Temperatura

Ważna jest jej wysokość oraz układ w ciągu doby. Korzenie rozrastają się najlepiej w 20–22°C. Na wzrost wydłużeniowy pędów oraz blaszki liściowej wpływ mają różnice temperatury dnia i nocy. Tworzenie liści i ich rozwój zależne są od średniej dobowej (im chłodniej w dzień, tym cieplej w nocy). W okresie długiego dnia powinna ona wynosić od 20° do 22°C.

Tworzenie się przykwiatków regulowane jest przez stosunek temperatury dziennej do nocnej (różnica nie powinna przekraczać 4°C w dni pochmurne). Na zawartość cukrów w tkankach, od której zależy trwałość roślin, wpływ ma średnia temperatura dnia oraz różnice pomiędzy dniem i nocą. Dla odmian ciemnolistnych średnia temperatura dobowa w okresie dnia krótkiego, trwającego poniżej 12 godzin, powinna wynosić 16–18°C, a dla jasnolistnych 18–20°C.

Obniżenie temperatury pod koniec uprawy sprzyja lepszemu wybarwieniu przykwiatków oraz zwiększeniu trwałości rośliny. Minimalna temperatura nie powinna jednak spadać poniżej 16°C. Tworzenie się pędów bocznych, czyli rozkrzewianie się rośliny, zależy tylko nieznacznie od temperatury, a głównie od intensywności światła. W ciemnych lub zacienionych szklarniach oraz po połowie sierpnia (od 33. tygodnia roku) mogą wystąpić problemy z dobrym rozkrzewianiem się roślin po uszczykiwaniu.

Uszczykiwanie

Poinsecje prowadzone na kilka pędów uszczykuje się po upływie 12–14 dni od sadzenia, najlepiej nad 5., 6. liściem (fot. 1–3) i koniecznie "miękko" (tzn. usuwa się sam wierzchołek długości 1–1,5 cm). Tylko pędy bardzo młode bez problemu tworzą liczne boczne rozgałęzienia (fot. 4). Uszczykiwanie powinno być jednakowe i jednoczesne na całej plantacji. Wyłącznie wyrównane uszczykiwanie pozwala bowiem uzyskać jednorodną, dobrą jakościowo produkcję.

FOT. 1. ROŚLINA NADAJĄCA SIĘ DO USZCZYKIWANIA          

FOT. 2. ODCIĘCIE WIERZCHOŁKOWEJ CZĘŚCI PĘDU...

FOT. 3. ... ZAPEWNI ROZKRZEWIENIE SIĘ ROŚLINY

FOT. 4. WYPUSZCZANIE BOCZNYCH PĘDÓW W NASTĘPSTWIE USZCZYKIWANIA

Sposoby uprawy i rozstawa

Najczęściej wykorzystuje się doniczki o średnicy 12 i 13 cm ustawiane na matach podsiąkowych, zagonach ściółkowanych torfem lub na stołach zalewowych. Mniejsze rośliny, w doniczkach o średnicy 8, 9 i 10 cm, najlepiej uprawiać na stołach zalewowych.

Rozstawa zależy od planowanej wielkości roślin. Dla roślin 3–4-pędowych w doniczkach o średnicy 13 cm zaleca się, u większości odmian, uprawę z dwukrotnym rozstawianiem: po doniczkowaniu gęstość 48–58 szt./m², następnie 20–25 szt./m², ostatecznie nie więcej niż 9–12 szt./m2*. Pośrednia rozstawa wskazana jest zwłaszcza dla odmian z tendencją do wypuszczania pędów bocznych pod kątem zbliżonym do 90°; dzięki zagęszczeniu w początkowym etapie rozkrzewiania się roślin są one później lepiej uformowane. Pod koniec uprawy, przy skracającym się dniu i słabnącym naświetleniu, taka rozstawa prowadziłaby jednak do żółknięcia i opadania dolnych liści. Objawy te nasilają się w transporcie i w domach klientów. Zdarza się często, że rośliny z brzegów zagonów utrzymują liście i dobrą kondycję w mieszkaniu do Wielkanocy, a nawet dłużej, podczas gdy te ze środka — szybciej gubią liście.

Ograniczanie wzrostu

Tak zwane retardowanie ma na celu osłabienie wzrostu wydłużeniowego pędów i otrzymanie roślin proporcjonalnie zbudowanych, dobrze znoszących transport oraz pakowanie. W uprawie poinsecji zastosowanie znajdują przede wszystkim preparaty wyprodukowane na bazie CCC, na przykład Cycocel 750 SL** (podawane poniżej stężenia odnoszą się do tego środka), które są znacznie skuteczniejsze w przypadku tej rośliny niż Topflor 015 SL.

Zabieg ten jest powszechny już na etapie ukorzeniania sadzonek. Skarla się najczęściej w ciepłych miesiącach letnich, kiedy utrzymanie sadzonek w dobrej kondycji, niewybiegniętych, wymaga niemałego wysiłku. Kolejne zabiegi dobrze jest przeprowadzić po posadzeniu ukorzenionych sadzonek do doniczek, na 3, 4 dni przed uszczykiwaniem. Następne wykonuje się, gdy młode przyrosty osiągną długość 1–1,5 cm. Z doświadczenia "Vitroflory" wynika, że najbezpieczniejsze jest 0,2-procentowe stężenie cieczy roboczej i wielokrotne opryskiwanie roślin w zależności od ich wyglądu (2- lub 3-krotne zabiegi w ciągu jednego tygodnia nie należą do rzadkości). Możliwe jest użycie bardziej stężonego preparatu (np. 0,3–0,4%) i rzadsze opryskiwanie, jednak zwiększa się wtedy ryzyko wystąpienia typowych objawów przedawkowania CCC, czyli żółtych obwódek na liściach. Częstotliwość traktowania roślin preparatem zależy też od wielu innych czynników: odmiany, terminu sadzenia, nawożenia, temperatury i wietrzenia szklarni. Nie da się zatem podać dokładnych zaleceń. Pewne jest natomiast, że chemiczne skarlanie należy zakończyć, gdy przykwiatki zaczynają się wybarwiać.

Skuteczność zabiegów zależy od przestrzegania kilku ważnych zaleceń:

• w czasie zabiegu bryła korzeniowa musi być dobrze podlana, a rośliny powinny znajdować się w pełnym turgorze;
• opryskiwać trzeba wcześnie rano, gdy blaszki liściowe są jeszcze chłodne — praktyka "Vitroflory" pokazała, że przy zabiegach wieczornych ryzyko wystąpienia żółtych obwódek na liściach jest znacznie większe niż przy wczesnorannych;
• po zabiegu, tam gdzie to możliwe, należy pozostawić cieniówki częściowo zasłonięte przez kilka godzin;
• nigdy nie opryskiwać przy bezpośrednim nasłonecznieniu oraz nie używać przygotowanej znacznie wcześniej, przechowywanej cieczy roboczej.

Dla gospodarstw wyposażonych w komputer klimatyczny godna polecenia jest termiczna metoda ograniczenia wzrostu, tak zwany "chłodny poranek" (cool morning). Polega ona na obniżeniu temperatury na 2 godziny przed wschodem słońca do 14°C poprzez najpierw wietrzenie szklarni, a potem zmniejszenie ogrzewania obiektu. Następnie 2 godziny po wschodzie słońca należy ponownie zwiększyć ogrzewanie i zamykać stopniowo wietrzniki wracając do założonej temperatury optymalnej. Trzeba podkreślić, że posługując się metodą "chłodnego poranka" nie wolno doprowadzić do obniżenia zalecanej na danym etapie uprawy średniej temperatury dobowej. Zazwyczaj w słoneczne dni nie stanowi to problemu, w dni pochmurne wymagane jest jednak dogrzewanie szklarni. Opisana metoda jest bardzo skuteczna, zwłaszcza w okresie krótkiego dnia i w czasie, gdy chemiczne zabiegi są już niewskazane, czyli w fazie wybarwiania się przykwiatków. Najlepsze efekty daje połączenie obu sposobów retardowania roślin (chemicznego i termicznego) przy jednoczesnym przestrzeganiu pozostałych zaleceń uprawowych.

Ekonomika produkcji

Sprzedaż roślin najwyższej jakości nie sprawia w ostatnich latach większych problemów, a uzyskiwane w Polsce ceny są porównywalne, a często nawet wyższe, niż te otrzymywane przez ogrodników na giełdach niemieckich bądź holenderskich. Umiejętność dobrego i ekonomicznego prowadzenia produkcji staje się bardzo ważna w perspektywie całkowitego otwarcia granic, gdy przyjdzie nam konkurować z zachodnimi ogrodnikami na wspólnym rynku. Mamy w Polsce najlepsze światowe odmiany, mamy wiele obiektów przystosowanych do produkcji na wysokim poziomie, a zarazem oszczędnej, reszta jest w naszych rękach. Tym, którzy nie dysponują nowoczesnym technicznym wyposażeniem, pozostaje własna zaradność czy produkcja artykułów niszowych, jak poinsecje pienne czy w wiszących pojemnikach, duże okazy w misach, mieszane kompozycje, itp. Produkty te wymagają dużych nakładów pracy, ale uzyskują znacznie korzystniejsze ceny.