1979 roku w Sadowniczym Zakładzie Doświadczalnym w Brzeznej, należącym do ISK w Skierniewicach, rozpoczął się program hodowli malin i jeżyn. Od początku hodowla ta prowadzona jest pod kierunkiem dr. Jana Danka, który w tym roku obchodzi 20-lecie pracy nad uzyskiwaniem nowych odmian.

Ochrona warzyw kapustnych polega na zintegrowaniu metod uprawy, nawożenia, doboru odmian, przedsiewnego zaprawiania nasion oraz - w przypadku dużego zagrożenia chorobami - na racjonalnej ochronie chemicznej. Przestrzeganie zaleceń agrotechnicznych (dotyczących rodzaju i odczynu gleby, nawożenia, terminu sadzenia oraz prawidłowego zmianowania) może mieć istotny wpływ na ochronę warzyw kapustnych przed chorobami, w tym przed najgroźniejszą z nich - kiłą kapusty.

W Łaszkowie niedaleko Kalisza, w gospodarstwie (a równocześnie firmie dystrybucyjnej "Maja") państwa Zofii i Romana Graczykowskich, 11 września spotkali się ogrodnicy uprawiający warzywa pod osłonami. Można tam było zapoznać się z kompleksową ofertą środków produkcji - od podłoży kokosowych (Ceres), przez nasiona (Seminis Vegetable Seeds), stymulatory wzrostu i preparaty biologiczne oraz nawozy (Biopartner), a także systemy nawadniające i dozujące CO2 (Soldrip), aż po używane holenderskie szklarnie (HCT).

Od 23 do 25 września na polach Zespołu Szkół Rolniczych w Bujnach, koło Piotrkowa Trybunalskiego, podczas Pierwszych Międzynarodowych Dni Otwartych Warzyw Kapustnych zorganizowanych przez Novartis Seeds, na pięciu hektarach zaprezentowano aż 80 odmian uprawnych. W tej liczbie mieściły się te już dostępne w handlu oraz nowe selekcje, a także wzorcowe propozycje z innych hodowli.

W Polsce uprawa ogórków pod osłonami na zbiór wiosenny jest prowadzona na znaczną skalę i ma duże znaczenie gospodarcze, jesienią powierzchnia zajęta przez to warzywo jest znacznie mniejsza. W uprawie towarowej należy się kierować zasadą takiego doboru terminu sadzenia, odmiany i metody uprawy, aby nakłady poniesione na wyprodukowanie kilograma ogórków były jak najmniejsze w stosunku do otrzymanych zysków. Dlatego uprawa powinna być wcześniej dokładnie zaplanowana, chociaż nie da się przewidzieć wszystkiego, na przykład pogody.

Polowa kolekcja firmy Rijk Zwaan otwarta była dla zwiedzających 3 i 4 września w gospodarstwie państwa Śnieciów w Ursusie. Z warzyw najbogatsze w odmiany były tam sałata i kalafiory. Ponieważ jednak wcześniej uczestniczyłam w ich jednogatunkowych pokazach (czyt. HO 7/99 i 8/99), ta relacja poświęcona będzie innym gatunkom - z wyjątkiem marchwi i kapusty, które będą miały swoje odrębne Dni Polowe.

10 września w Bedlnie u państwa Leny i Janusza Kapustów już po raz drugi producenci mieli okazję uczestniczyć w Dniu Pora firmy Nunhems Zaden, reprezentowanej w Polsce przez spółkę Victus.

Popularność eustomy (Lisianthus russelianus) wzrosła w ostatnich latach nie tylko w Holandii, ale także w innych krajach europejskich, przede wszystkim ze względu na bardzo dobrą trwałość kwiatów i pojawienie się nowych, atrakcyjnych odmian, o krótkim okresie uprawy. W Holandii eustoma znajduje się w pierwszej dziesiątce najważniejszych kwiatów ciętych; w 1998 roku sprzedano około 107 milionów kwiatów, a średnia cena giełdowa wzrosła z 57 i 59 centów (w dwóch poprzednich latach) do 64 centów. Liczącymi się dostawcami eustomy na giełdy holenderskie są państwa Afryki, przede wszystkim Tanzania i Kenia. Na samą tylko aukcję w Aalsmeer, w okresie zaledwie kilku miesięcy - od lipca 1998 r. do końca marca 1999 r. - sprowadzono z Tanzanii ponad 2 mln kwiatów. Dzięki temu można było zimą utrzymać stosunkowo niskie ceny, a wielu producentów holenderskich zrezygnowało z uprawy, obciążonej w tym czasie kosztami doświetlania (20 guldenów/m2).

Viagra przedłuża trwałość kwiatów ciętych i to o co najmniej 7 dni. Tak twierdzi profesor Ya'acor Leshem, fizjolog z izraelskiego Uniwersytetu Bar-Ilan.

Na giełdzie kwiaciarskiej w Naaldwijk (Bloemen Veiling Holland) urządzana jest dwa razy do roku impreza pod angielską nazwą Holland Plant Fair, która tłumaczy się jako Holenderskie Targi Roślin. Dla uściślenia należałoby dodać: "Ozdobnych", choć twórcy wystawy woleliby pewnie słowo "Doniczkowych". Celem organizatorów, 12 lat temu, gdy powstawał zalążek tych targów, było bowiem stworzenie forum roboczych, handlowych spotkań dla producentów roślin doniczkowych z Westlandu, sprzedających za pośrednictwem wyżej wymienionej giełdy, z kupcami hurtowymi - również klientami tej instytucji.

Belgowie produkują rocznie rośliny ozdobne o wartości około 17 mld franków*, przy czym połowa przypada na drzewa i krzewy; 60% towarów jest eksportowane, głównie do Francji i Niemiec. Powierzchnia polowych upraw kwiaciarskich (bez szkółkarstwa) wynosiła w 1998 roku 1075 hektarów, z czego 1/3 zajmowały plantacje chryzantem. Areał pod osłonami zajmował 676 ha, w tym było aż 217 ha azalii doniczkowych. Te ostatnie są zresztą wizytówką belgijskiego ogrodnictwa i trafiają w różne strony świata. Na przykład w ubiegłym roku - spośród ogólnej liczby 60 mln sztuk tych roślin - milion sprzedano do Chin. Także na polski rynek dotarło ich sporo (dostępne są tylko dane dotyczące ogólnej masy towaru - wyniosła ona przeszło 185 ton).

23 i 24 września urządzono w Warszawie imprezę pod zagadkową nazwą Holland Flower Tour, która mogła sugerować perspektywę uczestniczenia w kwiaciarskiej podróży. Po przeczytaniu programu, załączonego do zaproszenia na ową imprezę (do Domu Technika NOT), łatwo się jednak było domyślić, że "tournée" musi mieć inny podtekst. Zapowiadano bowiem, między innymi, otwarcie pokazu roślin oraz seminarium z udziałem firm holenderskich oferujących te produkty.

..czyli piętnastą już rocznicę powstania obchodziły Międzynarodowe Targi Rolno-Przemysłowe POLAGRA '99, które odbyły się od 30 września do 5 października. Tradycyjnie już towarzyszyła im Krajowa Wystawa Ogrodnicza (ponad 150 uczestników), która, podobnie jak w latach poprzednich, przyciągnęła najwięcej zwiedzających, w tym coraz więcej zainteresowanych ze Wschodu, głównie z Litwy. Tegoroczna impreza skupiła w Poznaniu ponad 2000 wystawców z 31 państw - najwięcej z Polski, Niemiec, Włoch i Holandii - oraz prawie 125 tys. zwiedzających z kraju i zagranicy, przede wszystkim z Litwy, Łotwy i Ukrainy, a także z Niemiec, Wielkiej Brytanii, Danii i Włoch. W tym roku ogrodnictwo (łącznie z gospodarką leśną) reprezentowane było przez 76 wystawców i było ono piątą pod względem liczebności branżą obecną na targach.