Numer 10/2004
Greenery (fot. 2 i 3) jest największym europejskim dostawcą pomidorów na rynek świeżych warzyw. Ta firma handlowa, mająca główną siedzibę w Holandii, jest własnością spółdzielni liczącej ponad 2000 członków. Sprzedaje ona rocznie ponad 300 tys. ton pomidorów oraz innych warzyw pochodzących z holenderskich upraw. Przez Greenery sprzedawane są również duże ilości pomidorów wyprodukowanych w Wielkiej Brytanii i Hiszpanii. Wartość sprzedaży pomidorów szacowana jest na 500 milionów euro. Greenery jest również dużym dostawcą papryki, ogórków, oberżyny oraz owoców — winogron, owoców cytrusowych, kiwi, jabłek i gruszek.
Fot. 1. Hein Bemelmans prezes Greenery
Fot. 2. Przygotowanie towaru do sprzedaży
Fot. 3. Baza transportowa
Ogólna produkcja pomidorów na zaopatrzenie rynku świeżych warzyw w krajach Unii Europejskiej oceniana jest na około 6 mln ton. Około połowa tej ilości produkowana jest w Hiszpanii i we Włoszech (w krajach śródziemnomorskich również konsumpcja pomidorów jest bardzo wysoka). Greenery jest istotnym operatorem na rynku południowoeuropejskim, ponieważ zarówno produkcja, jak i sprzedaż w tych krajach są rozdrobnione pomiędzy wielu ogrodników i handlowców. Szklarniowa produkcja pomidorów (rys.) prowadzona jest głównie na północy Europy i szacuje się, że stanowi ona około 30% ogólnej produkcji w Europie.
Szklarniowa produkcja pomidorów, 2003 r.
* uwzględniono również uprawę w tunelach
W Europie szklarniowa produkcja pomidorów wyraźnie wzrosła w ciągu ostatnich 10 lat, częściowo za przyczyną zwiększonego zapotrzebowania na pomidory sprzedawane w całych gronach i inne specjalne typy odmian. Również sprzedaż pomidorów była duża i ich ceny utrzymywały się na wysokim poziomie — najwyższy osiągnęły one w 2003 r. Nietypowe warunki pogodowe — wysoka temperatura i intensywne nasłonecznienie przyczyniły się wtedy do zwiększenia konsumpcji tego warzywa. Równocześnie taki przebieg pogody spowodował problemy w uprawie pomidorów — głównie na południu Europy, co obniżyło ich podaż. Eksport z hiszpańskiej Murcii do Niemiec został wstrzymany, równocześnie zaczęto eksportować pomidory z Holandii i Belgii na południe — do Hiszpanii i Grecji.
Pozytywne skutki cenowe minionego sezonu przyczyniły się do znacznego wzrostu produkcji pomidorów w bieżącym roku — ocenia się, że w krajach Unii Europejskiej produkcja pomidorów w 2004 r. wzrosła o około 10%.
Jednak przebieg pogody w tym roku, z raczej umiarkowaną temperaturą w miesiącach letnich, przyczynił się do spadku konsumpcji wszystkich owoców i warzyw. Równocześnie wzrósł import pomidorów z Maroka do krajów UE, co zaburzyło sytuację głównie na rynku francuskim. Ten zbieg niekorzystnych czynników spowodował znaczny spadek cen pomidorów (podobnie jak w przypadku wszystkich rynków towarowych, drobne spadki podaży powodują wzrost cen, podczas gdy stosunkowo niewielka nadprodukcja przyczynia się do istotnego spadku cen).
Zmiany te największy wpływ wywarły na handel na rynkach lokalnych (codzienną sprzedaż tym podmiotom, które oferują najwyższą cenę). Brak popytu oraz fakt, że nie istnieją bezpośrednie powiązania z handlowcami, skutkowały niskimi cenami rynkowymi. Dystrybutorzy, którzy mieli stałe kontakty z handlowcami, dostarczali towar swoim klientom nie pozostawiając miejsca na dodatkowe dostawy. Wśród europejskich handlowców wyraźna jest tendencja do koncentrowania się i rozbudowywania sieci dystrybucji oraz obniżania kosztów i inwestowania w długoterminową współpracę z dostawcami.
Sytuacja na rynku pomidorów w tym roku wyraźnie wykazała, że producenci, którzy mają wysokie koszty produkcji (dotyczy to głównie szklarniowych upraw pomidorów) i nie mają wypracowanych pewnych kanałów sprzedaży, w ciągu najbliższych lat mogą liczyć się z trudnościami z wprowadzeniem swojego towaru na rynek.