• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 09/2003

WNIOSEK W POSTĘPOWANIU EMERYTALNO-RENTOWYM KRUS (CZ.II)

W pierwszej części Autorka przedstawiła sprawy, w których złożenie wniosku jest niezbędne oraz te, w których KRUS wszczyna postępowanie "z urzędu", czyli bez tego dokumentu. Określiła też, kto może złożyć wniosek, gdzie i w jakim terminie oraz jak go wycofać. Poniżej kolejna porcja praktycznych informacji na temat wniosków (red.).

Rodzaje wniosków

Wniosek o emeryturę rolniczą powinny składać osoby, które ukończyły wiek emerytalny, w przeciwnym razie KRUS odmówi prawa do tego świadczenia. Wniosek ten mogą składać zarówno rolnicy obecnie podlegający ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, jak i ci, którzy mu już nie podlegają. Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników nie wymaga, żeby osoba ubiegająca się o emeryturę rolniczą podlegała ubezpieczeniu społecznemu w dniu składania wniosku. Wniosek mogą składać również osoby, które nigdy nie ubiegały się o rolnicze świadczenia emerytalno-rentowe oraz te, którym przyznano rentę inwalidzką na podstawie przepisów poprzednio obowiązującej ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (głównie chodzi o osoby, które oprócz pracy w gospodarstwie rolnym legitymują się okresami innego ubezpieczenia społecznego, bo emerytura przyznana na podstawie obecnych przepisów może być świadczeniem korzystniejszym niż renta inwalidzka przyznana przed 1.01.1991 r.). Wniosku o emeryturę nie powinni natomiast składać rolnicy, którym przyznano emeryturę rolniczą na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów, chyba że otrzymali oni decyzję przyznającą to świadczenie warunkowo. Decyzje warunkowe, z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, utraciły bowiem moc i po ukończeniu wieku emerytalnego byli rolnicy powinni ponowić wniosek o emeryturę rolniczą.

Wniosku o emeryturę rolniczą nie muszą składać osoby, którym KRUS przyznał rentę inwalidzką rolniczą na podstawie aktualnych przepisów. Z uwagi na zasady ustalania wysokości rolniczych świadczeń emerytalno-rentowych, emerytura nie będzie korzystniejsza od przyznanej wcześniej renty inwalidzkiej, a nawet może okazać się świadczeniem mniej korzystnym.

Wnioski o emerytury rolnicy mogą składać na drukach KRUS SR-20. Są one uniwersalne i dotyczą zarówno emerytury, jak i renty inwalidzkiej rolniczej, w tym powstałej w związku z długotrwałą niezdolnością do pracy spowodowaną wypadkiem przy pracy rolniczej lub rolniczą chorobą zawodową. Druk skierowany jest do rolnika, który jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego (na przykład dzierżawi je) oraz do osób pracujących w gospodarstwie rolnym w charakterze domowników.

Ważne, żeby osoba występująca z wnioskiem zaznaczyła, o jakie świadczenie występuje i wypełniła wszystkie punkty wniosku, w tym dotyczące współmałżonka oraz pozostałych członków rodziny, pozostających z wnioskodawcą we wspólnym gospodarstwie domowym. Informacje te są szczególnie istotne, bo pozwalają "z urzędu" rozpatrzyć uprawnienia świadczeniobiorcy do wypłaty 50% części uzupełniającej emerytury rolniczej, bez konieczności składania odrębnego wniosku.

KRUS nie wymaga odrębnego wniosku o wypłatę części uzupełniającej emerytury lub renty od emeryta lub rencisty, który przekazał gospodarstwo rolne i zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej. Jako wniosek o taką wypłatę przyjmowany jest dokument stwierdzający przekazanie gospodarstwa rolnego (akt notarialny, umowa dzierżawy, itp.), a za datę przyjęcia uważa się datę wpływu tego dokumentu do KRUS.

Integralną częścią wniosku jest kwestionariusz dotyczący okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, okresów zaliczanych do tego ubezpieczenia oraz wysokości opłacanych składek (KRUS SR-21).

Wniosek o rentę inwalidzką rolniczą. Osoba występująca o rentę inwalidzką oprócz druku KRUS SR-20 i RS-21 powinna złożyć zaświadczenie o stanie zdrowia (KRUS N-14), które wypełnia lekarz prowadzący zainteresowanego. Ten dokument decyduje o rozpoczęciu postępowania orzeczniczego w KRUS, o ile wnioskodawca spełnia pozostałe warunki wymagane do przyznania renty inwalidzkiej rolniczej.

We wniosku zainteresowany powinien zaznaczyć, czy ubiega się o rentę inwalidzką "normalną", czy z tytułu długotrwałej niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy rolniczej lub chorobą zawodową. Wnioski o rentę inwalidzką rolniczą "wypadkową", składane w okresie prowadzonego już postępowania o ustalenie uprawnień do "normalnej" renty inwalidzkiej rolniczej lub podczas postępowania odwoławczego prowadzonego przez sąd — jako że dotyczą innego rodzaju świadczenia — dają podstawę do wszczęcia nowego postępowania w sprawie renty inwalidzkiej.

Rencista, który nabył prawo do okresowej renty inwalidzkiej, nie musi składać kolejnego wniosku o rentę inwalidzką po upływie okresu, na jaki została ona przyznana. KRUS "z urzędu" skieruje bowiem zainteresowanego na kontrolne badanie lekarskie i przyzna rentę inwalidzką na kolejny okres bądź odmówi prawa do niej, gdy zainteresowany nie zostanie uznany za długotrwale niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym.

Przepisy nie określają terminu, w jakim wnioskodawca po odmowie prawa do renty inwalidzkiej może ponownie złożyć wniosek o ustalenie prawa do tego świadczenia. W praktyce przyjął się tryb postępowania, który pozwala na ponowne rozpatrzenie wniosku o rentę inwalidzką składanego w ciągu 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji odmawiającej prawa, chyba że z nowego zaświadczenia o stanie zdrowia wynika, iż w sprawie wystąpiły nowe okoliczności, które nie występowały wcześniej.

Wniosek o rentę rodzinną rolniczą można złożyć na druku KRUS SR-12. Z wniosku o to świadczenie powinno jednoznacznie wynikać, czy wnioskodawca występuje o "zwykłą" rentę rodzinną, czy o rentę rodzinną po osobie, której zgon został spowodowany wypadkiem przy pracy rolniczej lub rolniczą chorobą zawodową. Ma to bowiem znaczenie przy ustalaniu wysokości świadczenia.

Nad złożeniem wniosku o rentę rodzinną (dla siebie) powinni zastanowić się rolnicy (szczególnie w młodym wieku), którzy podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników i którzy w przyszłości chcieliby ubiegać się o własną emeryturę lub rentę inwalidzką. Uzyskanie prawa do renty rodzinnej powoduje wyłączenie z ubezpieczenia społecznego rolników. Brak wymaganego okresu ubezpieczenia może natomiast taką osobę pozbawić w przyszłości prawa do świadczeń emerytalno-rentowych. Nawet jeżeli takiej osobie zostanie przyznana renta rodzinna, to zainteresowany może złożyć wniosek o jej zawieszenie, a następnie
o ponowne jej ustalenie.

Renta rodzinna przyznana osobie pełnoletniej wypłacana jej jest bezpośrednio. Jeżeli zainteresowany chce, żeby renta była płacona do rąk innej osoby pełnoletniej uprawnionej do tej renty lub osoby, która sprawowała nad uprawnioną opiekę przed osiągnięciem pełnoletności (nadal do rąk rodzica) to powinna złożyć wniosek w tej sprawie do KRUS.

Wniosek o rentę strukturalną powinien zostać złożony na piśmie przez rolnika w jednostce organizacyjnej KRUS, właściwej ze względu na miejsce ubezpieczenia. Ustawa z 26.04.2001 r. o rentach strukturalnych w rolnictwie nie przewiduje możliwości złożenia wniosku przez pełnomocnika. Rolnik może wykorzystać przygotowany przez KRUS druk wniosku (KRUS-10), a jeżeli pozostaje w związku małżeńskim, to każde z małżonków (mimo że tylko jedno z nich ubiega się o to świadczenie) powinno złożyć odrębny wniosek. KRUS przyjmuje tylko wnioski złożone do 31 marca danego roku kalendarzowego. Wniosek złożony po tym terminie zostanie odesłany i kolejny raz będzie można go złożyć dopiero w następnym roku. Do złożenia wniosku w danym roku uprawnieni są ci rolnicy, którzy ukończą stosowny wiek do 31 grudnia następnego roku kalendarzowego.

Do wniosku rolnik powinien dołączyć wszelkie dokumenty, uzasadniające prawo do renty strukturalnej, a po wydaniu przez KRUS postanowienia o nabyciu uprawnień do tej renty przedstawić dokument przekazania gospodarstwa rolnego oraz zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej. Zostaną one potraktowane jako wniosek o wypłatę renty strukturalnej (rolnik nie musi składać formalnego wniosku o podjęcie wypłaty tej renty).

Mgr Alicja Lejk-Kępka jest głównym specjalistą w Biurze Świadczeń Centrali KRUS w Warszawie