| Gazania (Gazania splendens) |
|
Gazania (Gazania splendens) jest rośliną południowoafrykańską, blisko spokrewnioną z gerberą i podobnie do niej zbudowaną. Z bardzo krótkiego, rozgałęzionego pędu wyrastają skupione w rozetę eliptyczne lub łopatkowate liście, często w górnej części pierzasto wcinane, których górna strona jest intensywnie zielona, a dolna pokryta gęstym, białym kutnerem. Ze względu na zamykanie się kwiatostanów w dni pochmurne gazania nie zdobyła dotychczas większej popularności, tym bardziej że obficie kwitnie tylko w latach ciepłych i słonecznych. Ostatnio pojawiło się jednak kilka grup odmian gazanii mniej wrażliwych na niedobór światła — D a y b r e a k, K i s s, G a z o o. Odmiany z tej ostatniej grupy — w trzech kolorach: 'Clear Orange' (pomarańczowa, fot. 1), 'Clear Vanilla' (kremowobiała) i 'Clear Yellow' (żółta) — nadają się zarówno do sadzenia w pojemnikach, jak i w gruncie. Zaletą tych odmian jest nie tylko odporność na suszę, ale także bardzo obfite kwitnienie przez całe lato. Mają duże kwiatostany, o średnicy co najmniej 10 cm, o czystych, lśniących barwach, otwierające się nawet w pochmurne dni. Bardzo efektownie wyglądają w sąsiedztwie roślin o srebrzystych liściach. Aby uzyskać rośliny gotowe do sprzedaży w maju, trzeba nasiona (a właściwie owoce — niełupki) siać na początku marca. Dla wyprodukowania 1000 roślin wysiewa się 2,5–3 g nasion. W temperaturze 21°C kiełkowanie trwa 10–12 dni. Siewki rosną szybko i po upływie 7–10 dni obniża się ją do 16°C. Jeżeli nasiona wysiano do palet rozsadowych o małych komórkach, to po mniej więcej 4 tygodniach od wschodów przesadza się rośliny do doniczek końcowych o średnicy 11–12 cm. Podłożem powinien być substrat o pH 5,5–6,5 przygotowany z torfu wysokiego i ziemi kompostowej. Im lepszy jest dostęp światła, tym rośliny silniej się krzewią i mają bardziej zwarty pokrój. Podlewać trzeba systematycznie, ale niezbyt obficie, najlepiej w godzinach przedpołudniowych, gdyż gazanie łatwo poraża szara pleśń. Odmiany z grupy Gazoo powinno się uprawiać w dość dużych pojemnikach, aby rośliny mogły się silnie rozrastać. Uprawiane w gruncie w miejscach słonecznych kwitną długo i obficie, szczególnie w glebie żyznej, przepuszczalnej.
FOT. 1. GAZANIA 'GAZOO CLEAR ORANGE' MA OTWARTE KOSZYCZKI NAWET PRZY POCHMURNEJ POGODZIE
|
|
|
| Lepnota, kufea (Cuphea llavea) |
|
Lepnota, kufea (Cuphea llavea) to w swojej ojczyźnie — Meksyku — bylina, ale w naszym klimacie uprawiana jest jak roślina jednoroczna. Pędy ma w dolnej części płożące, powyżej — wzniesione i dość silnie rozgałęzione. Eliptyczne lub lancetowate liście, o ciemnozielonej barwie, są podobnie jak pędy, gęsto pokryte szorstkimi włoskami. Kwiaty mają oryginalną budowę — osadzone na krótkich szypułkach w kątach liści, o płatkach zrośniętych w długą rurkę i tylko na wierzchołkach się rozchylających. Lepnota była do niedawna rośliną bardzo mało znaną i sadzoną tylko w gruncie. Od kilku lat poleca się ją także do uprawy w pojemnikach. Pojawiły się bowiem odmiany o bardzo dekoracyjnych, dużych kwiatach. Do najciekawszych nowości należy 'T i n y M i c e' ( fot. 2) o intensywnie czerwonych kwiatach z fioletową gardzielą.
FOT. 2. KUFEA 'TINY MICE' W WISZĄCYM POJEMNIKU
|
|
|
| Lnica (Linaria maroccana) |
|
Lnica (Linaria maroccana) jest rośliną mało znaną, głównie dlatego, że przez dłuższy czas brakowało jej nasion. Ich produkcji zaniechano w związku z niewielkim popytem. Stare odmiany miały bowiem mało atrakcyjne, pastelowe barwy kwiatów, kwitły krótko i niezbyt obficie, a przy tym były mało tolerancyjne wobec niesprzyjających warunków atmosferycznych, zwłaszcza suszy, ale także letnich chłodów i obfitych deszczów. Uprawiano lnice na grzędach kwiatowych z siewu wprost do gruntu, gdyż źle znosiły przesadzanie, a ta niekorzystna cecha znacznie ograniczała możliwość innego ich zastosowania. Od kilku lat dostępne są na polskim rynku nowe odmiany z grupy F a n t a s y o intensywnych, lśniących barwach kwiatów, bardzo dobrze nadają się do uprawy w gruncie, w miejscach słonecznych (fot. 3), prawie na każdej glebie.
FOT. 3. LNICA 'FANTASY KARMIN' UPRAWIANA W GRUNCIE
|
Są też bardzo atrakcyjną rośliną do uprawy w pojemnikach (fot. 4).
FOT. 4. LNICA 'FANTASY YELLOW' W POJEMNIKU
|
Rośliny osiągają w pełni kwitnienia wysokość 25 cm, a ich średnica wynosi 23–26 cm. Tworzą co najmniej 10 silnych pędów, u nasady nieco pokładających się, zakończonych kwiatostanami długości 8 cm. Kwiaty są dwuwargowe z białą plamką u nasady dolnej wargi. Obfite kwitnienie przypada w lipcu, a po przycięciu pędów rośliny zakwitają po raz drugi w połowie sierpnia. Tolerancja odmian wobec warunków atmosferycznych nie jest jednakowa. 'Fantasy Blue' uprawiana w gruncie gorzej znosi długotrwałą suszę od pozostałych odmian z tej grupy. Oferuje się ich pięć, a ostatnio także wielobarwną mieszankę. Odmiany Fantasy dobrze znoszą przesadzanie i dlatego młode rośliny produkuje się w szklarniach i tunelach foliowych. Nasiona wysiewa się na początku marca w palety, po kilka nasion do jednej komórki. Dostępne są nasiona otoczkowane, o wysokiej zdolności kiełkowania; z około 1300 sztuk otrzymuje się 1000 roślin do sprzedaży. W temperaturze 18°C nasiona kiełkują w ciągu 7 dni. Siewki powinny być uprawiane w temperaturze 16°C, aby nadmiernie się nie wyciągały. Rośliny dobrze się krzewią bez przycinania pędów i po 4–5 tygodniach są przesadzane do doniczek końcowych, a najczęściej do palet wielodoniczkowych. Siać można od razu do tych palet i wtedy produkcja staje się jeszcze prostsza. Dobrym podłożem jest substrat torfowy o pH 6,5, średnio zasobny w składniki pokarmowe. Nie powinno się dopuścić do przesuszenia podłoża, aby nie osłabiać kwitnienia, które można przedłużyć do końca sierpnia usuwając przekwitłe kwiatostany. |
|
| Lobularia (Lobularia maritima) |
|
Lobularia (Lobularia maritima) jest jedną z najpopularniejszych roślin jednorocznych uprawianych z siewu wprost do gruntu. Niski wzrost i bardzo obfite, długie kwitnienie sprawiają, że wykorzystuje się ją przede wszystkim na obwódki i do ogrodów skalnych. Wprowadzenie na rynek nowych odmian bardzo dobrze znoszących przesadzanie sprawiło, że lobularię sprzedaje się w doniczkach i paletach, z których przesadza się rośliny do większych pojemników ustawianych na tarasach i balkonach, a także w ogrodzie. Najczęściej stanowi ona obwódkę dla roślin o silniejszym wzroście i barwnych kwiatach. Jedną z najciekawszych nowości jest 'T a p p i e L i g h t Y e l l o w' (fot. 5), odmiana o wysokości zaledwie 10–12 cm. Wyróżnia się też wczesnym kwitnieniem i wyrównanym wzrostem, a także jasnożółtymi kwiatami, które w miarę przekwitania bieleją. Aby otrzymać rośliny do sprzedaży w końcu kwietnia i w maju, nasiona sieje się na początku marca, w palety o małych komórkach, po kilka nasion do jednego otworu. Do kiełkowania, które trwa 7–10 dni, wystarcza temperatura 18°C, a po wschodach obniża się ją do 15–16°C. Po mniej więcej 3 tygodniach uprawy przesadza się rośliny do większych wielodoniczek, w których będą sprzedawane. Wskazane jest obniżenie temperatury o dalsze 2–3°C, aby rośliny były krępe i gęsto ulistnione. Produkcję można uprościć wysiewając nasiona wprost do palet, w których rośliny będą sprzedawane. Dobrym podłożem jest na przykład substrat torfowy z dodatkiem piasku. Podlewa się rośliny systematycznie, ale niezbyt obficie i 2-, 3-krotnie zasila wieloskładnikowym nawozem płynnym o stężeniu 0,1–0,2%. Lobularię powinno się uprawiać w miejscach słonecznych. W gruncie dobrze rośnie w glebie lekkiej, wapiennej, niezbyt suchej; kwitnie wtedy obficie do przymrozków.
FOT. 5. LOBULARIA 'TAPPIE LIGHT YELLOW' W PEŁNI KWITNIENIA
|
|
|
| Pantofelnik (Calceolaria rugosa) |
|
Pantofelnik (Calceolaria rugosa) jest rośliną jednoroczną, dość często uprawianą na kwietnikach i rabatach w zachodniej Europie, w rejonach o niezbyt upalnych latach. Sadzony jest do gruntu w maju i kwitnie obficie aż do jesieni. W Polsce roślina ta jest znana od dawna, jednak ze względu na niezbyt sprzyjające warunki atmosferyczne latem, rzadko wykorzystywana do uprawy w gruncie. Podczas suszy wymaga bowiem bardzo systematycznego podlewania, natomiast chłody i ulewne deszcze powodują niszczenie delikatnych kwiatów, a nawet zamieranie roślin. Wraz z postępem prac hodowlanych pojawiły się jednak odmiany bardziej tolerancyjne wobec wahań pogody, a przy tym równomiernie kwitnące przez całe lato. Do takich należy najnowsza grupa odmian heterozyjnych P i t a P e t i t F1. Reprezentowana jest przez 3 odmiany: 'Yellow Pita Petit' (fot. 6), 'Orange Pita Petit' i 'Red Pita Petit'.
FOT. 6. PANTOFELNIK 'YELLOW PITA PETIT' UPRAWIANY W DUŻYM POJEMNIKU, W POŁĄCZENIU Z MIĘTĄ
|
Rośliny osiągają wysokość około 25–30 cm i mają wyrównany, zwarty pokrój. Rozkrzewiają się silnie i bardzo obficie kwitną. Odmiany z tej grupy — przeznaczone przede wszystkim do uprawy w różnego typu pojemnikach — produkowane są zarówno do sprzedaży wiosennej, w maju, jak i pod koniec lata, na kwitnienie jesienne. Produkcja trwa około 12–14 tygodni. Z porcji 1250 otoczkowanych nasion wysokiej jakości otrzymuje się mniej więcej 1000 roślin. Nasiona sieje się w palety, z których rośliny sadzone są wprost do wielodoniczek i w nich sprzedawane. Odmiany z grupy Pita Petit bardzo dobrze rosną w większym zagęszczeniu i doskonale nadają się do takiej produkcji. Tylko w okresie kiełkowania nasion utrzymuje się temperaturę 18–20°C, a już od drugiego tygodnia po wschodach obniża ją stopniowo do 16°C. Podlewanie powinno być systematyczne, ale niezbyt obfite, bo korzenie pantofelnika źle znoszą nadmiar wody w podłożu. Do zasilania początkowo używa się tylko nawozów azotowych, później zaś wieloskładnikowych z przewagą potasu. W zakładach produkujących rośliny rabatowe na skalę wielkotowarową przygotowuje się zwykle standardowe podłoże, głównie z torfu wysokiego i z różnego typu dodatków (np. włókno kokosowe, rozdrobniona kora, ziemie ogrodnicze, piasek), w zależności od wymagań gatunku. Do nawożenia podstawowego wykorzystuje się nawozy o spowolnionym działaniu, a do zasilania nawozy w pełni rozpuszczalne w wodzie. |
