• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 09/2003

ODMIANY Z GRUPY 'GOLDEN DELICIOUSA'

W sadownictwie wyznacznikiem jakości owoców dla odmian jabłoni jest znany już od ponad 100 lat 'Golden Delicious'. Odmiana ta w krajach Unii Europejskiej dominuje w produkcji jabłek i według prognoz zbiorów w roku 2010 będzie nadal jedną z najważniejszych.
W pracach hodowlanych wykorzystuje się od lat 'Golden Deliciousa' do tworzenia nowych odmian jabłoni, a większość z wprowadzonych w ostatnich 20 latach odmian do nasadzeń towarowych jest z nim spokrewniona.

Nie tylko wygląd

W najcieplejszych rejonach Polski, w tym w Wielkopolsce, warunki klimatyczne sprzyjają uprawie 'Golden Deliciousa'. W Sadzie Doświadczalnym w R-SGD Przybroda odmianę tę do większych nasadzeń wprowadzono w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia. Jej owoce szybko znalazły uznanie konsumentów, ciesząc się niezmiennie wysokim popytem. Poznaniacy stali się koneserami owoców oryginalnego 'Golden Deliciousa', na tyle, że nie zaakceptowali jego sportów, takich jak 'Smoothy', ani odmian z nim spokrewnionych o owocach podobnych do oryginału, takich jak 'Honeygold' — fot. 1 — ('Golden Delicious' x 'Haralson') czy 'Ozark Gold' — fot. 2 — [('Golden Delicious' x ('Conrad' x 'Red Delicious')]. Choć owoce wymienionych odmian miały atrakcyjny wygląd, smakiem różniły się jednak od odmiany matecznej, co zadecydowało o mniejszym na nie popycie. Przyjęły się za to mutanty 'Golden Delicious Reinders' i 'Golden Crielaard'. Ich owoce mają niewielką skłonność do ordzawień i delikatny rumieniec, a co najważniejsze — w smaku są bardzo podobne do odmiany wyjściowej.


FOT. 1. 'HONEYGOLD'


FOT. 2. 'OZARK GOLD'

Oceniane odmiany

W połowie lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku w Przybrodzie zapoczątkowano wieloletnią serię doświadczeń odmianowo-porównawczych (we współpracy z ISK w Skierniewicach), w których oceniano szereg odmian pochodzących od 'Golden Deliciousa'.

W jednym z pierwszych doświadczeń zwrócono uwagę na czeską odmianę 'ampion' ('Golden Delicious' x 'Koksa Pomarańczowa'), którą poleca się do nasadzeń produkcyjnych ze względu na umiarkowany wzrost drzew, obfite i coroczne plonowanie oraz smaczne, atrakcyjnie wybarwione owoce. Dziś 'ampion' jest w Wielkopolsce podstawową odmianą zimową, niezawodną w produkcji, cenioną przez konsumentów.

Równie wartościową odmianą zimową jest 'Jonagold' ('Jonatan' x 'Golden Delicious'), a zwłaszcza jego sporty o intensywnie wybarwionych owocach. W latach dziewięćdziesiątych ub. w. podjęto badania, których celem był wybór sportów 'Jonagolda' o najkorzystniejszych cechach dla uprawy w Wielkopolsce. Ocenie poddano 13 z nich porównując je z odmianą wyjściową. Po wielu latach badań okazało się, że oceniane sporty nie różniły się siłą wzrostu drzew, plennością i wielkością owoców (tab. 1, 2 i 3). Zróżnicowane było natomiast wybarwienie owoców — najintensywniejsze u 'Jonagoreda' (fot. 3), 'Rubinstara', 'Romagolda', 'Martensa I' i 'Martensa II' (fot. 4) i odmiany 'Jonica'. W warunkach klimatycznych Wielkopolski owoce standardowego 'Jonagolda' wybarwiają się dość późno, przez co sadownicy często opóźniają ich zbiór, co uniemożliwia długie przechowywanie. Dlatego też do nasadzeń polecamy mutanty 'Jonagolda' o intensywnie wybarwionych owocach, tym bardziej, że cieszą się większym uznaniem konsumentów.

TABELA 1. WZROST I PLONOWANIE SPORTÓW 'JONAGOLDA' (DRZEWA POSADZONO W 1999 R. NA PODKŁADCE 'P 2' W ROZSTAWIE 4,0 x 2,0 M)

TABELA 2. WZROST I PLONOWANIE SPORTÓW 'JONAGOLDA' (DRZEWA POSADZONO W 1993 R. NA PODKŁADCE 'M.9' W ROZSTAWIE 4,0 x 1,5 M)

TABELA 1. WZROST I PLONOWANIE JABŁONI Z GRUPY 'GOLDEN DELICIOUSA' (DRZEWA POSADZONO W 1989 R. NA PODKŁADCE 'M.26' W ROZSTAWIE 4,0 x 2,5 M)


FOT. 3. ' JONAGORED'


FOT. 4. 'MARTENS II'

Kolejną z grupy 'Golden Deliciousa', która szybko przyjęła się na rynku, jest polska odmiana 'Ligol' ('Linda' x 'Golden Delicious'). Bardzo wcześnie wchodzi w okres owocowania, jest bardzo plenna (tab. 3), aczkolwiek ze skłonnością do przemiennego owocowania. Jabłka są atrakcyjne i mają długi okres przechowywania. Są także poszukiwane przez konsumentów, a wysokie ceny uzyskiwane za owoce spowodowały gwałtowne zwiększenie nasadzeń 'Ligola' (fot. 5) w ostatnich latach.


FOT. 5. 'LIGOL'

Hitem odmianowym w Wielkopolsce staje się 'Rubin' ('Lord Lambourne' x 'Golden Delicious') i jego czerwone sporty, między innymi, 'Bohemia', ze względu na smaczne oraz wyjątkowo ładne i duże owoce. W prowadzonych doświadczeniach 'Rubin' (fot. 6) odznaczał się wysoką plennością i zdecydowanie najlepszą jakością owoców (tab. 4). Nieco później od pozostałych wszedł w okres owocowania, a w kolejnych latach plonował regularnie (tab. 5). Wielkopolska okazała się bardzo dobrym rejonem dla uprawy 'Rubina' i jego sportów, które można polecać do nasadzeń produkcyjnych, zwłaszcza na podkładkach karłowych ('M.9', 'P 22'), które dostatecznie ograniczają silny wzrost drzew tych odmian. Walory smakowe owoców 'Rubina' docenili także konsumenci, co potwierdzają wysokie ceny, jakie można za te jabłka uzyskać.


FOT. 6. 'RUBIN'

TABELA 4. WZROST, PLONOWANIE I CHARAKTERYSTYKA OWOCÓW ODMIAN JABŁONI Z GRUPY 'GOLDEN DELICIOUSA' (DRZEWA POSADZONO W 1990 R. NA PODKŁADCE 'P 2', W ROZSTAWIE 4,0 X 2,0 M)

TABELA 5. PLONOWANIE JABŁONI Z GRUPY 'GOLDEN DELICIOUS'

Podobnie, jak konsumenci z krajów Unii Europejskiej, również krajowi zaakceptowali owoce 'Gali' ('Kidd's Orange Red' x 'Golden Delicious'), a zwłaszcza jej czerwonych sportów — 'Royal Gali' i 'Gali Must'. Drzewa tej odmiany wcześnie wchodzą w okres owocowania, plonują regularnie, umiarkowanie obficie, owoce ładnie się wybarwiają, równocześnie dojrzewają i są bardzo smaczne.

Nie znalazły natomiast uznania inne oceniane w tym doświadczeniu odmiany — 'Arlet' ('Golden Delicious' x 'Idared') i 'Rubinette' ('Koksa Pomarańczowa' x 'Golden Delicious'). Ich owoce są bardzo smaczne, mają jednak zbyt mało atrakcyjny wygląd. 'Arlet' (fot. 7) ma z reguły owoce ordzawione, a u 'Rubinette' są one drobne i słabo wybarwione.


FOT. 7. 'ARLET'

Mgr Małgorzata Kantorowicz-Bąk jest pracownikiem Akademii Rolniczej w Poznaniu