• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 09/2002

POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE

Przed miesiącem Autorka przedstawiła definicję wypadku przy pracy rolniczej oraz odpowiedziała na pytania, czy każde nieszczęśliwe zdarzenie, któremu ulegnie rolnik w swoim gospodarstwie można uznać za powstałe przy pracy rolniczej. Odpowiedziała także na pytanie czy wszystkie osoby pracujące w gospodarstwie, które uległy wypadkowi mogą liczyć na świadczenia powypadkowe. Poniżej przedstawia wymagania obowiązujące w postępowaniu powypadkowym — red.
Szczegółowe zasady postępowania w sprawie wypadków przy pracy rolniczej reguluje rozporządzenie ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej z 21.10.1991 r. w sprawie ustalania prawa do renty inwalidzkiej rolniczej oraz zgłaszania i ustalania okoliczności oraz przyczyn wypadku przy pracy rolniczej (Dz. U. nr 103, poz. 449). W celu ujednolicenia zasad i trybu postępowania przy rejestracji oraz rozpatrywaniu wniosków o jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej prezes KRUS wydał Zarządzenie, które jednostki organizacyjne KRUS obowiązane są przestrzegać przy rozpatrywaniu spraw wypadkowych.

Zgłoszenie wypadku
Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników nakłada na osobę poszkodowaną obowiązek zgłoszenia — bez zbędnej zwłoki — wypadku we właściwej jednostce organizacyjnej KRUS. Niezwłoczne zgłoszenie ułatwia ustalenie okoliczności i przyczyn nieszczęśliwego zdarzenia, które to czynniki mają zasadnicze znaczenie przy ustalaniu, czy można uznać go za zaistniały przy pracy rolniczej, co decyduje o prawie do świadczeń powypadkowych. O zaistnieniu wypadku można zawiadomić KRUS w każdy dostępny dla poszkodowanego sposób — osobiście, za pośrednictwem poczty, telefonicznie, itp. Mogą to również zrobić członkowie rodziny poszkodowanego lub inne osoby. Zgłoszenie dokonane przez osobę uprawnioną do jednorazowego odszkodowania jest jednoznaczne ze zgłoszeniem roszczenia o to świadczenie. Jeżeli o wypadku informuje inna osoba niż poszkodowany, KRUS informuje zainteresowanego, że zgłoszono tylko fakt nieszczęśliwego zdarzenia, natomiast o odszkodowanie osoba uprawniona powinna wystąpić z oddzielnym wnioskiem. Osoby dokonujące zgłoszenia są informowane o zamiarze i terminie dokonania przez pracownika KRUS oględzin miejsca wypadku oraz obowiązku zabezpieczenia miejsca i przedmiotów związanych z tym zdarzeniem do czasu oględzin.

Postępowanie dowodowe
Po otrzymaniu zgłoszenia KRUS podejmuje niezwłocznie postępowanie dowodowe, które ma na celu dokładne wyjaśnienie okoliczności i przyczyn wypadku oraz ustalenie czy dosło do niego przy pracy rolniczej. Postępowanie dowodowe obejmuje:
? przesłuchanie poszkodowanego (jeżeli jego stan zdrowia na to pozwala) i świadków wypadku, których zeznania mogą przyczynić się do wyjaśnienia sprawy;
? ustalenie, czy wypadek zgłoszono bez zbędnej zwłoki;
? ustalenie, czy poszkodowany nie był pod wpływem alkoholu, czy nie spowodował wypadku umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa;
? oględziny miejsca i przedmiotów związanych z wypadkiem dla oceny stanu technicznego maszyn i urządzeń, warunków wykonywania pracy oraz innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na zaistnienie nieszczęśliwego zdarzenia;
? zebranie dokumentacji lekarskiej, np. od lekarza udzielającego pierwszej pomocy (jest on obowiązany wyjaśnić w miarę możliwości, co było przyczyną wypadku przy pracy) czy leczącego, a w przypadku nagłego zachorowania przy pracy — uzyskanie opinii lekarza regionalnego — inspektora orzecznictwa lekarskiego o związku przyczynowo-skutkowym zachorowania (lub śmierci) poszkodowanego z wykonywaną pracą;
? wyjaśnienie, czy wyłączną lub główną przyczyną wypadku była wadliwość środka technicznego stosowanego przy pracy;
? wystąpienie (w razie potrzeby) o dodatkowe informacje o wypadku do organów prowadzących postępowanie wyjaśniające (policja, prokuratura);
? w razie potrzeby uzyskanie opinii rzeczoznawców.

Protokół powypadkowy
Po wyjaśnieniu wszystkich okoliczności i przyczyn wypadku placówka terenowa KRUS, w której zdarzenie zgłoszono, zobowiązana jest — nie później niż w ciągu 14 dni od otrzymania wiadomości o wypadku — sporządzić protokół powypadkowy. Termin ten może być przesunięty (z poinformowaniem poszkodowanego), jeżeli okoliczności zdarzenia wymagają przeprowadzenia dodatkowego postępowania wyjaśniającego. Protokół powypadkowy sporządzany jest w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach (druk KRUS SR-11), z których jeden doręcza się poszkodowanemu lub członkowi jego rodziny wraz z decyzją przyznającą (lub odmawiającą) prawa do świadczeń powypadkowych, a drugi przechowuje w aktach sprawy.
Protokół ilustruje przebieg i zakres prowadzonego przez KRUS postępowania dowodowego. Do tego dokumentu dołącza się: protokoły przesłuchania świadków, opinie rzeczoznawców, zaświadczenia i oświadczenia, protokół oględzin miejsca wypadku z ewentualnym szkicem lub fotografią miejsca i przedmiotów związanych z wypadkiem oraz wszystkie inne dokumenty, które powstały w prowadzonym postępowaniu dowodowym. Do udziału w sporządzaniu protokołu KRUS może wezwać osobiście osobę, która uległa wypadkowi bądź dokonała jego zgłoszenia. Na podstawie analizy dokumentów z przeprowadzonego postępowania dowodowego placówka terenowa KRUS (inspektor ds. prewencji) wydaje w protokole opinię dotyczącą uznania zgłoszonego zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej. W opinii uwzględnia się też ewentualny wpływ zbędnej zwłoki w zgłoszeniu wypadku na ustalenia dotyczące jego okoliczności i przyczyn oraz zalecenia prewencyjne dla rolnika, dotyczące usunięcia przyczyny wypadku w celu zmniejszenia ryzyka jego ponownego zaistnienia.

Uznanie zdarzenia za wypadek przy pracy
Po sporządzeniu protokołu powypadkowego dokumentacja z placówki terenowej przekazywana jest do oddziału regionalnego KRUS, który w ciągu 7 dni od otrzymania protokołu dokonuje uznania (bądź nie) zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej. W przypadku nieuznania oddział regionalny wydaje decyzję odmawiającą prawa do jednorazowego odszkodowania (druk KRUS SR-19). Gdy zdarzenie zostaje uznane za wypadek przy pracy rolniczej poszkodowany jest zawiadamiany o konieczności przedstawienia — po zakończeniu leczenia następstw wypadku — zaświadczenia o stanie zdrowia (druk N-14) wydanego przez lekarza leczącego. Jest ono niezbędne do przeprowadzenia postępowania o ewentualne przyznanie prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej. Gdy poszkodowany, mimo dwukrotnego powiadomienia o konieczności przedstawienia takiego zaświadczenia, nie przekaże go do KRUS, a od daty wypadku upłynęło 6 miesięcy — oddział regionalny wyda decyzję odmawiającą prawa do odszkodowania. Zasady przyznawania poszkodowanemu prawa do jednorazowego odszkodowania i jego wysokości zostaną przedstawione w jednym z kolejnych artykułów.

Mgr Alicja Lejk-Kępka jest głównym specjalistą w centrali KRUS w Warszawie