• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 07/2004

OPŁACALNOŚĆ PRODUKCJI JABŁEK

Jak do tej pory, krajowe publikacje czy doniesienia o opłacalności produkcji jabłek ograniczają się do gatunku, a nie do ważniejszych odmian, oraz do samej produkcji bez kosztów przechowywania i przygotowania do sprzedaży. Różnice cenowe odmian, a także plon z jednostki powierzchni mają istotny wpływ na opłacalność produkcji nie tylko jabłek. Około 700 000 ton jabłek deserowych producenci przechowują we własnych przechowalniach i chłodniach, w tym około 150 000 ton w chłodniach ze zmodyfikowaną atmosferą. Prawie wszystko dostarczają na rynek we własnym zakresie, w tym około 300 000 ton jest mechanicznie sortowane i pakowane w różnego rodzaju opakowania. To wszystko kosztuje!

Z tych powodów w bardzo streszczonej formie przedstawię opłacalność produkcji jabłek, na podstawie wyników badań z 2002 roku, z prognozą do 2010 roku. Średni koszt samej produkcji, czyli od wiosny do zbioru jabłek włącznie wynosił 18 i 20 tys. złotych (tab. 1). Takie koszty ponoszą producenci, którzy bezpośrednio po zbiorze i bez sortowania sprzedają wszystkie jabłka. Wtedy koszt produkcji 1 kg wynosi 0,60 zł/kg i 0,40 zł/kg. Znaczna część jabłek jest przechowywana, sortowana i pakowana. Koszty przechowywania, sortowania i pakowania wynoszą 14,5 tys. zł/ha i 23,2 tys. zł/ha. Do tego trzeba doliczyć koszty sprzedaży (dowóz do odbiorcy), wtedy jednostkowy koszt produkcji dla tych 3 pozycji wynosi 0,53 zł/kg i 0,50 zł/kg, a łącznie 1,13 zł/kg i 0,90 zł/kg. Według mojego rozeznania, w 2003 r. koszty produkcji były podobne, jak w roku 2002. W 2010 roku koszty produkcji mogą być wyższe co najmniej o 35%. Wtedy łączny jednostkowy koszt produkcji jabłek może wynieść 1,52 zł/kg przy plonie 30 t/ha i 1,21 zł/kg przy plonie 50 t/ha. Zastrzegam się, że jest to mój szacunek na podstawie dotychczasowych cen.

Tabela 1. Koszty produkcji jabłek

W tabeli 2 zestawiono średnie ceny jabłek deserowych według grup odmianowych. Do grupy I zaliczam odmiany 'McIntosh', 'Jonatan', 'Spartan', 'Bankroft' i inne "stare" odmiany, do II grupy — 'Lobo', Cortland', 'Gloster', 'Idared', a do III — tak zwane nowe odmiany, jak 'Golden Delicious', 'Sampion', 'Ligol', 'Gala', 'Jonagold' 'Elise'. Z danych zestawionych w tabeli 3 można wnioskować, że w sezonie 2002/2003 przy plonie 30 t/ha opłacalna była produkcja tylko "nowych" odmian, która w 2002 r. wynosiła 25–30% jabłek deserowych (teraz jest ich już więcej o około 10%). Przy plonie 50 t/ha także opłacalna była produkcja odmian II grupy. Jeżeli się uwzględni wszystkie koszty, czyli bezpośrednie, pośrednie oraz amortyzację sadu i budynków, wtedy dopiero 25–30% jabłek deserowych w plonie gwarantuje nadwyżkę nad kosztami. Przy uwzględnieniu tylko kosztów bezpośrednich, a więc koniecznych wydatków na produkcję, uzyskuje się tak zwaną nadwyżkę bezpośrednią — niezależnie od odmiany — przy plonie powyżej 30 t/ha. Tłumaczy to, dlaczego jeszcze niektórzy uważają swoją produkcję za dochodową. Lecz te gospodarstwa nie mają możliwości realizowania potrzebnych inwestycji produkcyjnych i okres ich trwania jako gospodarstw sadowniczych może być krótki.

Tabela 2. Średnie ceny jabłek deserowych

Tabela 3. Dochód czysty (+) lub strata (–) jesienią 2002 r. i wiosną 2003 roku

W najbliższej przyszłości można się spodziewać istotnych zmian w opłacalności produkcji jabłek. Wzrosną koszty produkcji, a spadną ceny jabłek niskiej jakości z I, a nawet II grupy odmianowej. Opłacalnych cen można się spodziewać przy produkcji nowych odmian i wysokiej jakości owoców przy plonie 30–50 t/ha. Dziś stanowią one około 30%, a za kilka lat może ich być co najmniej 50%, gdyż nadal przybywa nowoczesnych sadów z atrakcyjnymi odmianami jabłoni. Ważną rolę w opłacalności produkcji odgrywa przechowywanie w chłodniach z KA i ULO oraz możliwość szybkiego przygotowania dużych jednolitych partii jabłek. W tym zakresie jestem optymistą, gdyż przybywa i przybywać będzie takich jednos­tek działających jako spółki, spółdzielnie czy zrzeszenia.

Trzeba jeszcze mocno podkreślić problem opłacalności jabłek przemysłowych. Na tego rodzaju jabłkach nie można opierać działalności produkcyjnej i handlowej. Produkcja takich jabłek nie jest i nie będzie opłacalna.