• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 03/2003

PODATEK DOCHODOWY EMERYTA I RENCISTY W 2002 ROKU

Mija kolejny termin rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych. Większość emerytów i rencistów, którym świadczenia wypłaca KRUS, nie musi dokonywać żadnych formalności, aby rozliczyć podatek za 2002 rok, gdyż czynność tę wykonuje za nich oddział regionalny KRUS. Ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., nr 14, poz. 176, z późn. zm.) zobowiązuje bowiem płatnika do obliczenia do końca lutego, po zakończeniu roku podatkowego, podatku od wypłacanych emerytur i rent oraz do sporządzenia i przekazania świadczeniobiorcy do 15 marca informacji o obliczeniu tego podatku (PIT-40A).
Informację taką w tym samym terminie KRUS przekazuje również do właściwego, według miejsca zamieszkania emeryta lub rencisty, urzędu skarbowego. Świadczeniobiorcy, którym KRUS nie obliczy podatku, otrzymują imienną informację o dochodach uzyskanych z tytułu emerytur i rent oraz pobranych przez płatnika zaliczkach na podatek w danym roku podatkowym. Taką informację (PIT-11A) oddziały regionalne KRUS przekazują świadczeniobiorcom oraz urzędom skarbowym do 15 marca po zakończeniu danego roku podatkowego. W tym roku emeryt (rencista) otrzyma więc właściwy formularz PIT za 2002 r. około 15 marca. Oddziały regionalne musza dotrzymywać terminów ustawowych i nie mogą wystawić formularza PIT za 2002 rok wcześniej, nawet jeżeli emeryt lub rencista zwróci się z takim wnioskiem. Wcześniejsze przekazywanie tego formularza (jedynie PIT-11A — informacja o dochodach) będzie możliwe dopiero po zakończeniu roku podatkowego 2003. Taką możliwość dają bowiem ostatnie zmiany w ustawie podatkowej. Po zakończeniu 2003 r., KRUS przekaże więc emerytowi (renciście) PIT-11A do 31.01.2004 r.

Odliczenia
Oddział regionalny KRUS przed obliczeniem podatku dochodowego emeryta lub rencisty odlicza zawsze od dochodu zwrot przez świadczeniobiorców nienależnie pobranej emerytury lub renty, jeżeli wcześniej uwzględniono go przy poborze miesięcznych zaliczek na podatek. Na wniosek emeryta (rencisty) mogą być ponadto odliczone:
  • udokumentowane (poniesione w 2002 r). wydatki na składki zapłacone na rzecz organizacji, do których przynależność podatnika jest obowiązkowa, jeżeli kwoty te nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodu;
  • dokonane w 2002 r. zwroty nienależnie pobranych emerytur i rent (w kwotach uwzględniających podatek), jeżeli nie zostały one uwzględnione wcześniej przez KRUS przy poborze zaliczek na podatek.

Wysokość
Za 2002 r. podatek zapłacą ci emeryci i renciści, których roczny dochód przekroczył 2727 zł. Jeżeli był on niższy, a KRUS pobrał w minionym roku zaliczkę na podatek, świadczeniobiorca otrzyma jego zwrot. Dotyczyć to może zwłaszcza tych osób, którym KRUS wypłacał tylko część składkową emerytury lub renty rolniczej. KRUS pomniejszy podatek obliczony według obowiązującej skali (tabela) o kwotę pobranej w 2002 r. składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne (7,75% podstawy jej wymiaru). Nadpłata podatku za 2002 r. zostanie zaliczona świadczeniobiorcy na poczet zaliczki za marzec 2003 r., a jeżeli przekroczy jej wysokość, KRUS zwróci tę kwotę z bieżącymi świadczeniami. Niedopłata podatku zostanie natomiast potrącona z wypłacanej emerytury lub renty. Gdy niedopłata podatku będzie równa 80 zł lub mniejsza od tej kwoty, KRUS potrąci ją przy wypłacie świadczenia za kwiecień, natomiast gdy będzie większa — potrącenie będzie realizowane w dwóch ratach, począwszy od kwietnia 2003 r.

SKALA PODATKOWA W 2002 r. (ART. 27 UST. 1 USTAWY PODATKOWEJ)



Kto może rozliczyć się samodzielnie
Dokonane przez organ rentowy obliczenie podatku (wystawienie formularza PIT- 40A) nie oznacza, że emeryt lub rencista nie może rozliczyć podatku sam, w urzędzie skarbowym (do 30 kwietnia 2003 r.). Zwłaszcza ci świadczeniobiorcy, którzy chcą rozliczyć podatek łącznie z małżonkiem (lub z dzieckiem w przypadku osób samotnych) oraz chcą skorzystać z możliwości odliczenia od dochodu lub podatku pewnych wydatków poniesionych w 2002 r. (wymienionych w ustawie podatkowej), będą rozliczać się sami. Do urzędu skarbowego z wnioskiem o wspólne opodatkowanie dochodów mogą wystąpić małżonkowie, którzy spełniają łącznie następujące warunki:
  • podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (art. 3 ust. 1 ustawy podatkowej);
  • pozostawali w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy (od 1 stycznia do 31 grudnia 2002 r.);
  • istnieje między nimi wspólność majątkowa;
  • żadne nie uzyskało w roku podatkowym dochodów (przychodów) opodatkowanych na zasadach określonych w ustawie z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. nr 144, poz. 930, z późn. zm.), czyli przychodów opodatkowanych w formie karty podatkowej, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych bądź zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych.
Z wnioskiem o obliczenie podatku w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci może natomiast wystąpić osoba, która w roku podatkowym łącznie spełniała następujące warunki:
  • samotnie wychowywała dzieci (małoletnie; bez względu na wiek, na które zgodnie z odrębnymi przepisami, pobierany był zasiłek pielęgnacyjny; do ukończenia 25 lat, uczące się w szkołach wymienionych w przepisach o systemie oświaty, szkolnictwie wyższym lub o wyższych szkołach zawodowych, jeżeli w 2002 r. dzieci te nie uzyskały dochodów, z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości nie powodującej obowiązku zapłaty podatku, czyli 2727 zł);
  • ani ta osoba, ani jej dziecko nie uzyskali w roku podatkowym dochodów (przychodów) opodatkowanych na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Za osobę samotnie wychowującą dzieci ustawa podatkowa uważa jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą w stosunku, do której sąd orzekł separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci ustawa uważa również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej współmałżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

...a kto musi
Do urzędów skarbowych bezwzględnie będą musieli zgłosić się i rozliczyć podatek ci emeryci i renciści, którym KRUS nie obliczy podatku i przekaże formularz PIT-11A. Dotyczy to emerytów i rencistów, którym oddział regionalny:
  • nie wypłacał świadczenia od stycznia 2002 r. do 31.12.2002 r. (np. gdy świadczeniobiorca w trakcie roku podatkowego zmieniał miejsce zamieszkania, co wiązało się również ze zmianą płatnika; uzyskał prawo do emerytury lub renty po styczniu 2002 r.; miał więcej niż jednego płatnika, jak KRUS i ZUS, czy KRUS i zakład pracy);
  • realizował w 2002 r. decyzję urzędu skarbowego o uldze podatkowej udzielonej podatnikowi (KRUS nie pobierał zaliczek na podatek bądź pobierał zaliczki w obniżonej wysokości);
  • obniżył wysokość miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy w związku ze złożonym w 2002 r. oświadczeniem o wspólnym opodatkowaniu dochodów z małżonkiem lub w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci (chyba że emeryt lub rencista takie oświadczenie w 2002 r. wycofał).
Jeżeli żadna z podanych wyżej sytuacji nie wystąpi, oddział regionalny KRUS wystawi świadczeniobiorcy PIT-40A. Osoba, która go otrzyma, nie jest zobowiązana do składania w urzędzie skarbowym dodatkowego zeznania podatkowego, jeżeli poza dochodami z emerytury lub renty uzyskała:
  • dochody (przychody), od których na podstawie art. 28 i 30 ustawy podatkowej pobiera się podatek w formie ryczałtu (np. z tytułu wygranych w grach liczbowych, odsetek od lokat bankowych);
  • dochody zwolnione z opodatkowania (np. świadczenia z pomocy społecznej, świadczenia zwolnione z opodatkowania na podstawie przepisów związanych z usuwaniem skutków powodzi z lipca i sierpnia 2001 r.);
  • przychody opodatkowane w formie karty podatkowej, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, bądź zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych;
  • przychody opodatkowane innym podatkiem (np. od darowizn i spadków).
W takiej sytuacji podatek obliczony przez KRUS będzie podatkiem należnym za 2002 r. i świadczeniobiorca nie będzie musiał składać dodatkowego zeznania podatkowego. W przeciwnym razie ci emeryci (renciści) oraz tacy, którzy otrzymają PIT-11A, muszą zgłosić się do 30.04.2003 r. do urzędu skarbowego właściwego (według miejsca ich zamieszkania 31.12.2002 r.). w celu złożenia stosownego formularza PIT (PIT- 36, PIT-37).

Mgr Alicja Lejk-Kępka jest głównym specjalistą w Biurze Świadczeń centrali KRUS w Warszawie