Hasło Ogrodnicze 11/2006

To hasło, pod którym 25–27 sierpnia w warszawskim Centrum EXPO XXI zorganizowano 14. edycję Międzynarodowej Wystawy "Zieleń to Życie". W ciągu ostatnich kilku lat impreza ta stała się nie tylko największym szkółkarskim wydarzeniem w Polsce i w Europie Środkowowschodniej, ale także najbardziej profesjonalną i najliczniej odwiedzaną wystawą z branży ogrodniczej w naszym kraju.

Wyrównanie materialnych skutków zdarzeń losowych i zapewnianie środków na restytucję zniszczonego bądź uszkodzonego mienia wymaga niekiedy olbrzymich nakładów finansowych i może przybrać różnorodne formy. Jedną z nich jest ubezpieczenie. Dziedziną gospodarki, która najwcześniej szukała źródła wyrównywania strat w ubezpieczeniach, było rolnictwo, co wynikało z zagrożeń, jakimi dla produkcji rolnej są klęski żywiołowe i inne zdarzenia losowe. W innych krajach europejskich stopień wykorzystania ubezpieczeń w produkcji roślinnej wynosi 30–70% (czyt. HO 9/2006). Na przykład w Czechach ubezpieczone jest około 60% upraw. W Polsce, według szacunków PZU SA, ubezpieczone jest zaledwie około 4% produkcji roślinnej i 4–8% zwierząt gospodarskich.

Wymiana handlowa z krajami UE powoduje, że coraz więcej polskich przedsiębiorców spotyka się z problemem przeterminowanych należności od zagranicznych kontrahentów. W niektórych krajach UE aż 60–70% takich należności regulowane jest z opóźnieniem. Polskie firmy, głównie z sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP*), przy sprzedaży towarów lub usług za granicę nadal niedokładnie sprawdzają kondycję finansową potencjalnych kontrahentów oraz ich zachowania płatnicze wobec innych dostawców. Polscy przedsiębiorcy często także zwlekają ze skierowaniem przeterminowanej należności do windykacji. Tymczasem im szybsza reakcja na opóźnienia, tym większe szanse na odzyskanie długu. Problemem bywa jednak wybór firmy windykacyjnej.

Biuro Świadczeń Centrali KRUS w Warszawie Renta rodzinna to świadczenie pieniężne, które po śmierci żywiciela przysługuje dzieciom, małżonkowi oraz rodzicom (czyt. HO 7/2001). Może ono zostać przyznane i wypłacane, jeżeli uprawnieni członkowie rodziny zmarłego rolnika lub emeryta (rencisty) spełniają warunki wymagane w przepisach ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Poniżej przedstawiam odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania na temat renty rodzinnej.

Czytelnicy, którzy mieli wątpliwą przyjemność spędzenia części życia w PRL-u, pamiętają zapewne rynkowego potworka z tamtej epoki. Mam na myśli kawałek siermiężnego, pakowego papieru naklejanego czasem na słoiki z przetworami, a ozdobionego pieczątką (zwykle w kolorze zielonym lub sinym), informującą o zawartości tegoż słoika, a także o tym, że jest to właśnie "etykieta zastępcza". Ta ostatnia informacja, nie wiedzieć czemu, zawsze bywała eksponowana. Koszmarek ów stanowił niejako symbol epoki, która sama była rodzajem takiej zastępczej etykiety. Na współczesnym rynku konsumenta, skomercjalizowanym do granic możliwości, nie ma już oczywiście miejsca na tego rodzaju wynalazki. Może co najwyżej przypomni sobie o tym jakiś twórca reklam. Ale samo określenie, chociaż rozumiane nieco inaczej, ma się nadspodziewanie dobrze. Może nawet okazać się pomocne w rozwiązaniu trudnego dla Polski problemu owoców miękkich.

W sadach towarowych podstawową metodą zwalczania gryzoni jest rozkładanie jesienią zatrutych przynęt. W naszych warunkach klimatycznych najlepsze efekty uzyskuje się umieszczając przynęty bezpośrednio w norach tych szkodników lub w podziemnych korytarzach w pobliżu nor. Zatrute przynęty bezpośrednio do nor podaje się ręcznie lub przy użyciu ręcznych dozowników. Czynność ta jest bardzo pracochłonna, a przy znacznym nasileniu szkodników na dużych areałach może być niewykonalna.

W pierwszej części artykułu ("Hasło Ogrodnicze" 10/2006) omówione zostały podstawowe zagadnienia związane z uprawą, jakością i przechowywaniem jabłek odmiany 'Fuji' i jej mutantów. Tym razem uwagę poświęcimy dwóm innym japońskim odmianom jabłoni, a mianowicie 'Mutsu' i 'Akane'. Z wymienionych odmian najmniejsze znaczenie — zarówno w Europie, jak i Polsce — ma niewątpliwie 'Akane'. Warto jednak o niej wspomnieć, ponieważ wykorzystuje się ją w programach hodowlanych, jako źródło cech jakościowych, takich jak barwa skórki, jędrność miąższu, odporność na uszkodzenia mechaniczne. Między innymi ze skrzyżowania z nią otrzymano odmianę 'Festival'.

W drugiej połowie stycznia br. temperatura w rejonie Małopolski spadła poniżej –20°C i utrzymywała się przez wiele dni i nocy. W niektórych miejscowościach termometry na zewnątrz pokazywały w tym okresie temperaturę nawet poniżej – 30°C. Skutkiem długotrwałych ostrych mrozów były m.in. uszkodzenia w sadach — zróżnicowane i zależne od gatunku, ukształtowania terenu oraz rejonu uprawy (czyt. HO 5/2006). Ocenę powstałych uszkodzeń drzew owocowych przeprowadzano m.in. w sadzie doświadczalnym AR w Krakowie położonym w Garlicy Murowanej koło Krakowa.

Drugim krajem (po Austrii opisywanej w HO 10/2006), który odwiedziła grupa polskich sadowników na wycieczce szkoleniowej zorganizowanej m.in. przez firmę BASF, była Słowenia. Kraj jest niewielki i w dużej części pokryty wzniesieniami, ale z powodzeniem są tam uprawiane jabłonie oraz winorośl, czemu sprzyja także duża liczba dni słonecznych. Sukcesem słoweńskich sadowników jest uprawa takich odmian, jak 'Gala' i 'Elstar', które dojrzewają w tym kraju w drugiej dekadzie sierpnia, i mogą być oferowane jako pierwsze europejskie owoce tych odmian z tegorocznych zbiorów.

Skierniewicka kolekcja drzew owocowych jest jedną z największych tego typu w kraju. Zajmuje około 10 ha i liczy ponad 3 tysiące odmian. Wśród nich jest aż 160 odmian brzoskwiń, które rosną na powierzchni mniej więcej 0,7 ha, oraz około 120 odmian moreli (0,5 ha). W kolekcji brzoskwiń i moreli znajdują się po cztery drzewa każdej odmiany. Brzoskwinie i morele są u nas zaliczane do gatunków mało wytrzymałych na mróz, stąd w kolekcji posadzono dwukrotnie więcej drzew każdej odmiany niż w przypadku jabłoni.

W Skierniewicach 30–31 sierpnia br. zorganizowano Ogólnopolską Naukową Konferencję Sadowniczą. Prof. dr hab. Danuta Goszczyńska dyrektor Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach otwierając spotkanie podkreśliła rolę konferencji w przekazywaniu ważnych osiągnięć i kierunków badań prowadzonych w krajowych ośrodkach naukowych. Stwierdziła, że od chwili wejścia Polski do Unii Europejskiej trzeba działać znacznie bardziej aktywnie, aby móc skorzystać z dofinansowania z Brukseli oraz uczestniczyć w międzynarodowych projektach badawczych. Te cele — jak powiedziała dyrektor instytutu — udaje się realizować m.in. w ISK, czego przykładem jest utworzenie w tej placówce Badawczego Centrum Doskonałości w Dziedzinie Sadownictwa "PomoCentre", Centrum Zaawansowanych Technologii "AgroTech" i Centrum Doskonałości "HortiTech".

Tegoroczne spotkanie członków Towarzystwa Rozwoju Sadów Karłowych zorganizowano 10 września w siedzibie firmy Agrosimex w Golianach koło Belska Dużego. Zebraniu towarzyszyła wystawa maszyn i środków niezbędnych w nowoczesnej produkcji sadowniczej (fot. 1), dokonano także oficjalnego otwarcia nowego centrum administracyjno-biurowego w firmie Agrosimex. Jak stwierdził obecny na spotkaniu prof. Eberhard Makosz prezes TRSK (organizacji istniejącej już 14 lat i promującej nowoczesne metody produkcji sadowniczej), w sadach konieczne będzie dalsze zwiększanie plonów poprzez zmiany w cięciu drzew i ich nawożeniu.

Jak pokazują ostatnie lata, w tym również miniony sezon, produkcja truskawek staje się nieopłacalna, są jednak producenci, którzy potrafią "wyjść na swoje". Recepta jest prosta — zamiast produkować owoce przemysłowe, trzeba oferować truskawki kierowane na rynek konsumencki. Taka produkcja znacznie się różni od tej na plantacjach, na których najczęściej uprawiana jest 'Senga Sengana', przeznaczona na surowiec dla zakładów przetwórczych. Na produkcję deserowych truskawek zdecydowali się Jolanta i Ryszard Frubowie, którzy prowadzą 25-ha gospodarstwo sadownicze w miejscowości Ignaców koło Warki. W uprawie dominują jabłonie — 17 ha, na kolejnych 2 ha rosną wiśnie, a na 1 ha — czereśnie. Pozostałe 5 ha przeznaczone jest pod uprawę truskawek, przy czym ich nasadzenia zajmują na razie około 3 ha, pozostały areał to stanowisko pod nowe plantacje — wysiewana jest tam gorczyca i zboża.

O tym, że produkcja win gronowych w Polsce nie jest mrzonką, można się było przekonać podczas II Międzynarodowych Dni Wina — Jasło 2006, które odbyły się 2 i 3 września. Andrzej Czernecki burmistrz Jasła otwierając tę najważniejszą dla podkarpackich winiarzy imprezę stwierdził, że podczas tegorocznego spotkania nie mówi się już o tym, iż warto zakładać w Polsce winnice, ale o tym, jak wykorzystać i rozwijać już istniejący potencjał winiarski. Sposoby czerpania zysków z produkcji wina i funkcjonowanie małych gospodarstw winiarskich w krajach europejskich przedstawiono m.in. na odbywającej się pierwszego dnia konferencji pt. "Wino i turystyka".

W Polsce kapustę pekińską uprawia się od wiosny do jesieni, ale najkorzystniejsze warunki termiczne dla jej wzrostu i rozwoju panują w czasie produkcji na zbiór jesienny. Właśnie w tym okresie otrzymuje się najwyższy i najlepszej jakości plon, którego znaczną część przeznacza się do przechowania.

10 września już po raz dwunasty w Charsznicy odbyły się Dni Kapusty, mające na celu promocję i popularyzację regionu, w którym uprawy kapusty zajmują około 2,5 tys. ha. Dla producentów warzyw była to również okazja do obejrzenia poletek odmianowych, wysłuchania porad i fachowych konsultacji.

Przystąpienie Polski do UE pozwoliło ogrodnikom nie tylko skorzystać z różnych programów pomocowych (SAPARD, SPO), ale także otworzyło drogę dla swobodnego eksportu polskich warzyw i owoców do krajów Wspólnoty. Oprócz znanych i powszechnie uprawianych u nas gatunków, z takim przeznaczeniem można uprawiać warzywa jeszcze mało popularne wśród polskich konsumentów, które są już rozpowszechnione w innych krajach. Przykładem jest chociażby cukinia, zbierana już wówczas, gdy owoce osiągają długość 20–30 cm.

2 września 2006 roku w gospodarstwie Tomasza Kubery (fot. 1) w Dominowie koło Środy Wielkopolskiej firma Seminis zorganizowała Dzień Otwarty.

W ciągu ostatnich kilku lat wzrosła w Polsce popularność chryzantem doniczkowych. Największym zainteresowaniem cieszą się odmiany o kwiatostanach drobnych i średniej wielkości. Są one dostępne w handlu od wiosny do późnej jesieni, większość należy do grupy Time. Odmiany o drobnych kwiatostanach z nowej grupy Yahou oferowane są natomiast głównie jesienią, w formie dużych roślin o kulistym pokroju (fot. 1). Polecane są bowiem przez hodowcę (francuską firmę Bernard) do uprawy na kwitnienie w 44. tygodniu roku. Okazuje się jednak, że można je uprawiać w nieogrzewanych tunelach foliowych od początku kwietnia do końca października i uzyskiwać trzy plony kwitnących roślin, tak jak u odmian z grupy Time, ale przy mniejszych nakładach finansowych.

Już po raz czwarty Specjalistyczne Gospodarstwo Ogrodnicze "Złocień" zorganizowało (tym razem 7 i 8 października) w Krzypnicy (woj. zachodniopomorskie) Dni Otwarte. O coraz mocniejszej pozycji tej firmy w gronie producentów sadzonek chryzantem świadczy duża liczba osób (około 250), które odwiedziły tegoroczną imprezę. Wiele z nich przybyło w okolice Szczecina nawet z bardzo odległych miejsc w Polsce.

W poprzednich dwóch odcinkach (HO 4 i 6/2006) Autorka przedstawiła osiągnięcia hodowlane firm AVO Anthurium Vogels oraz Anthura, a także proponowane przez te przedsiębiorstwa nowe rozwiązania techniczne i technologiczne. Tym razem podaje spostrzeżenia dotyczące uprawy anturium poczynione w gospodarstwie ogrodniczym — u największego na świecie producenta kwiatów ciętych tej rośliny (red.).

W gospodarstwach ogrodniczych, w których produkowane są rośliny balkonowo-rabatowe, często latem i jesienią uprawia się także inne, uzupełniające ten asortyment, gatunki. Zwykle są to chryzantemy, a w przypadku ogrodników ogrzewających szklarnie w okresie jesienno-zimowym — poinsecje. Dobrym rozwiązaniem może być także produkcja bylin, których dobór staje się coraz bogatszy, i które — zwłaszcza efektownie podane — zdobywają coraz więcej zwolenników.

12–13 września br. odbyła się w Lublinie konferencja z okazji 40-lecia Zakładu i Katedry Roślin Ozdobnych lubelskiej Akademii Rolniczej. Zatytułowana była "Kwiaciarstwo w polskiej nauce i gospodarce", zgromadziła pracowników naukowych ze wszystkich polskich uczelni rolniczych zajmujących się roślinami ozdobnymi (konferencję połączono ze zjazdem katedr jednoimiennych), a także z Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa.