• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 10/2002

PIERWSZE REZULTATY LIBERALIZACJI HANDLU WARZYWAMI

,
Eksportowane z Polski około 500 000 ton warzyw świeżych i przetworzonych to zaledwie 10% krajowej produkcji. W 2001 r. weszło w życie porozumienie o liberalizacji handlu produktami rolno-spożywczymi pomiędzy Polską i Unią Europejską. Ta ostatnia zniosła cła na polskie warzywa kapustne, korzeniowe, sałaty, cykorię i szparagi, pieczarki (świeże i przetworzone), warzywa mrożone oraz na wiele przetworów (np. kapustę kwaszoną, ogórki konserwowe i kwaszone). Polskie cła na warzywa importowane z UE się nie zmieniły. Nasi producenci mają więc od ponad roku wielką szansę do wykorzystania — chroniąc własny rynek mogą bez ceł eksportować warzywa do UE, a zwłaszcza do Niemiec. Ceny podstawowych gatunków warzyw dobrej jakości są tam wyższe niż w Polsce, a Niemcy są największym importerem tych produktów w Europie.
W polskim eksporcie proporcja ilościowa warzyw świeżych i przetworzonych wynosi mniej więcej 1 :1 (czasami z niewielką przewagą warzyw świeżych). Trzykrotnie większe wpływy uzyskujemy jednak ze sprzedaży przetworów warzywnych, głównie mrożonek oraz suszy. Dane Centrum Informacji Handlu Zagranicznego (CIHZ) z 2001 r. wskazują na wzrost wartości eksportu podstawowych gatunków warzyw świeżych oraz najważniejszych mrożonych i suszonych w stosunku do rezultatów z 2000 roku. Może więc liberalizacja przynosi rezultaty? Z pewnością jednak niskie ceny warzyw ze zbiorów w 2000 r. zachęcały eksporterów do lokowania większej ilości produktów zagranicą. Znaczny wzrost dostaw do Środkowo-wschodniej Europy (np. Czech i Rosji) był podyktowany głównie niskimi cenami, które pozwalały konkurować z innymi europejskimi dostawcami warzyw.

Warzywa świeże
W ich eksporcie wyróżniła się cebula (rys. 1), której w 2001 r. sprzedaliśmy 168 300 t za 17,8 mln USD, o 26% więcej (ilościowo i wartościowo) niż w 2000 r., ale po takiej samej cenie (0,11 USD/kg). Najważniejszym odbiorcą była w ubiegłym roku Holandia (31 400 t za 5,7 mln USD), a następnie Niemcy (17 300 t za 3,2 mln USD). Ważny jest też powrót naszej cebuli na rynek rosyjski. Przed rokiem wysłaliśmy jej tam czterokrotnie więcej niż w 2000 roku (2000 r. — 42 400 t za 1,6 mln USD). Drugim ważnym gatunkiem jest kapusta — biała i czerwona — sprzedawana głównie na Wschód. W 2001 r. sprzedaliśmy jej 56 900 t za 2,925 mln USD (o ponad 160% więcej niż w 2000 r.) po 0,05 USD/kg (2000 r. — 0,07 USD/kg). Dane CIHZ wykazują 9-krotny wzrost ilości i 6-krotny wartości kapusty dostarczonej do Rosji. Zadowalające są też wyniki w eksporcie marchwi. W minionym roku sprzedaliśmy jej 9710 t za 0,981 mln USD, średnio po 0,10 USD/kg (rok wcześniej — 0,08 USD/kg ). Eksport tego warzywa w 2001 roku ciągle jednak nie dorównał wynikom z 1999 r. (32 000 t za 3,404 mln USD po 0,11 USD/kg). Rosja, największy odbiorca naszej marchwi, kupiła jej wprawdzie w 2001 r. o 8% mniej (2172 t), ale zapłaciła za nią o 19% więcej. W 2001 r. dostarczyliśmy za granicę 8909 ton świeżych ogórków za 2,724 mln USD (o 3% więcej ilościowo i wartościowo niż w 2000 r.), ale po takiej samej, jak rok wcześniej średniej cenie (0,31 USD/kg). Najwięcej ogórków kupiły od nas Czechy (5467 t za 1,647 mln USD) i Rosja (992 t za 411 000 USD). W ubiegłym roku wielkość eksportu pomidorów wzrosła wprawdzie o 13%, ale jego wartość obniżyła się o 4% w porównaniu z wynikami w 2000 r. Wysłaliśmy zagranicę 11 100 t tych warzyw za 3,645 mln USD, po niższej niż rok wcześniej cenie — 0,33 USD/kg w 2001 r. Najwięcej pomidorów dostarczamy do Czech (2001 r. — 4727 t za 2,474 mln USD) i ilości te rosną co roku. W minionym roku gorsze były wyniki eksportu kalafiorów i brokułów. Sprzedaliśmy ich 5944 t (o 27% mniej niż rok wcześniej) za 1,331 mln USD, średnio po 0,22 USD/kg. O ponad 600 t zmniejszył się eksport do Czech, natomiast więcej o15%, niż przed rokiem kupili tych warzyw Niemcy.

WARTOŚĆ EKSPORTU WARZYW ŚWIEŻYCH


Źródło: dane CIHZ


Mrożonki
Wpływy z ich sprzedaży stanowią ponad 60% przychodów z łącznej sprzedaży przetworów warzywnych. W eksporcie mrożonek wyróżniają się mieszanki warzywne, fasola oraz zielony groszek (rys. 2). Dane CIHZ wskazują, że w 2001 r. o 21% wzrosła ilość wyeksportowanych mrożonych mieszanek warzywnych, a ich wartość — o 31% (2001 r. — 22 703 t mieszanek za 13,593 mln USD, 2000 r. — 18 713 t za 10,310 mln USD). Więcej o 55% tych produktów wysłaliśmy na Litwę, po średniej cenie o 58% wyższej niż w 2000 roku. Kraj ten na liście naszych odbiorców wyprzedził Rosję (zakupiła o 51% więcej mieszanek, o wartości o 58% wyższej niż w 2000 r.). W ubiegłym roku sprzedaliśmy zagranicę 14 276 t mrożonej fasoli za 6,918 mln USD (wielkość eksportu wzrosła o 4%, a wpływy o 21% w stosunku do danych z 2000 r.), średnio po 0,48 USD/kg. Głównymi odbiorcami były Niemcy i Litwa. Wyraźnie wzrósł też eksport mrożonego zielonego groszku. W 2001 r. sprzedaliśmy go 5720 t za 2,997 mln USD, średnio po 0,52 USD/kg (2000 r. — 3157 t za 1,617 mln USD, średnio po 0,51 USD/kg), głównie do Holandii, która ponad dwukrotnie zwiększyła import z Polski (1945 t) i zapłaciła prawie trzy razy więcej (0,841 mln USD) niż przed rokiem.

RYS. 2: WARTOŚĆ EKSPORTU WARZYW MROŻONYCH


Źródło: dane CIHZ


Susze
Największe znaczenie ma wśród nich marchew, mieszanki warzywne oraz cebula (rys.3). Od stycznia do listopada ubiegłego roku wysłaliśmy za granicę 6795 t suszonej marchwi za 8,095 mln USD. Oznacza to wzrost ilości o 22% w stosunku do 2000 r. oraz wartości — o 16%, mimo spadku średniej ceny z 1,26 USD/kg do 1,19 USD/kg. Zwiększył się również eksport suszonej cebuli z 222 t za 0,607 mln USD do 408 t za 0,788 mln USD, również po niższej cenie (2001 r. — 2,73 USD/kg, 2000 r. —1,93 USD/kg) oraz suszonych mieszanek warzywnych — ilościowo o 7% (do 2942 t), a wartościowo o 12% (do 5,023 mln USD). Największym odbiorcą suszonych warzyw są Niemcy, które w minionym roku kupiły od nas więcej suszonej marchwi i mieszanek, natomiast mniej — suszonej cebuli niż przed rokiem.

RYS. 3: WARTOŚĆ EKSPORTU WARZYW SUSZONYCH


Źródło: dane CIHZ


Mgr Grażyna Stępka oraz mgr Tomasz Smoleński są pracownikami Samodzielnej Pracowni Ekonomiki Ogrodnictwa IERiGŻ w Warszawie