• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 05/2003

NOWY W POLSCE SZKODNIK PAPRYKI

Pod koniec lipca i w sierpniu bieżącego roku paprykę uprawianą w tunelach foliowych w okolicach Krakowa zaatakowała omacnica prosowianka (Ostrinia nubilalis). Jest to nocny motyl (Lepidoptera) należący do rodziny omacnicowatych (Pyralidae), który żeruje na około 200 gatunkach roślin. W Polsce dotychczas znany był jako szkodnik kukurydzy, chmielu, prosa i konopi. Naukowcy niemieccy, francuscy, amerykańscy obserwowali tego owada również między innymi na papryce, pomidorach, ziemniakach, selerach i grochu cukrowym.

Morfologia

Samica ma ciało długości 15 mm, a rozpiętość jej skrzydeł wynosi 30 mm. U samca kształtuje się to odpowiednio: 12 mm i 25 mm. Skrzydła motyli są żółtooliwkowe, u samic z brązowym rysunkiem, u samców rysunek jest wyraźniejszy, ciemnobrunatny z żółtymi przepaskami. Jaja są kulisto-spłaszczone, niewielkie, przezroczyste, kremowe z brązowawym środkiem. Gąsienica ma ciało gładkie, długości do 30 mm i 8 par odnóży. Początkowo jest żółta, z czasem jasnoszarobrązowa z ciemną, brązową pręgą wzdłuż grzbietu i drobnymi, tego samego koloru, plamkami po bokach ciała. Ma ciemnobrązową, błyszczącą głowę. Kolor ciała gąsienicy zależy również od pobieranego przez nią pokarmu. Gdy żeruje na papryce, jest różowawobrązowa. Poczwarka jest żółtobrązowa, błyszcząca.

Biologia

Motyle mogą pojawić się już pod koniec maja, ale przeważnie następuje to w czerwcu. Żyją około 2 tygodni. Latają wieczorem i nocą. Obserwowane są przez 4–6 tygodni. Samica nocą składa jaja (łącznie około 800 szt.) w złożach, na różnych częściach roślin. Po 7–15 dniach wylęgają się gąsienice. Przepoczwarczają się w maju, po przezimowaniu w oprzędzie utworzonym najczęściej w resztkach roślin kukurydzy.

Szkodliwość

Gąsienice omacnicy wgryzają się do zielonych i czerwonych owoców papryki (fot. 1), nie żerują w żółtych.
W miąższu drążą korytarze, nie przegryzają przy tym zewnętrznej skórki owocu (fot. 2). Szczególnie często żerują (owijając się delikatnie przędzą) w obrębie gniazda nasiennego, w jego wnętrzu (fot. 3) i wewnątrz szypułki owocu. Uszkodzenia można zaobserwować dopiero, gdy owoc jest bardzo zniszczony, lub — czasami — gdy ustawia się go pod światło. Wnętrze owocu jest zanieczyszczone odchodami, gnije i nieprzyjemnie pachnie.


FOT. 1. MIEJSCE WGRYZIENIA SIĘ GĄSIENICY DO OWOCU


FOT. 2. MIĄŻSZ OWOCU WYGRYZIONY PRZEZ GĄSIENICĘ.
SKÓRKA POZOSTAJE NIENARUSZONA


FOT. 3 GĄSIENICA W MIEJSCU ŻEROWANIA

Ochrona

Nie należy tuneli z papryką lokalizować na stanowiskach i w pobliżu miejsc, gdzie uprawiano w poprzednim sezonie kukurydzę bądź obecnie ją zasiano (dotyczy to także innych roślin żywicielskich). Z obserwacji wynika, że omacnica chętniej odżywia się papryką niż kukurydzą. Ponieważ szkodnik ten nie stanowił zagrożenia dla papryki, nie ma preparatów, które mogłyby go zwalczyć w tej uprawie. Do zredukowania populacji szkodnika można doprowadzić przez głębokie przyorywanie po zbiorze resztek roślin kukurydzy. Można również znajdującą się w sąsiedztwie upraw papryki kukurydzę opryskiwać kilkanaście dni po zaobserwowaniu lotu motyli. Jest to jednak bardzo trudne — trzeba dysponować ciągnikiem szczudłowym, prawidłowo ocenić stan zagrożenia i zdążyć, zanim młode gąsienice wgryzą się do łodygi kukurydzy.

Źródło: www.inra.fr, www.ent.iastate.edu, www.ento.psu.edu, www.ncsu.edu, www.ctct.essortment.com, www.dmk.oink.de