• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 09/2004

ŚRODKOWOWSCHODNIOEUROPEJSKI DZIEŃ POMIDORA

28 maja w Segedzie na Węgrzech zorganizowała Syngenta Seeds. Na spotkaniu tym poruszano tematy związane z produkcją i sprzedażą pomidorów w Europie, jakością tych warzyw oraz uprawą nowych odmian samokończących — przeznaczonych do niskonakładowej produkcji w krótkich cyklach, w tunelach zimnych lub dogrzewanych. Odmiany te, jak powiedział Arend Schot (fot. 1) dyrektor handlowy Syngenta Seeds, są rezultatem programu hodowlanego adresowanego głównie do państw wschodniej Europy i łączą w sobie wschodnio- i zachodnioeuropejski materiał wyjściowy. W "Dniu Pomidora" uczestniczyli między innymi producenci z Węgier, Czech, Słowenii, Rumunii i Bułgarii.


Fot. 1. Otwierający konferencję Arend Schot (z lewej) zwracał uwagę, między innymi, na szansę rozwoju produkcji w krajach, które przystąpiły do Unii Europejskiej, z prawej Janos Loczi

W Europie zauważa się tendencję do zawężania spec­jalizacji produkcji — zmniejszania liczby producentów i zwiększania powierzchni uprawy w gospodarstwie — nawet do kilkudziesięciu hektarów. Wynika to z potrzeby obniżania kosztów produkcji i zapewnienia ciągłych, dużych dostaw towaru jednorodnego, dobrej jakości. Szybkość zmian dotyczących produkcji nadal jest jednak znacznie wolniejsza od procesów koncentracji sieci handlowych — według Massimo Enzo (Syngenta Seeds, Włochy) — nawet około 10 razy. Przy sprzedaży warzyw wskazywał on również na koniecz­ność posługiwania się w większym stopniu tak zwanymi narzędziami marketin­gowymi (marka, reklama, itp.).

Walentin Bela z węgierskiej firmy konsultingowej Olitor-Integ­ra omówił skutki integracji z UE dotyczące zmian w handlu oraz wymagania sieci handlowych. Przez 10 największych sieci sprzedawane jest już 60% warzyw i owoców oferowanych na rynku europejskim. W ciągu ostatnich 5–8 lat pomidory stały się produktem strategicznym dla supermarketów — generującym jedne z największych obrotów, a także towarem, za którego pomocą sieci prowadzą między sobą wojny cenowe. Węgrzy, zdaniem W. Beli, powinni położyć większy nacisk na jakość i przygotowanie pomidorów do sprzedaży — dotychczas najpopularniejszym opakowaniem jest tam 10-kg plastikowa skrzynka. Ważna jest także możliwość zapewnienia ciągłości podaży — tradycyjnie trwa ona od lipca do września, lecz w sierpniu często zdarzają się prob­lemy z plonowaniem pomidorów z tuneli, i na rynek węgierski trafiają wtedy pomidory z Holandii.

Coraz więcej uwagi zwraca się także na walory smakowe pomidorów. Chociaż przy pierwszym zakupie konsumenci biorą pod uwagę głównie wygląd i cenę, to przy kolejnych kierują się w większym stopniu smakiem, aromatem i trwałością pomidorów.

Można wyróżnić trzy grupy konsumentów — tych, którzy wybierają głównie pomidory twarde, mało soczyste i słodkie, drudzy wolą owoce słodkie, soczyste, o delikatnej skórce, aromatyczne, trzecia grupa preferuje pomidory miękkie, niesłodkie i soczyste. Badania parametrów decydujących o jakości i smaku pomidorów prowadzi między innymi David Murcia (Syngenta Seeds, Hiszpania). Oceniana jest twardość owoców, ich soczystość, zawartość cukrów oraz kwasów, trwałość pozbiorcza, tempo oddychania oraz tak zwany Brix (ogólna zawartość procentowa rozpuszczalnych związków). Jako owoce bardzo słodkie oceniane są te, których Brix wynosi powyżej 6%, raczej słodkie — od 5% do 6%, niesłodkie — poniżej 5%.

Przy porównaniu cech owoców nowe odmiany samokończące miały lepsze parametry jakościowe od dotychczasowych pomidorów z tej grupy. Niektóre z nich (np. Siluet F1) po dwutygodniowym przechowywaniu wykazywały nawet większą twardość niż standardowe odmiany szklarniowe o nieograniczonym wzroście.

Janos Loczi (Syngenta Seeds, Węgry) przedstawił charakterystykę nowych odmian samokończących (między innymi Siluet F1 i Ivet F1) zalecenia uprawowe dla nich. Zagęszczenie uprawy dla Siluet F1 powinno wynosić 2–2,2 szt./m2, Ivet F1 sadzi się nieco gęściej — 2,2–2,5 szt./m2 — gdy są prowadzone na dwa pędy, lub 3 szt./m2 — przy uprawie na jeden pęd. Minimalna temperatura nocy powinna wynosić dla nich 15–16°C, należy również unikać dużych wahań temperatury. Ponieważ odmiany te wykazują przewagę cech generatywnych, na początku trzeba stymulować ich wzrost wegetatywny (przez intensywne nawożenie azotem i fosforem oraz obfite podlewanie).
Alfred Forrai — prowadzący uprawę w węgierskiej spółdzielni Floratom (fot. 2 i 3) zwracał także uwagę na duże zapotrzebowanie tych odmian na potas i magnez, ponieważ przy dużej liczbie równocześnie dojrzewających owoców, rośliny te mają niewielką liczbę liści, więc magazynują mniejsze ilości magnezu.


Fot. 2. Uprawową prezentację odmian samokończących zorganizowano w spółdzielni Floratom, Paweł Różański — z prawej oraz Jan Statuch i Jacek Bursztyński (Syngenta Seeds Polska)


Fot. 3. W zwiedzanym gospodarstwie pomidory uprawiane są w dogrzewanych tunelach, w części z nich w wełnie mineralnej (Siluet F1)

Rik Lootens (Syngenta Seeds, Holandia) wskazał tendencje w rozwoju uprawy pomidorów szklarniowych na Zachodzie Europy. Przede wszystkim szuka się możliwości obniżania kosztów produkcji — głównie ogrzewania i robocizny — oraz zwiększenia plonów, między innymi poprzez uprawę pomidorów z rozsady szczepionej. Pojawiają się również, na razie jeszcze nieliczne, uprawy prowadzone przy sztucznym oświetleniu (ich powierzchnia wzrosła z 2% do 5% upraw pomidorów). Omówił on również sposoby sterowania wzrostem i rozwojem pomidorów oraz utrzymywania równowagi wegetatywno-generatywnej. Od siewu do rozkwitnięcia 3. grona — należy unikać zbyt silnego rozbudowania roślin, co w 80% zależy od warunków klimatycznych w obiekcie — w tym okresie bodziec generatywny stanowi temperatura w zakresie 17–23°C. Przed rozwojem owoców ważne jest rozbudowanie silnego systemu korzeniowego roślin, generatywny rozwój stymuluje wówczas temperatura 15–18°C. Od momentu wykształcenia się owoców ważne jest intensywne nawożenie potasem i wapniem, a także unikanie przeładowania pierwszych gron. Utrzymaniu równowagi wegetatywno-generatywnej sprzyja wówczas temperatura w granicach 17–19°C.

Uprawa pomidorów z rozsady szczepionej nie tylko zapobiega rozwojowi chorób odglebowych, ale prowadzona jest również w celu zwiększenia wigoru roślin. Dzięki silniejszemu ich rozbudowaniu zapewnione jest również lepsze schładzanie uprawy w czasie upałów. Ponieważ szczepione rośliny mają silną przewagę cech wegetatywnych, na początku uprawy konieczne jest intensywne stymulowanie generatywne i utrzymywanie wysokiej temperatury. Szczepione rośliny później — w porównaniu z nieszczepionymi — wchodzą w plonowanie, za to lepiej radzą sobie w warunkach letniej uprawy.