PROEKOLOGICZNA OCHRONA

Nowe środki chemiczne są także coraz lepsze i bezpieczniejsze dla ludzi, zwierząt stałocieplnych i pożytecznych owadów. Podczas Ogólnopolskiej Naukowej Konferencji Ochrony Roślin Sadowniczych (Skierniewice, 16.-17.02.99) przedstawiono kilka nowych, będących jeszcze w badaniach, ale bardzo dobrze zapowiadających się syntetycznych środków ochrony przeznaczonych do zwalczania szkodników integrowanymi metodami. Jednym z takich przyjaznych środowisku i człowiekowi jest methoxyfenozide, który stanowi substancję czynną preparatu ukrytego jeszcze pod symbolem RH-2485. Związek ten jest agonistą (agonistyka – współzawodnictwo) hormonu linienia. Powoduje zaprzestanie żerowania larw i wcześniejszą wylinkę, prowadzącą do śmierci owada w ciągu kilku dni. Działa głównie żołądkowe, ale ma także właściwości kontaktowe i jajobójcze. Zwalcza gąsienice wielu gatunków motyli żerujących na drzewach owocowych. Kolejnym preparatem jest, także jeszcze pod zakodowaną nazwą, DPX-MP 062, zawierający indoxacarb. W wyniku zablokowania układu nerwowego owada powoduje jego paraliż i śmierć w ciągu 1-2 dni od momentu pobrania substancji. Działa żołądkowe oraz częściowo kontaktowo na owocówki i zwójkówki. Tiachloprid jest substancją czynną kolejnego preparatu YRC 2894 480 SC działającego kontaktowo i systemicznie, zwalczającego zarówno szkodniki o aparacie gębowym gryzącym, jak i ssącym. Wszystkie z wymienionych zoocydów są preparatami selektywnymi, bezpiecznymi dla pszczół i pożytecznych organizmów. Nową formułę stanowią także mieszanki nieselektywnych środków chemicznych i specyficznych, płciowych feromonów owadzich – zwane ”Atract and Kill” (zwabić i zabić). Komponentami preparatu Appeal są właśnie: hormon płciowy owocówki jabłkóweczki oraz pyretroid. Dwie krople tej substancji nanosi się ręcznie w koronie drzewa jeszcze przed lotem samic owocówki. Feromon przywabia samce, a pyretroid je uśmierca. Wyniki badań nad tą formą zoocydu są bardzo obiecujące. Problem stanowi jednak jego aplikacja w wielkotowarowych sadach. W Skierniewicach prezentowano także wyniki badań dotyczących ochrony owoców przed mokrą zgnilizną jabłek wywoływaną przez Penicillium expansum oraz przed szarą pleśnią, której sprawcą jest Botrytis cinerea. Wykonane sztucznie rany pokrywano bakteriami wyizolowanymi z naturalnego (owoce i liście) sąsiedztwa owoców. Wszystkie te organizmy, które wykazywały działanie antybiotykotwórcze, odrzucano. Pozostawiono do badań tylko takie, które stanowiły konkurencję w zdobywaniu pokarmu dla obu grzybów jednocześnie. Osłabiały one rozwój strzępek grzybni doprowadzając do całkowitego zahamowania jej wzrostu. Spustoszeń takich dokonywały bakterie Pantoea aggiomerans oraz prawdopodobnie Pseudomonas viridifera. Prezentowane, poddane badaniom jabłka były w przeważającej większości zupełnie zdrowe. Mimo zranienia nie obserwowano na nich ani zgnilizny, ani szarej pleśni. W Stanach Zjednoczonych zarejestrowano już preparaty chroniące w ten sposób owoce przed chorobami przechowalniczymi. U nas jeszcze prowadzi się badania zmienności bakterii oraz skuteczności tej formy preparatu. Więcej informacji dotyczących przedstawionych tutaj, a także i wielu innych zagadnień z zakresu ochrony roślin sadowniczych, można znaleźć w broszurze opracowanej na konferencję a dostępnej w Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach.