Jeszcze nie tak dawno państwa należące do Unii Europejskiej istotnie ingerowały w rynek przez wycofywanie zbędnych owoców lub różnego rodzaju dotacje, premie, dogodne kredyty na modernizację sadów lub likwidację tak zwanych nieużytków sadowniczych. Teraz tego typu działań jest znacznie mniej, a w przyszłości nie będzie ich wcale. Oznacza to, że trzeba się dostosować do reguł wolnego rynku bez zewnętrznej pomocy.

Nadal największy wpływ na ceny jabłek ma podaż i popyt. Na całym świecie produkcja owoców, w tym jabłek roś­nie szybciej niż ich spożycie. Wzrasta natomiast popyt na jabłka dobrej jakości, smaczne i twarde. Konsument chce spożywać takie owoce przez cały rok, co ma znaczący wpływ na poziom ich sprzedaży. Największe spożycie świeżych jabłek notuje się w krajach z wysoką stopą życiową — średnio 23 kg jabłek na osobę na rok (w Polsce
20 kg). W krajach biedniejszych lub bardzo biednych spożycie dochodzi zaledwie do 5 kg na osobę. Podaż owoców, w tym jabłek ulega dużym wahaniom spowodowanym warunkami klimatycznymi. Szkody mrozowe i przymrozkowe oraz gradobicia mogą istotnie ją obniżyć. Ma to istotny wpływ na kształtowanie się cen.

Na poziom cen duży wpływ ma także odmiana. Różnice cen między jabłkami starych i nowych odmian dochodzą do 100%. Na niektóre stare odmiany nie ma już w ogóle popytu. Znaczący wpływ ma także termin podaży jabłek. Są one zawsze tańsze bezpośrednio po zbiorze, a droższe po dłuższym przechowywaniu.

W ostatnich latach na całym świecie ceny skupu jabłek deserowych są dość stabilne. W zależności od odmiany i terminu podaży wahają się od 0,15 do 0,25 euro/kg (stare odmiany) i 0,35–0,50 euro/kg (nowe), a za nowości odmianowe nawet 0,80 euro/kg. W krajach UE ceny skupu świeżych jabłek deserowych wahają się od 0,15 do 0,45, a nowych odmian 0,60–0,80 euro/kg. W tych krajach produkcja jabłek jest opłacalna przy plonie 40–50 t/ha i cenie 0,25–0,35 euro/kg.

W naszym kraju ceny jabłek deserowych są istotnie niższe — nadal najniższe na świecie. Jesienią średnia cena skupu jabłek prosto z sadu wahała się dla starych odmian od
0,10 euro/kg do 0,15 euro/kg, a nowych — 0,20–0,25 euro/kg, zaś późną wiosną odpowiednio 0,15–0,18 euro/kg oraz 0,30–0,40 euro/kg. W Polsce produkcja jabłek deserowych jest opłacalna przy plonie 30–40 t/ha i cenie skupu jesienią 0,20 euro/kg, a wiosną 0,25–0,28 euro/kg.

Wiele jest przyczyn niższych cen naszych jabłek deserowych. Do najważniejszych zaliczam: niską jakość owoców, słabo zorganizowany handel, małą koncentrację podaży, mało jednostek posiadających większe ilości towaru (co najmniej 10 000 ton) wyposażonych w urządzenia do sortowania i pakowania, "polsko-polską" konkurencję, za mało konsekwencji w negocjacji ceny z zagranicznymi importerami naszych jabłek deserowych

Jakie są szanse na uzyskanie wyższych cen skupu jab­łek deserowych od kiedy jesteśmy członkami Wspólnoty Europejskiej? Moim zdaniem, są one bardzo duże, pod warunkiem dostosowania się do nowych warunków, wyzwań i wymagań rynku unijnego. Te wyzwania to: wysoka jakość (średnica, kolor, jędrność), atrakcyjne odmiany, ciągła dostawa dużych jednolitych partii, estetyczne i praktyczne opakowania, możliwość szybkiej realizacji zamówień, niezależnie od odległości miejsca zbytu, stałe umowy handlowe z solidnymi i niezawodnymi odbiorcami jabłek — bez pośredników. Takie szanse mają tylko dob­rze zorganizowane gospodarstwa lub jednostki handlowe ściśle współdziałające ze sobą. Sadownicy, łączcie się w duże i sprawnie działające jednostki, jeśli chcecie dobrze sprzedać jabłka i uzyskać pomoc, na przykład z budżetu Unii Europejskiej.

Powyższe wymagania są dość wysokie i dla wielu sadowników nie do zrealizowania w najbliższych latach. Większe szanse mają duże gospodarstwa, a zwłaszcza grupy producenckie. Trzeba podkreślić, że już teraz mamy takie gospodarstwa i grupy sadowników, które współpracują ze sobą w sprzedaży owoców. W tych gospodarstwach średnie plony jabłek wysokiej jakości wahają się od 30 do 50 t/ha. Są w nich duże chłodnie z kontrolowaną atmosferą, a w grupie — urządzenia do sortowania i pakowania. Większość swoich jabłek eksportują do różnych krajów na podstawie stałych umów handlowych. Te gospodarstwa nie mają większych problemów ze zbytem owoców i to przy relatywnie wysokich cenach. Godny podkreślenia jest fakt, że zdecydowaną większość swoich jabłek eksportują bez pośredników. Takich grup jest już kilkanaście w powiecie grójeckim i po kilka w innych rejonach produkcyjnych.

Rośnie zainteresowanie naszymi jabłkami ze strony importerów, zwłaszcza z krajów zachodniej Europy. To większe zainteresowanie wynika z dobrej jakości naszych jabłek i niższych cen. Tak może być także w najbliższych latach. Są to atuty, które powinniśmy wykorzystać w eksporcie. Za takie owoce można żądać wyższych cen. Moim zdaniem, od 1 maja średnia cena jabłek deserowych nowych odmian wraz z opakowaniem (pudło kartonowe, worek foliowy) nie powinna być niższa niż 0,35–0,45 euro/kg. Namawiam sadowników do żądania wyższych cen od zagranicznych odbiorców naszych jabłek. Nie utwierdzajmy ich w przekonaniu, że w Polsce można tanio kupić jabłka wysokiej jakości, w dodatku bezpieczne dla zdrowia. Bardzo niekorzystne są nasze oferty jabłek na przykład do Czech, Słowacji czy na Węgry po cenie 0,10–0,15 euro/kg. Tak się dzieje, gdy ktoś chce sprzedać owoce za wszelką cenę, z powodu braku dobrej chłodni, umów handlowych, owoców niskiej jakości i mało atrakcyjnych odmian. Można ewentualnie zbywać tanio takie owoce na rynku krajowym, ale niestety co roku jest ich za dużo.