• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 04/2004

ZWALCZANIE ZWÓJKÓWEK LIŚCIOWYCH WIOSNĄ

W roku ubiegłym w artykule o zwójkówkach ("Hasło Ogrodnicze" nr 7/2003) szczegółowo opisano ich zwalczanie latem. W sezonie 2003 ta grupa szkodników nadal występowała w dużym nasileniu i wielu sadownikom przysporzyła sporo kłopotów. Największe zagrożenie stwarzały zwójka bukóweczka i zwójka siatkóweczka, a w niektórych sadach również wydłubka oczateczka i zwójka różóweczka. Sporadycznie występowały płatkówka pstrocineczka, zwójka porzeczkóweczka, zwójka rdzaweczka i zwójka dębóweczka.

Najlepszy termin zabiegu

Największy wpływ na ograniczenie liczebności zwojkówek mają opryskiwania sadów wiosną. Jest to jedyny termin w sezonie, w którym występują równocześnie gąsienice wszystkich wyżej wymienionych gatunków. Zabieg wykonany przed kwitnieniem jabłoni ma istotny wpływ na późniejsze kształtowanie się populacji tych motyli. Nie można więc go pominąć w sadach, w których szkodniki te występują w ilościach przekraczających próg zagrożenia.

Przy zróżnicowanym składzie gatunkowym termin opryskiwania należy dostosować do rozwoju gatunku sprawiającego największe problemy w danym sadzie. W sadach, w których licznie występują wydłubka oczatecz­ka (fot. 1) i zwójka siatkóweczka opryskiwanie należy wykonać w faz­ie zielonego pąka. Gąsienice tych dwóch gatunków po przezimowaniu uaktywniają się najwcześ­niej, a tuż przed kwitnieniem żerują w sprzędzionych liściach w zbitych kokonach i są trudniej dostępne dla preparatu. Z kolei termin zwalczania zwójki bukóweczki (fot. 2) lepiej nieco opóźnić i wykonać je na początku fazy różowego pąka jabłoni. Wychodzenie gąsienic tego gatunku z miejsc zimowania jest stopniowe i największe ich zagęszczenie obserwowane jest dopiero tuż przed kwitnieniem lub po kwitnieniu jabłoni. Termin zwalczania zwójki bukóweczki pokrywa się z okresem zwalczania nowo wylęgłych gąsienic zwójki różóweczki (fot. 3).


Fot. 1. Rozeta liściowo-kwiatowa uszkodzona przez wydłubkę oczateczkę


Fot. 2. Liście uszkodzone przez zwójkę bukóweczkę


Fot. 3. Uszkodzenia na młodych zawiązkach spowodowane przez zwójkę różóweczkę

Preparaty

Opisane wyżej terminy zwalczania dotyczyły wszystkich preparatów zarejestrowanych do zwalczania młodszych stadiów gąsienic zwójkówek. W innych terminach stosuje się Insegar 25 WP. Wynika to ze specyfiki działania tego insektycydu, która polega na blokowaniu przeobrażania się larwy w poczwarkę. Opryskiwać nim należy więc w okresie pojawienia się dorosłych gąsienic zwójkówek. Przy licznym występowaniu zwójki siatkóweczki (fot. 4) i wydłubki oczateczki, których większość gąsienic przepoczwarcza się pod koniec kwitnienia jabłoni, termin ten przypada przed kwitnieniem. Przy dominacji zwójki bukóweczki zabieg należy wykonać 5–7 dni po kwitnieniu jabłoni. Jeżeli skład gatunkowy jest zróżnicowany, a zagrożenie zwójkówkami duże, Insegar 25 WP należy zastosować zarówno przed, jak i po kwitnieniu. Zabieg ten przeciwko zwójkówkom wykonany po kwitnieniu w znacznym stopniu ogranicza również uszkodzenia powodowane przez owocówkę jabłkóweczkę. W stosunku do tej ostatniej Insegar 25 WP działa jajobójczo — najlepiej zwalcza jaja świeżo złożone. Termin pojawienia się ostatniego stadium rozwojowego gąsienic zwójki bukóweczki (po kwitnieniu) bardzo często zbiega się z początkiem intensywnego lotu motyli owocówki.


Fot. 4. Uszkodzenia spowodowane żerowaniem zwójki siatkóweczki

W ostatnim czasie asortyment insektycydów rozszerzył się o Ste­­ward 30 WG i Calypso 480 SC, które są również polecane w sadach z integrowaną produkcją. W kwaterach z przewagą zwójki siatkóweczki i wydłubki oczateczki, których gąsienice w okresie przed kwitnieniem są już zaawansowane w rozwoju, przydatny będzie Steward 30 WG, dobrze zwalczający zarówno mniejsze, jak i większe gąsienice. Przy dominacji zwójki bukóweczki i zwójki różóweczki można zastosować Ca­lyp­­so 480 SC, który dobrze zwalcza młodsze stadia rozwojowe gąsienic, ale oprócz zwójkówek ograniczy również populację kwieciaka jabłkowca i mszyc.

Przy doborze preparatu należy zwracać uwagę na zakres temperatury, w którym dany środek działa najlepiej.

W ostatnim sezonie

Dynamika lotu motyli zwójki siatkóweczki i zwójki bukóweczki

Przy licznym występowaniu zwójkówek zabieg wiosenny jest niewystarczający. Aby uniknąć uszkodzeń na owocach (fot. 5 a, b, c) należy opryskiwać wylęgające się gąsienice latem. W 2003 roku letni termin zwalczania I pokolenia zwójki siatkóweczki przypadał około połowy czerwca, zaś zwójki bukóweczki i wydłubki oczateczki — w drugiej dekadzie lipca. W ostatnim sezonie wegetacyjnym II pokolenie zwój­ki bukóweczki i zwójki siatkóweczki było zdecydowanie mniej liczne niż w roku poprzednim i w wielu sadach nie zachodziła potrzeba zwalcza­nia (wykres). Ze względu na duże różnice w terminach rozpoczynania się lotu motyli oraz w jego dynamice w różnych latach i rejonach, terminy zwalczania zwójkówek w okresie lata powinny być ustalane na podstawie dokładnych lustracji sadu i bieżących obserwacji przebiegu lotu motyli przy użyciu pułapek feromonowych.


Fot. 5. Uszkodzenia na owocach powodowane przez a) wydłubkę oczateczkę b) zwójkę bukóweczkę c) zwójkę siatkóweczkę