Numer 05/2003
W poprzednim numerze przedstawiłam zasady przyznawania zasiłków rodzinnych. Poniżej informuję, między innymi o tym, kto może się o nie ubiegać, kiedy i w jakiej wysokości przysługują oraz wymieniam dochody istotne przy rozpatrywaniu prawa do tych świadczeń.
| Kiedy na dziecko? | ||
| Zasiłek przysługuje na dzieci własne uprawnionego, jego małżonka i przysposobione oraz na wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, jeżeli uprawniony (lub jego małżonek) został ich opiekunem prawnym. Świadczenie może być również przyznane na dzieci przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej. Zasiłek przysługuje do ukończenia przez dziecka 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole — do ukończenia nauki (ale nie dłużej niż do ukończenia 20 lat; jeżeli okres ten przypada na ostatni lub przedostatni rok nauki w szkole — do zakończenia bieżącego lub następnego roku szkolnego). Za szkołę, w której dziecko może uczyć się w systemie stacjonarnym, wieczorowym, zaocznym, korespondencyjnym lub w charakterze wolnego słuchacza, uważa się szkołę podstawową, gimnazjum, szkołę ponadgimnazjalną, wyższą i seminaria duchowne wszystkich stopni.
Zasiłek przysługuje bez względu na wiek dziecka, jeżeli jest ono niepełnosprawne w stopniu znacznym lub umiarkowanym, a niepełnosprawność powstała w wieku uprawniającym do zasiłku rodzinnego. Świadczenie nie przysługuje jednak na dziecko, które: pozostaje w związku małżeńskim (chyba że zawarły go osoby kształcące się w szkole); przebywa w domu pomocy społecznej, domu dziecka lub innej placówce opiekuńczo-wychowawczej, jeżeli za pobyt dziecka rodzina nie ponosi odpłatności; kształci się w szkole wojskowej lub innej zapewniającej nieodpłatne pełne utrzymanie (wyżywienie, zakwaterowanie, umundurowanie); przebywa w zakładzie karnym lub poprawczym lub zamieszkuje poza Polską albo przebywa zagranicą dłużej niż 3 miesiące (nie dotyczy osób studiujących raz przebywających na leczeniu), chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej. | ||
|
| ||
| Kiedy na małżonka? | ||
| Zasiłek rodzinny przysługuje na małżonka, jeżeli: opiekuje się on dzieckiem, któremu przysługuje zasiłek pielęgnacyjny; ukończył 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna) lub jest niepełnosprawny w stopniu znacznym lub umiarkowanym. Świadczenie nie przysługuje jednak na małżonka, który: przebywa on w domu pomocy społecznej (jeżeli za jego pobyt rodzina nie ponosi odpłatności); w zakładzie karnym; osiąga dochody miesięczne równe lub wyższe od najniższego świadczenia rentowego w systemie pracowniczym albo zamieszkuje poza Polską lub przebywa tam dłużej niż 3 miesiące, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej (nie wstrzymuje się wypłaty, gdy przebywa na leczeniu).
Jeżeli małżonkowie osiągają dochody z gospodarstwa rolnego, przy ustalaniu prawa do zasiłku na jednego z nich przyjmuje się, że małżonek ten osiąga miesięczne dochody odpowiadające dochodom z połowy gospodarstwa rolnego. | ||
|
| ||
| Ponowne ustalenie prawa | ||
| W trakcie okresu zasiłkowego prawo do świadczenia może być ponownie ustalane w razie pozbawienia (przyznania) dziecka prawa do zasiłku pielęgnacyjnego (dotyczy osób wychowujących dzieci samotnie lub dzieci uprawnione do zasiłków pielęgnacyjnych) lub zmiany: liczby członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, źródła dochodu (utraty lub uzyskania) przez uprawnionego lub członka jego rodziny, powierzchni gospodarstwa rolnego (również nabycia lub przekazania — np. sprzedaż, wydzierżawienie), stanu cywilnego uprawnionego. | ||
|
| ||
| Wniosek | ||
| W przypadku rolników bądź osób z ustalonym prawem do emerytury lub renty rolniczej, określenie uprawnień do zasiłku rodzinnego powierzono prezesowi KRUS, w którego imieniu decyzje wydają jednostki organizacyjne KRUS. Osoba zainteresowana zasiłkiem na członka rodziny może w każdym czasie złożyć wniosek o przyznanie zasiłku. Ponieważ prawo do niego ustalane jest na okres od 1 czerwca do 31 maja następnego roku, płatnik — przed końcem okresu zasiłkowego — ustala prawo do zasiłku na następny okres. Rolnikom, emerytom i rencistom, pobierającym zasiłki, KRUS przekazuje druki wniosków — KRUS SR-27 — które należy niezwłocznie wypełnić i odesłać do KRUS wraz z wymaganymi zaświadczeniami o dochodach i innymi dokumentami. Wniosek jest dosyć rozbudowany — należy odpowiedzieć na liczne pytania i podać informacje, których prawdziwość potwierdza się podpisem. | ||
|
| ||
| Dokumentowanie wniosku | ||
Sposób dokumentowania niektórych dochodów przedstawiono w tabeli poniżej. Ponadto należy przedstawić:
| ||
|
| ||
| Decyzja i wypłata | ||
| W decyzji przyznającej zasiłek (KRUS ROL-3) KRUS wskazuje członków rodziny, na których przysługuje świadczenie i określa, na jaki okres je przyznano. Od decyzji przysługuje odwołanie do Sądu Rejonowego — Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (do miesiąca od doręczenia decyzji). Zasiłek rodzinny wypłaca się od miesiąca, w którym powstało prawo do zasiłku, jednak za okres nie dłuższy niż jeden miesiąc wstecz od miesiąca, w którym został zgłoszony wniosek. W przypadku urzędowego rozpatrywania zasiłku na nowy okres zasiłkowy (jeżeli wnioskodawca we wskazanym czasie odeśle niezbędne dokumenty) KRUS wypłaca świadczenia od 1 czerwca roku, w którym zweryfikował zasiłek. Zasiłek rodzinny za dany miesiąc kalendarzowy wypłaca się do 15. dnia następnego miesiąca. Gdy uprawniony jest emerytem lub rencistą zasiłki rodzinne wypłacane są łącznie z emeryturą lub rentą. KRUS może na wniosek uprawnionego, który opłaca składki na ubezpieczenie społeczne, pomniejszyć należności z tytułu składek o kwoty przysługujących zasiłków. Uprawniony do zasiłku rolnik (emeryt, rencista) powinien niezwłocznie zawiadomić jednostkę organizacyjną KRUS, która wypłaca zasiłek, o okolicznościach powodujących ustanie prawa do zasiłku lub mających wpływ na jego wysokość. W przeciwnym razie może powstać nienależna nadpłata, która będzie musiała zostać zwrócona. | ||
|
| ||
| Mgr Alicja Lejk-Kępka jest głównym specjalistą w Biurze Świadczeń centrali KRUS w Warszawie | ||
