• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 05/2004

NAWOŻENIE W BEZGLEBOWEJ UPRAWIE POMIDORÓW POD OSŁONAMI (cz. I)

Wprowadzane obecnie nowe odmiany pomidorów wymagają dostosowania agrotechniki do szczegółowo opracowanych indywidualnych firmowych zaleceń. Zakres optymalnych zawartości składników w pożywce i podłożu należy dostosować do wymagań odmian, uwzględniając ich typ (silnie rosnące o owocach średniej wielkości i mięsiste, wielkoowocowe oraz drobnoowocowe i przeznaczone do zbioru w gronach) oraz to, czy wykazują one przewagę cech wegetatywnych czy generatywnych.

Ogólne stężenie składników (EC) w pożywce i podłożu

W okresowych wymaganiach nawozowych roślin trzeba uwzględniać ogólne stężenie składników, ich wzajemny stosunek oraz odczyn pożywki i podłoża. Prawidłowe odżywienie roślin (ilość jonów dostarczanych) zależy także od możliwości pobrania ich przez roślinę przy określonej wilgotności podłoża. Przemieszczanie jonów, przede wszystkim fosforu i potasu do korzeni jest tym większe, im lepsze jest nawilgocenie i wyższe stężenie jonów w roztworze znajdującym się w podłożu.

Na pobieranie jonów potasu wpływa również ogólne stężenie składników. Jony NO3 są lepiej pobierane w środowisku kwaśnym, natomiast NH4+  w słabo kwaśnym. W przypadku magnezu zależy to także od zawartości wapnia. Jony wapnia przyswajane są na ogół bardzo dobrze, zmniejszone ich pobieranie może nastąpić przy niskiej wartości pH (poniżej 5,5 w uprawach bezglebowych oraz 5,8 w uprawach tradycyjnych).

Ogólne stężenie składników w pożywce w zależności od faz wzrostu

Przeciętne zalecane stężenia składników dozowanych pożywek w okresie przygotowania rozsady ujęto w tabeli 1, a po posadzeniu roślin na miejsce stałe — w tabeli 2.

Tabela 1. Zalecane stężenia składników i odczyn pożywek w okresie przygotowywania rozsady dla bezglebowej uprawy pomidorów (w wełnie mineralnej)


* jeśli odczyn po pierwszym nasączeniu kostek wzrasta powyżej
pH 6,2, to należy go obniżyć do pH 5,0–5,3

 

Tabela 2. Zalecane ogólne stężenia składników i odczyn pożywek
w szklarniowo-tunelowej uprawie pomidorów

* w uprawie pomidorów w podłożach mineralnych
** wyższe przy braku światła i dla odmian o przewadze cech wegetatywnych

W okresie przygotowania rozsady stężenie składników w pożywce należy dostosować przede wszystkim do warunków świetlnych (EC wyższe od optymalnego o 0,2–0,3 mS/cm przy natężeniu światła poniżej 8 tysięcy lux) oraz wymaganego stężenia EC w kostkach (fot. 1, tab. 3), a także do okresu wzrostu rozsady.


Fot. 1. System korzeniowy rozsady przy nadmiernym stężeniu składników pokarmowych w podłożu z wełny mineralnej

 

Tabela 3. Zalecany zakres stężenia składników w podłożu z wełny mineralnej w okresie przygotowania rozsady

Po posadzeniu pomidorów na miejsce stałe przeciętne wartości stężenia składników w pożywkach dozowanych są zależne od fazy wzrostu roślin oraz rodzaju podłoża uprawowego — mineralnego (wełna mineralna) lub organicznego (kokos, torf).

Podłoża organiczne, w porównaniu z mineralnymi, wymagają utrzymywania wyższego stężenia składników — dla zachowania równowagi pomiędzy wzrostem wegetatywnym a rozwojem generatywnym. Wskazane jest także podawanie mniejszej ilości pożywki, zwłaszcza w początkowym okresie wzrostu pomidorów.

Na początku uprawy — od rozstawienia roślin do okresu kwitnienia pierwszego grona — EC pożywki w podłożach organicznych powinno wynosić około 3,5 mS/cm (nawet do 3,8 mS/cm), w dalszym okresie uprawy EC obniżamy do 3,0–3,2 mS/cm.

Niezależnie od rodzaju podłoża uprawowego, stężenie pożywki nale­ży dostosować do warunków świet­lnych oraz regulować tak, aby zachować równowagę wegetatywno-generatywną. Nawet krótkotrwale­ pogorszenie warunków świetlnych wymaga podniesie­nia stężenia (zwięk­szone EC o 0,2–0,3 mS/cm). Dla ograniczenia wzrostu wegetatywnego (fot. 2)
zwiększamy EC pożywki, a przy nadmiernym rozwoju generatywnym (fot. 3) stężenie zmniejszamy.


Fot. 2. Nadmierny wegetatywny wzrost roślin — duża masa liściowa, ograniczone wytwarzanie kwiatów i zawiązywanie owoców


Fot. 3. Rośliny o zbyt silnym rozwoju generatywnym, przy osłabionym wzroście wegetatywnym — słabo rozbudowane liście, dużo jednocześnie dorastających owoców

Stężenie podawanej pożywki należy dostosować do stężenia składników w podłożu — do EC wyciągu z mat uprawowych (tab. 4).

Tabela 4. Stężenie składników w podłożu uprawowym w bezglebowej uprawie pomidorów

Wyższe od optymalnego stężenie składników w podłożu powoduje uzyskanie owoców lepszej jakoś­ci, ale wolniejszy wzrost roślin. Optymalne stężenie składników w przeciętnych warunkach uprawy w okresie pełni wege­tacji roślin powinno wynosić 2,8–4,2 mS/cm. Wzrost war­tości EC świadczy o nad­mier­nym nagromadzeniu się składników w podłożu lub przesychaniu podłoża. Stężenie składników w podłożu wzrasta również przy nieprawidłowym dozowaniu po­żywki:

  • niedostosowanym do spadku wilgotności w ciągu dnia i do różnicy pomiędzy zapotrzebowaniem w dzień i w nocy;
  • za późnym rozpoczynaniu, a za wczesnym kończeniu nawadniania;
  • zbyt małych jednorazowych dawkach, a także przy małej aktywności systemu korzeniowego.

Skutkiem utrzymywania przez dłuższy czas nadmiernie wysokiego stężenia składników jest uszkodzenie korzeni oraz zmniejszenie pobierania wapnia i magnezu, a także zwiększenie przyswajania potasu i fosforu. Nis­kie EC wskazuje na zbyt małą ilość podawanych składników w stosunku do wymagań pokarmowych roślin, lub nadmierne nawilgocenie podłoża. Zjawisko to występuje bardzo często przy nadmiernym obciążeniu roślin owocami. W celu uzyskania właściwej przewodności roztworu w matach stężenie roztworu podwyższa się stopniowo, nie więcej niż o 0,5 mS/cm jednorazowo.

Stężenie składników w podłożach należy dostosować nie tylko do fazy wzrostu roślin, ale także do wymagań uprawianej odmiany i warunków panujących w obiekcie. Utrzymywania wyższego niż standardowe ogólnego stężenia składników wymagają odmiany mięsiste — EC wyższe o 0,2–0,4 mS/cm. Dla odmian całogronowych i drobnoowocowych typu "cherry" — EC powinno być niższe od standardowego o 0,4–0,6 mS/cm.