• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 10/2003

NARCYZY WARTE UWAGI (CZ. I)

Narcyzy należą do najpopularniejszych ozdobnych roślin cebulowych. Uprawiane są prawie na całym świecie w parkach, ogrodach oraz na kwiat cięty — w polu i pod osłonami. Piękne, o oryginalnej budowie kwiaty, wczesność i obfitość kwitnienia sprawiają, że rośliny te wykorzystuje się do nasadzeń w różnego rodzaju założeniach — sadzone są w grupach na tle trawnika czy też pod krzewami, znoszą bowiem dość dobrze lekkie zacienienie. Szczególnie atrakcyjnie wyglądają na rabatach, na tle ciemnozielonych niskich krzewów iglastych. Połączone w wielobarwne kępy z innymi wiosennymi bylinami stwarzają niepowtarzalne efekty. Niskie odmiany są niezastąpione w ogrodach skalnych. Miłośnicy tych roślin sadzą je w wieloodmianowych kolekcjach w ogrodach przydomowych, działkowych i rekreacyjnych. Narcyzy mają cebule wieloletnie, dlatego też mogą rosnąć na tym samym miejscu przez kilka lat. Najobficiej kwitną zwykle od drugiego do czwartego roku po posadzeniu. Przyspieszanie kwitnienia narcyzów zimą i wczesną wiosną w szklarniach i tunelach ogrzewanych jest uprawą przynoszącą dobre efekty ekonomiczne.

Wykorzystanie kwiatów ciętych i roślin doniczkowych

Stosunkowo tanie, mające wiele uroku kwiaty cięte narcyzów są na ogół chętnie kupowane. Nadają się do różnego rodzaju wiązanek okolicznościowych i kompozycji kwiatowych do dekoracji wnętrz. Coraz popularniejsza staje się doniczkowa uprawa narcyzów zimą, szczególnie na kwitnienie w okresie Świąt Bożego Narodzenia, Dnia Babci, Walentynek. Odmiany nadające się do takiej uprawy są poszukiwane na rynku. Opłacalna jest również uprawa narcyzów na kwiat cięty w tunelach foliowych bez ogrzewania, gdzie rośliny zakwitają o 10–14 dni wcześniej niż w uprawie polowej. Praktykowane jest również przykrycie zagonów na plantacji, gdzie reprodukuje się cebule, niskimi tunelami foliowymi, które po zbiorze kwiatów są zdejmowane. Pozyskiwanie kwiatów z roślin reprodukcyjnych nie ma większego ujemnego wpływu na plon cebul, gdyż łodyga jest nieulistniona. Sprzedaż kwiatów z plantacji reprodukcyjnych może być więc dodatkowym źródłem dochodów. Dużo kwiatów narcyzów sprzedawane jest wczesną wiosną w handlu ulicznym i przy cmentarzach. Szczególnie się to opłaca, jeśli kwitnienie przypada w okresie Świąt Wielkanocnych.

O reprodukcji cebul

Po pewnym załamaniu w Polsce w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku od kilku lat znów się ona systematycznie rozwija. Przez wiele lat rodzima produkcja cebul narcyzów nie zaspokajała potrzeb krajowego rynku. Konieczny więc był import cebul z Holandii, który bardzo szybko wzrastał w ostatniej dekadzie XX w. Dzięki importowi asortyment uprawianych odmian i podaż ich na rynku znacznie się zwiększyły. Duży import sprawił jednak, że w ostatnich dwóch latach zarysowały się pewne problemy ze sprzedażą niektórych starych odmian, uprawianych głównie z przeznaczeniem do pędzenia. Wzrasta natomiast zainteresowanie nowymi odmianami, których uprawa jest opłacalna. Powinny to być odmiany charakteryzujące się takimi cechami, jak: duża wartość dekoracyjna, przydatność do pędzenia różnymi metodami, obfitość kwitnienia, dobry współczynnik rozmnażania, zdrowotność. Duży wpływ na powodzenie danej odmiany ma też panująca moda, której producenci roślin ozdobnych nigdy nie powinni lekceważyć.

Produkcja cebul narcyzów ma u nas duże szanse rozwoju. Konieczne jest jednak poszerzenie asortymentu uprawianych odmian. Trzeba też pamiętać, że w naszych warunkach bez właściwego ściółkowania i nawadniania plantacji nie można liczyć na dobre plony cebul. Cebule narcyzów jako wieloletnie mogą być użyte do dalszej uprawy po pędzeniu, jednak pod warunkiem, że na pewno są zdrowe. Po posadzeniu najlepiej zostawić je w polu na dwa, trzy lata i w tym czasie bacznie je obserwować oraz prowadzić bardzo ostrą selekcję usuwając okazy porażone przez wirusy. Potem cebule z tak prowadzonej plantacji mogą być znów wykorzystane do pędzenia.

Asortyment krajowy

Z najbardziej popularnych dotychczas w Polsce odmian narcyzów można wymienić kilkanaście. Z grupy trąbkowych są to — 'Dutch Master', 'Golden Medal', 'Golden Harvest', 'King Alfred', 'Unsurpassable', 'Las Vegas', z grupy wielkoprzykoronkowych — 'Carlton', 'Flower Record', 'Fortune', 'Gigantic Star', 'Ice Follies', 'Jules Verne', 'Yellow Sun', a z grupy pełnych — 'Van S'ion'. Większość tych odmian ostatnio traci w Holandii na znaczeniu. W naszych warunkach również nie należy zwiększać powierzchni ich upraw. Niektóre z nich są bardzo zawirusowane i, mimo że charakteryzują się pięknymi kwiatami o wyjątkowej trwałości (np. 'Unsurpassable'), czy dość obfitym plonowaniem (jak 'Golden Harvest' czy 'King Alfred'), nie powinno się z nimi wiązać nadziei na przyszłość.

Z wyżej wymienionych odmian nadal mogą być polecane: 'Dutch Master', 'Las Vegas', 'Carlton', 'Fortune', 'Gigantic Star'. Odmiany te są jeszcze stosunkowo zdrowe,
o atrakcyjnych dużych kwiatach i dość dobrym plonowaniu. Uprawiając je należy jednak przeprowadzać bardzo ostrą selekcję roślin — eliminować okazy porażone przez wirusy.

Na świecie

W ostatnich latach na światowym rynku pojawiło się wiele nowych odmian, które szybko zdobywają popularność. Poniżej przedstawiam odmiany z poszczególnych grup, interesujące dla miłośników tych roślin, producentów kwiatów ciętych, a także producentów cebul. Zestawienie uwzględnia odmiany o najkorzystniejszych cechach, jak: wartość dekoracyjna, zdrowotność, dobre plonowanie. Wiele z nich sprawdzone zostało w naszej Katedrze Roślin Ozdobnych.

Trąbkowe. Wszystkie odmiany z tej grupy nadają się do pędzenia różnymi metodami. Charakteryzują się dużymi kwiatami o dobrej trwałości po ścięciu. Do najciekawszych należą żółte: 'Arctic Gold', 'Arkle', 'Exception' (fot. 1), 'Marieke', 'Osiris' (fot. 2), 'Pay Day', 'Primeur',  'Prizewinner', 'Standard Value', 'Topolino', 'Yellow River' (fot. 3). Z odmian białych ciągle najlepsza i niezastąpiona jest 'Mount Hood'. Warto jednak zwrócić uwagę na takie, jak: 'Beersheba', 'Empress of  Ireland' i 'WP Milner'. Z odmian dwubarwnych godna polecenia jest  'Las Vegas', kremowobiała z żółtym przykoronkiem, o bardzo dużych kwiatach.

Wielkoprzykoronkowe. Jest to najliczniejsza grupa odmian o wszechstronnym zastosowaniu. W ostatnich latach w tej grupie pojawiło się wiele nowych odmian, te godne polecenia przedstawione są w tabeli. Warto podkreślić, że bardzo modne i poszukiwane na rynku, zarówno przez kolekcjonerów, jak i producentów kwiatów ciętych, są odmiany o przykoronku łososiowym oraz w różnych odcieniach różu.

OPIS POLECANYCH NOWYCH ODMIAN NARCYZÓW WIELKOPRZYKORONKOWYCH


FOT. 1. 'EXCEPTION'


FOT. 2. 'OSIRIS'


FOT. 3. 'YELLOW RIVER'


FOT. 4. 'ACCENT'


FOT. 5. 'CALIFORNIA'


FOT. 6. 'FORTISSIMO'


FOT. 8. 'PINK CHARM'


FOT. 9. 'SLIM WHITMAN'

* dla opisywanego standardu produkcji optymalne terminy sadzenia wypadają od 29. do 34. tygodnia
** w Polsce preparat ten zarejestrowany jest tylko dla pszenicy

Mgr inż. T. Michalik jest dyrektorem firmy Vitroflora z Łochowa koło Bydgoszczy