• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 02/2004

'RUBIN' I 'RUBINOLA' CIĘCIE I FORMATOWANIE DRZEW

'Rubin' i spokrewniona z nim 'Rubinola' są coraz chętniej kupowane przez sadowników. Zachęcają ich do tego ceny owoców tych odmian — jedne z najwyższych na rynku. Osoby, które do perfekcji opanowały cięcie drzew 'Rubina' i 'Rubinoli', osiągają w sadach coroczny plon około 40–50 t/ha. Kolejną zaletą odmian z tej grupy jest czerwony rumieniec pojawiający się na owocach niezależnie od przebiegu pogody.

Typy owocowania

Pąki kwiatowe (a właściwie kwiatostanowe) jabłoni w większości formują się jako wierzchołkowe na pędach w różnym wieku lub na krótkopędach. Jest jednak wiele odmian, u których pąki zawiązują się na końcach lub u nasady jednorocznych pędów. Biorąc to najogólniejsze rozróżnienie za podstawę, odmiany jabłoni można podzielić na cztery grupy. Do pierwszej zalicza się odmiany zawiązujące pąki kwiatostanowe wyłącznie na krótkopędach, przez co cała korona jest równomiernie wypełniona owocami (na przykład 'Granny Spur'), a większość ich znajduje się w środkowych partiach drzewa.

Grupa druga to odmiany owocujące głównie na krótkopędach ('Sampion' i 'Elstar') na 2–5-letnich pędach. Pąki kwiatostanowe sporadycznie pojawiają się na wierzchołkach pędów jednorocznych.

W grupie trzeciej znalazły się odmiany zawiązujące pąki kwiatowe przede wszystkim na młodych, 1–3-letnich pędach ('Gala', 'Wilmuta'). W tej sytuacji większość owoców zawiązuje się z kwiatów wierzchołkowych, na drobnych gałązkach. Część owoców wyrasta również na niezbyt licznych krótkopędach.

Do grupy czwartej należą jabłonie owocujące na najmłodszych, 1–2-letnich pędach ('Paulared', 'Cortland', 'Rubin' i 'Rubinola' — fot. 1). Kwiaty i tym samym owoce, formują się na wierzchołkach pędów. Krótkopędy u tych odmian są nieliczne.


FOT. 1. GAŁĄZKA 'RUBINOLI' — PĄKI KWIATOWE ZNAJDUJĄ SIĘ NA SZCZYCIE KRÓTKICH, JEDNOROCZNYCH PĘDÓW

W czwartym typie

Korony drzew IV grupy najczęściej są luźne, rozłożyste, z dużą liczbą pędów o długości do 30 cm, zakończonych zwykle pąkiem kwiatowym. Charakterystyczne dla 'Rubina' i 'Rubinoli' jest jednak ogołacanie się starszych gałęzi, na których formuje się niewiele typowych krótkopędów albo też nie ma ich wcale (fot. 2). Na drzewach nieciętych strefa owocowania szybko przesuwa się na obrzeża korony. 'Rubin' i 'Rubinola', tak jak inni przedstawiciele IV typu owocowania, przypominają w tym brzoskwinię, u której owoce powstają na jednorocznych przyrostach. Dlatego po kilku latach bez umiejętnego cięcia drzew owoce można znaleźć tylko na obrzeżach korony. W koronach 'Rubina' i 'Rubinoli' pozostawionych bez opieki, z każdym rokiem będzie przybywało bezproduktywnych pędów, pozbawionych kwiatów i owoców (fot. 3). Wadą ich drzew jest silny wzrost oraz słabe rozgałęzianie się pędów. Od początku korona drzewa w środkowej części jest pozbawiona liści. Pędy są długie, a ich rozgałęzienia pojawiają się daleko od przewodnika (fot. 4). Dlatego prowadzenie drzew 'Rubina' czy 'Rubinoli' wymaga od samego początku szczególnej uwagi.


FOT. 2. CHARAKTERYSTYCZNY WYGLĄD KWITNĄCEJ GAŁĘZI 'RUBINA' — DŁUGIE JEJ ODCINKI POZBAWIONE SĄ KWIATÓW I LIŚCI


FOT. 3. NIEWŁAŚCIWE PROWADZENIE DRZEWA 'RUBINOLI' SKUTKUJE OBECNOŚCIĄ OWOCÓW TYLKO NA OBRZEŻACH I W GÓRZE KORONY, KTÓREJ WIĘKSZA CZĘŚĆ POZOSTAJE NIEPRODUKTYWNA


FOT. 4. MŁODE DRZEWKO 'RUBINOLI' ILUSTRUJĄCE CHARAKTER WZROSTU TEJ ODMIANY — PĘDY PIERWSZEGO OKÓŁKA KORONY SĄ DO POŁOWY "NAGIE", ROZGAŁĘZIENIA I LIŚCIE WYRASTAJĄ DALEKO OD PRZEWODNIKA

Po posadzeniu

Cięcie drzewek po posadzeniu do sadu zależy od jakości materiału szkółkarskiego. Nierozgałęzione okulanty trzeba skrócić na wysokości 70–80 cm od ziemi, co pozwoli na wyprowadzenie pierwszego piętra gałęzi bocznych na wysokości 60 cm od ziemi. Pierwsze piętro gałęzi na tej wysokości u 'Rubina' jest odpowiednie, gdyż jego drewno jest dość sztywne, a konary nie mają tendencji do obwisania.

U okulantów z minimum 3, 4 rozgałęzieniami, pędy boczne dłuższe niż 40 cm należy skrócić o około 1/3 lub w miejscu, w którym chcemy uzyskać rozgałęzienia. Po takim skróceniu, odgałęzienia boczne pierwszego rzędu, na których zawiązują się pąki kwiatowe, wyrosną bliżej przewodnika. Sam przewodnik pozostawiamy bez cięcia. Jeżeli pędy boczne okulanta uformowane w szkółce są nie dłuższe niż 40 cm i zakończone pąkiem kwiatowym, to pozostawiamy je bez cięcia.

Skracanie przez uszczykiwanie

W pierwszym okresie wzrostu młodych drzewek należy zapewnić im optymalne warunki wzrostu, a zwłaszcza odpowiednią wilgotność gleby. Ma to podstawowe znaczenie dla ich prawidłowego rozwoju i skraca okres wejścia drzew w pełnię owocowania. W pierwszym roku po posadzeniu, pod koniec maja, gdy najmłodsze przyrosty dorastają do 20 cm, należy ich wierzchołki skrócić przez uszczykiwanie (fot. 5). W ten sposób skłonimy pędy do rozgałęzienia się, co pomoże w zgęszczeniu korony i zapobiegnie tworzeniu się nieproduktywnych, ogołoconych z liści i kwiatów gałęzi w środkowych jej partiach. Na przełomie czerwca i lipca należy usuwać pędy konkurujące z przewodnikiem, przez ich wyrywanie.


FOT. 5. MAJOWE USZCZYKIWANIE ZIELONYCH PĘDÓW WSTRZYMUJE ICH WZROST I SKŁANIA DO ROZGAŁĘZIANIA

Uszczykiwanie wierzchołków tegorocznych pędów nie jest zabiegiem pracochłonnym, a przynosi znaczące korzyści, zwłaszcza u jabłoni o takim charakterze wzrostu jak 'Rubin'. Uszczknięty pęd w ciągu sezonu odrasta, a z pąków podwierzchołkowych rozwijają się odrosty. Jeżeli uznamy, że są one zbyt silne, należy je usunąć jednym cięciem zimą, przed rozpoczęciem wegetacji. Nie będzie przesady w stwierdzeniu, że letnie uszczykiwanie pędów w przypadku 'Rubina' i 'Rubinoli' jest zabiegiem podstawowym, zwłaszcza w pierwszych latach życia drzew. Po wejściu drzew w pełnię owocowania zabieg ten nie jest już konieczny. Dla ograniczenia zbyt silnego wzrostu pędów i drzew należy przeprowadzać letnie cięcie. Tam, gdzie występują problemy ze zbyt silnym wzrostem drzew 'Rubina' czy 'Rubinoli', można zalecić cięcie ich tylko latem. W trakcie tego zabiegu, poza standardowym skracaniem, odmładzaniem gałęzi, pędy zielne (w razie konieczności) należy skracać nad 5. liściem. Letnie cięcie skłoni też drzewa do obfitego kwitnienia (fot. 6).


FOT. 6. DRZEWA 'RUBINA' CIĘTE LATEM ZAWIĄZUJĄ DUŻO PĄKÓW KWIATOWYCH