• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 12/2002

CENTRUM DOSKONAŁOŚCI W SKIERNIEWICACH

W dniach 28–30 sierpnia w Skierniewicach odbyła się 41. Ogólnopolska Naukowa Konferencja Sadownicza. Z uwagi na dużą liczbę wystąpień podzielono ją na cztery bloki tematyczne: hodowla, ocena odmian i podkładek; przechowalnictwo, przetwórstwo i mechanizacja prac w uprawach sadowniczych oraz ekonomia i marketing; modele sadów, regulowanie wzrostu i owocowania; pielęgnacja gleby, nawożenie i nawadnianie.
Centrum doskonałości
Konferencję tradycyjnie już otworzyła dyrektor ISK prof. dr hab. Danuta Goszczyńska informując przy tym o przyznaniu przez Komisję Europejską Instytutowi Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach tytułu Centrum Doskonałości. Projekt złożony przez Instytut otrzymał pozytywną opinię, przyznano mu 4,9 punktu (na 5 możliwych). Była to druga nota wśród kilkudziesięciu zgłoszonych międzynarodowych projektów badawczych. Dyrektor D. Goszczyńska złożyła również wyrazy uznania na ręce Piotra Kaczora prezesa Stowarzyszenia Producentów Wysokiej Jakości Materiału Szkółkarskiego, którego dziesięciolecie powstania zbiegło się z konferencją.

10-lecie SPWJMS
Jednym z najważniejszych elementów zapewniających coroczne regularne i obfite plonowanie sadu jest zakładanie nasadzeń z najwyższej jakości materiału szkółkarskiego. W celu produkcji takich właśnie drzewek, z inicjatywy dwudziestu szkółkarzy w 1992 r. założono Stowarzyszenie Producentów Wysokiej Jakości Materiału Szkółkarskiego, obecnie zrzeszające już 73 producentów. Jego członkowie zakupili licencje na rozmnażanie odmian 'Jonica Schneica', 'Jonagold Decosta', 'Gala Must', 'Golden Delicious Reinders'. Dzięki staraniom członków stowarzyszenia wprowadzono w kraju certyfikowanie drzewek, zaczęto także produkcję materiału wolnego od wirusów. Dzięki przestrzeganiu normom, drzewka produkowane przez szkółkarzy należących do stowarzyszenia w większości spełniają już te zachodnioeuropejskie. Warto zaznaczyć, że SPWJMS jest trzykrotnym zdobywcą złotych medali na Krajowej Wystawie Ogrodniczej w Poznaniu. Piotr Kaczor — prezes stowarzyszenia — podkreśla konieczność szybkiego reagowania szkółkarzy na zmiany zachodzące w sadownictwie, dlatego w ostatnim czasie zakupiono, na przykład, licencje na rozmnażanie grusz: 'Uta', 'Isolda', 'Hortensia', 'David', śliw 'Jojo', 'Katinka', 'Elena' oraz jabłoni 'Elisa' i 'Ariwa'. Organizacja ta jest również właścicielem licencji na rozmnażanie podkładki karłowej dla czereśni 'GiSeLA 5' oraz wstawki skarlającej 'Frutana'.

Jednym z celów SPWJMS jest promowanie polskich drzewek i owoców za granicą. W najbliższym czasie przewiduje się udział w krajowych i zagranicznych wystawach i targach ogrodniczych.


Czereśnie i truskawki
Coraz częściej sady czereśniowe zakładane są na podkładkach półkarłowych, do których zalicza się czeskie z grupy PHL. Według dr. Piotra Chełpińskiego z AR w Szczecinie podkładka PHL-A, w porównaniu do czereśni ptasiej, korzystnie wpływa na wybarwienie owoców oraz zawartość ekstraktu. Nieznacznie większe są natomiast owoce na czereśni ptasiej. Wielu sadowników chętnie zakłada sady czereśniowe z drzew uszlachetnianych na podkładce 'GiSeLA 5'. Niestety, cena takich drzewek była dla większości sadowników zaporowa, co — jak tłumaczyli szkółkarze — było spowodowane wysokim kosztem produkcji podkładki. Rozmnaża się ją w kulturach in vitro — rozmnażanie 'GiSeLi 5' z sadzonek, z powodu małej liczby ukorzenionych roślin, jest nieopłacalna. Przydatność tej podkładki do rozmnażania w laboratorium potwierdzają wyniki doświadczeń dr Ewy Dziedzic z AR w Krakowie. Według niej, 'GiSeLA 5' charakteryzuje się znacznie większym współczynnikiem namnożenia niż inne podkładki dla czereśni od niedawna wprowadzane do produkcji — 'Weiroot 10', 'Damil' czy 'Edabriz'.

W zachodniej Europie coraz więcej upraw bezglebowych jest prowadzonych w zamkniętym obiegu wody. Interesujące wyniki dotyczące takiej produkcji przedstawił dr Waldemar Treder z ISK w Skierniewicach. Badania prowadzono na truskawkach odmiany 'Elsanta' uprawianych w podłożu kokosowym i w workach z substratem torfowym. Dzięki zamkniętemu obiegowi wody zaoszczędzono do 60% nawozów, sumaryczny wyższy plon dały truskawki uprawiane w substracie torfowym. Prelegent zalecał także przeprowadzanie w większych gospodarstwach analizy zawartości potasu i chloru w podłożu kokosowym, których wartość może być zmienna.


Przerzedzanie zawiązków
Prof. Alina Basak z ISK w Skierniewicach przedstawiła różne programy przerzedzania zawiązków, oceniane w doświadczeniach prowadzonych w sadzie doświadczalnym w Skierniewicach. W jednym z nich przerzedzano kwiaty lub ograniczano zawiązanie owoców przez opryskiwanie drzew preparatami, których substancją aktywną jest etefon (stadium 20% kwiatów otwartych) lub tiosiarczan amonu — ATS (podczas pełni kwitnienia). Bezpośrednio po kwitnieniu drzewa opryskiwano jednym z Pomonitów (NAA) lub — dopiero zawiązki owoców o średnicy 10–12 mm — Paturylem 100 SL (BA). W kolejnym programie po kwitnieniu drzewa opryskiwano Pomonitami i około 10 dni później Paturylem lub mieszaniną tych składników, gdy zawiązki osiągnęły średnicę 10–12 mm. Pozytywne wyniki otrzymano także używając do późnego przerzedzania nowych polskich preparatów Bioprzerzedzacza 060 SL (NAA z BA) oraz Karbafinu (mieszanina NAA z karbarylem).

Według prof. A. Basak, o przyswajalności tych preparatów w dużej mierze decyduje twardość wody używanej do zabiegów. Dobre efekty uzyskuje się zmniejszając jej twardość używając preparatów Li 700 oraz Genapol. Ten ostatni przydatny jest gdy używa się związków benzyloadeninowych (BA), a nie nadaje się dla tiosiarczanu amonu. Natomiast Li 700 daje dobre efekty używany z preparatami zawierającymi ATS.

Powszechnie znanym nawozem dolistnym jest Florovit, który na opryskanych roślinach formuje cienką błonę. Właściwość tę wykorzystał w badaniach dr Eugeniusz Szwonek z ISK w Skierniewicach. Według niego, opryskiwanie drzew podczas kwitnienia blokowało zapylenie. Florovitu używano w stężeniach od 3% do 10%, co w latach o szczególnie intensywnym kwitnieniu powodowało zmniejszenie liczby zawiązanych owoców, równocześnie większa była masa pozostałych jabłek.


Ciekawe odmiany
Coraz większą rolę odgrywają w nowych nasadzeniach jabłoni odmiany genetycznie odporne na parcha, a mianowicie 'Rajka', 'Rubinola', Topaz' 'Rosana' i 'GoldRush'. Według dr Doroty Kruczyńskiej z ISK ze Skierniewic, drzewa tych odmian warto wiosną opryskiwać przeciwko chorobom kory i drewna preparatami miedziowymi. Konieczne są również dwa zabiegi przeciwko mączniakowi jabłoni. W badaniach prowadzonych w ISK w Skierniewicach najplenniejsza okazała się 'GoldRush'. Miała jednak równocześnie najmniejsze owoce, nawet przy uwzględnieniu odmiany 'Freedom, która w doświadczeniu stanowiła kontrolę. Największym rumieńcem wyróżniały się 'Rubinola', 'Rajka' i 'Topaz'. Badano również przydatność owoców tych odmian do przechowywania w chłodni w temperaturze 2oC. Pierwsze wyniki pokazują, że jabłka tych odmian można przechowywać bez modyfikowanej atmosfery przez cztery miesiące. Dłuższe przechowywanie okazało się niemożliwe z powodu wystąpienia rozpadu miąższu. Badania prawidłowego terminu zbioru i przydatności przechowalniczej będą kontynuowane.