• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 11/2002

BRZOSKWINIE TWARDKI — NIE TYLKO DLA PRZETWÓRSTWA

Twardki to grupa odmian brzoskwini o jędrnym miąższu, przylegającym do pestki. Są to głównie odmiany przetwórcze, lecz nadają się także do spożycia w stanie świeżym. Ich uprawą interesują się zarówno amatorzy, przetwarzający owoce dla własnych potrzeb, jak i sadownicy dostrzegający zaletę tej grupy odmian, jaką jest wysoka jędrność miąższu.
Zastosowanie
Owoce brzoskwini twardek, których wadą jest przyleganie miąższu do pestki, spotyka się na krajowym rynku głównie w formie konserwowanych połówek w puszkach w syropie. Służą one do dekoracji tortów, jako składnik ciast, galaretek, sałatek owocowych, kompotów oraz przystawka do mięs. Znajdują się także w jogurtach brzoskwiniowych.

W 2000 roku zaimportowano 30 tysięcy ton brzoskwiń (tab. 1) i na pewno część z tego stanowiły twardki. Owoców konserwowanych sprowadzono 23 tysiące ton i w tej pozycji większość stanowiły twardki.



TABELA 1. PRODUKCJA KRAJOWA ORAZ IMPORT BRZOSKWIŃ I NEKTARYN (W TYŚ. TON)


* - przy założeniu, że brzoskwinie stanowią 60% owoców "innych"
** - brzoskwinie i nektaryny łącznie

Na krajowym rynku mogą się znaleźć następujące odmiany twardek: 'Andross', 'Babygold 5', 'Babygold 6', 'Babygold 7', 'Babygold 9', 'Bowen', 'Catherina', 'Carson', 'Dixon', 'Everts', 'Fortuna', 'Frederia', 'Frederica', 'Halford', 'Jungerman', 'Klamt', 'Loadel', 'Troubadur', 'Vesuvio', 'Vivian'. Są one najczęściej uprawiane w południowej Europie: Gracji, Włoszech, Francji i Hiszpanii, skąd są importowane do Polski.


Pomiar jędrności
W handlu twardki zachowują się lepiej od odmian deserowych. Mogą czekać w sklepie na nabywcę przez kilka dni, zawsze są jędrne i mniej gniją. Badania jędrności miąższu brzoskwiń wykazują, że owoce odmian deserowych już następnego dnia po zbiorze osiągają całkowitą dojrzałość konsumpcyjną, co objawia się spadkiem jędrności aż o 52% (tab. 2). Drugiego dnia jędrność owoców znowu spadła o kolejne 35%.

TABELA 2. JĘDRNOŚĆ MIĄŻSZU W DNIU ZBIORU ORAZ PO 1 I 2 DNIACH PRZETRZYMYWANIA W TEMPERATURZE POKOJOWEJ (OKOŁO 23oC)


W kolekcji Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa oceniane jest obecnie 5 odmian brzoskwini twardek, wszystkie zostały wyhodowane w Stacji Doświadczalnej Vinerland w Kanadzie. Odmiany uszeregowane są według kolejności dojrzewania.

'Vulcan'
Powstała w 1979 roku jest krzyżówką twardki 'Veecling' x 'NJC-95', była testowana jako V-790632, a do uprawy wprowadzono ją w 1994 roku. W naszym instytucie oceniana jest od 1995 roku jako T 1. Drzewo rośnie średnio silnie, jest odporne na niską temperaturę. Kwiaty średniej wielkości, różowe. Gruczoły przylistne nerkowate, średniej wielkości po 2, 3 u nasady blaszki liściowej i na ogonku. Owoce średniej wielkości, o masie 80–120 g, kulistoowalne, nieco asymetryczne (fot. 1). Skórka pomarańczowa z ciemnoczerwonym kropkowanym i marmurkowym rumieńcem pokrywającym 60–80% powierzchni owocu, słabo omszona, gruba. Miąższ zwięzły, żółty, minimalnie zabarwiony wokół pestki, całkowicie do niej przylegający, słodkawy, o dobrej jakości przetwórczej. Pestka średniej wielkości, jajowata, dołkowana i bruzdowana, jasnobrązowa. Owoce dojrzewają na początku sierpnia, około 10 dni przed odmianą 'Redhaven'. Dla uzyskania owoców wysokiej jakości konieczne jest dokładne przerzedzenie zawiązków.

FOT. 1. 'VULCAN'



V-7911105
Klon testowany w kolekcji instytutu jako T 2. Drzewo rośnie średnio silnie, tworzy rozłożyste korony, jest odporne na niską temperaturę. Kwiaty różowe, gruczoły przylistne nerkowate. Owoce średniej wielkości o masie 90–130 g, owalne. Skórka ciemnożółta, z czerwonym rumieńcem pokrywającym 50% powierzchni owocu. Miąższ średnio zwięzły, ciemnożółty z nieznacznymi czerwonymi przebarwieniami, o dobrej jakości przetwórczej. Brzoskwinie dojrzewają na początku sierpnia (fot. 2), równocześnie z odmianą 'Royalvee'.

FOT. 2. V-7911105



'Vinegold'
Odmiana wyhodowana w 1978 roku, jest krzyżówką 'NJC-95' x 'Veecling', testowana jako V-7828160, a wprowadzona do uprawy w 1994 roku. W kolekcji instytutu testowana od 1995 roku jako T 3. Drzewo rośnie silnie, tworzy rozłożystą koronę, jest wytrzymałe na niską temperaturę. Kwiaty średniej wielkości, jasnoróżowe. Gruczoły przylistne nerkowate (lub nerkowatokuliste), małe lub średniej wielkości, po 2 u nasady blaszki liściowej i na ogonku. Owoce średniej wielkości lub duże, o masie 130–200 g, (pojedyncze osiągają masę 250–300 g), kuliste, symetryczne (fot. 3). Skórka żółta z ciemnoczerwonym marmurkowym i kropkowanym rumieńcem pokrywającym 30–80% powierzchni owocu, średnio gęsto omszona, gruba. Miąższ zwięzły, jasnopomarańczowy, całkowicie przylegający do pestki, słodkokwaskowaty, o wysokiej jakości przetwórczej. Pestka średniej wielkości, kulista, pękata, głęboko dołkowana i bruzdowana, brązowa. Owoce dojrzewają w pierwszej połowie sierpnia, około 7 dni przed odmianą 'Redhaven'.

FOT. 3. 'VINEGOLD'



'Vigril'
Odmiana powstała w 1979 roku, jest krzyżówką twardki 'Veecling' x 'NJC-95', testowana jako V-790638, a do uprawy wprowadzona w 1994 roku. Zrazy sprowadzone zostały do Polski wiosną 1994 roku, a drzewka oznaczone jako T 4 posadzono w kolekcji instytutu w Dąbrowicach koło Skierniewic wiosną 1995 roku. Drzewo rośnie średnio silnie, tworzy rozłożyste korony, jest wytrzymałe na niską temperaturę. Kwiaty duże, różowe. Gruczoły przylistne nerkowate (lub nerkowatokuliste), średniej wielkości, nieliczne, po jednym, dwa u nasady blaszki liściowej i na ogonku. Owoce średniej wielkości lub duże, o masie 120–180 g (pojedyncze osiągają masę 250–300 g), owalne (fot. 4). Skórka pomarańczowa z ciemnoczerwonym rumieńcem pokrywającym 60–80% powierzchni owocu. Miąższ zwięzły, jasnopomarańczowy, całkowicie przylegający do pestki, słodkawy, o dobrej jakości przetwórczej. Pestka średniej wielkości, wydłużona, pękata, głęboko dołkowana i bruzdowana, brązowa. Owoce dojrzewają w połowie sierpnia, około 2 dni po odmianie 'Redhaven'.

FOT. 4. 'VIGRIL'



V-75024


FOT. 5. V-75024


Klon testowany w kolekcji instytutu jako T 5. Drzewo rośnie średnio silnie, tworzy rozłożyste korony, jest odporne na niską temperaturę. Kwiaty różowe, gruczoły przylistne nerkowate. Owoce średniej wielkości lub duże, o masie 90–150 g, owalne. Skórka ciemnożółta, z czerwonym rumieńcem pokrywającym 50% powierzchni owocu. Miąższ średnio zwięzły, dobrej jakości. ciemnożółty z nieznacznymi czerwonymi przebarwieniami, częściowo odchodzący od pestki. Owoce dojrzewają na początku września (fot. 5).

Dotychczasowe obserwacje potwierdzają przydatność twardek do uprawy w naszych warunkach klimatycznych. Pod względem plonowania przewyższają one standardową, deserowa odmianę 'Redhaven', ustępują nieznacznie odmianie 'Reliance' (tab. 3).



TABELA 3. INTENSYWNOŚĆ ZAWIĄZANIA OWOCÓW BRZOSKWINI TWARDEK W SADZIE DOŚWIADCZALNYM W DĄBROWICACH. DRZEWKA POSADZONO WIOSNĄ 1995 ROKU


1 - brak, 3 - słabe, 5 - średnie; 7 - pełne, wymagające przerzedzania, 9 - nadmierne, wymagające intensywnego przerzedzania zawiązków