• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 12/2004

PRZYZNAWANIE CERTYFIKATÓW INTEGROWANEJ PRODUKCJI

W ostatnich latach obserwuje się odwrót od intensyfikacji rolnictwa, stąd konieczność nadzorowania upraw i potwierdzanie tych działań odpowiednim certyfikatem. Jednym z nich jest certyfikat Integrowanej Produkcji.

Czynności wstępne

  • Do końca lutego każdego roku przyjmowane są w jednostkach terenowych Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) zgłoszenia producentów chcących przystąpić do systemu Integrowanej Produkcji.
  • Producenci, którzy chcą uprawiać rośliny zgodnie z zasadami IP, muszą odbyć specjalne szkolenie organizowane przez jedną ze 121 jednostek upoważnionych przez ministra właściwego do upraw rolnictwa. Ukończenie szkolenia potwierdzone jest "Zaświadczeniem".
  • Jedną z podstawowych zasad obowiązujących we wszystkich uznawanych systemach certyfikacji jest możliwość identyfikowania miejsca pochodzenia produktu. Cel ten osiąga się głównie poprzez ewidencjonowanie producenta — nadanie mu numeru przez wojewódzkiego inspektora właściwego ze względu na siedzibę gospodarstwa, na podstawie pierwszego zgłoszenia do systemu IP.

Gdy miejsce zamieszkania producenta nie jest tożsame z miejscem prowadzenia uprawy, producent zgłasza się do jednostki terenowej PIORiN, właściwej ze względu na miejsce prowadzenia uprawy.

  • Po zarejestrowaniu się producent otrzymuje "Notatnik Integrowanej Produkcji" (zgodnie z zasadą — jeden notatnik na jeden gatunek na jeden rok), może także uzys­kać instrukcję jego wypełniania.
  • Producentom dostarczane są także szczegółowe metodyki zatwierdzone przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa informujące o tym, jak należy prowadzić uprawę zgłoszonych gatunków roślin. Przez cały czas uprawy należy postępować według tych wytycznych nawożąc i chroniąc rośliny z wykorzystaniem jedynie tych środków, o których mowa w metodyce.

Kontrolowanie produkcji

W ramach sprawowania nadzoru nad Integrowaną Produkcją kontroluje się "Notatniki IP", gospodarstwo w trakcie wegetacji roślin oraz jakość płodów rolnych.

  • "Notatniki IP" są sprawdzane u wszystkich producentów stosujących zasady IP. Stwierdzana jest zgodność prowadzenia uprawy ze szczegółowymi metodykami. Każdy producent ma obowiązek dostarczyć "Notatnik" do inspekcji. Sprawdzenie "Notatnika" potwierdza się podpisem osoby kontrolującej oraz datą zakończenia tych czynności (widnieją na drugiej — wewnętrznej — stronie okładki). Notatnik zwracany jest producentowi, który ma obowiązek przechowywać go przez 2 lata.

Prowadzenie "Notatnika" zwalnia producenta z obowiązku ewidencji zabiegów dla zgłoszonej uprawy, ponieważ wszystkie wymogi w tym zakresie, określone ustawą o ochronie roślin, spełnia "Notatnik".

  • Kontrole w gospodarstwie w trakcie wegetacji roś­lin obejmują wszystkich zarejestrowanych producentów w ramach poszczególnych gatunków roślin.
    W trakcie kontroli inspektor ORiN zobowiązany jest:
      • sprawdzić gospodarstwo pod kątem spełnienia wymagań ustawowych (np. sprawność opryskiwacza, prawid­łowość stosowania i przechowywania środków ochrony roślin, prawidłowość postępowania z opakowaniami po środkach, itd.);
      • ocenić, czy dane zawarte w "Notatniku" potwierdzają, że produkcja i ochrona roślin prowadzona jest zgodnie z zasadami IP;
      • stwierdzić, czy potrzebna będzie kontrola jakości płodów rolnych pochodzących z tego gospodarstwa;
      • wypełnić "Lis­tę Kontrolną" IP na podstawie wywiadu oraz kontroli upraw, środków ochrony roślin, sprzętu do wykonywania zabiegów ochrony roślin, obiektów, pomieszczeń i innych elementów. "Lista Kontrolna" określa wymagania podstawowe (muszą być spełnione w 100%), a także wymagania pomocnicze (ich wykonanie określa się na minimum 50%) oraz zalecenia, które muszą być zrealizowane w minimum 20%.
  • Kontrolę jakości płodów rolnych przeprowadza się u co najmniej 20% producentów każdego gatunku roś­liny. Kontroli dokonuje się losowo u wybranych producentów lub na podstawie analizy ryzyka — bierze się pod uwagę ocenę gospodarstw przeprowadzoną w trakcie wegetacji roślin.

Jakość płodów rolnych określa się na podstawie wyniku ich badania laboratoryjnego. Kontrola jakoś­ci może polegać na:

  • pobraniu prób płodów rolnych — w trakcie zbiorów, po zbiorze lub w trakcie składowania w magazynach lub przechowalniach;
  • pobraniu resztek cieczy użytkowej z opryskiwacza — w uzasadnionych przypadkach podejrzenia stosowania środków ochrony roślin niedopuszczonych w IP;
  • zobligowaniu producenta do przedstawienia zaświadczenia o nieprzekroczeniu w roślinach lub produktach roślinnych najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości środków ochrony roślin (analizy takie wykonują PIORiN, Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu, Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach) i określeniu terminu jego złożenia; u zobligowaniu producenta do przedstawienia zaświadczenia o nieprzekroczeniu w roślinach lub produktach roślinnych (dotyczyć to będzie głównie warzyw i niektórych owoców miękkich) najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości metali ciężkich i azotanów (analizy prowadzą stacje chemiczno-rolnicze) oraz określeniu terminu jego złożenia.

Wydawanie certyfikatu

Producent — przed zbiorem płodów rolnych lub w trakcie jego trwania — powinien złożyć wniosek o wydanie certyfikatu. Jego wydanie przez wojewódzkiego inspektora właściwego ze względu na miejsce prowadzenia upraw może się odbyć, jeżeli: u wszystkie kontrole (dotyczące danego przypadku) zakończyły się wynikiem pozytywnym; u producent ubiegający się o wydanie certyfikatu złożył prawidłowo wypełniony wniosek, do którego dołączył zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie IP; u produkcja i ochrona roślin prowadzona była według szczegółowych metodyk zatwierdzonych przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa; u producent udokumentował prowadzenie działań związanych z IP, to znaczy przedstawił wypełniony "Notatnik Integrowanej Produkcji". Przed wydaniem certyfikatu inspektor sporządza protokół końcowy.

Certyfikat

Jest to dokument poświadczający prowadzenie Integrowanej Produkcji pod kontrolą Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Producent po uzyskaniu certyfikatu ma także prawo używać zastrzeżonego znaku IP zgodnie z określonym regulaminem, który otrzyma przed wydaniem pierwszego certyfikatu IP. Obowiązek przestrzegania tego regulaminu producent potwierdza podpisem.

 

Przykład numeru certyfikatu IP dla producenta z terenu Bolesławca w woj. dolnośląskim —IP/02/01/1/154/2004

IP — zawsze na początku numeru stawiamy to oznaczenie, w celu odróżnienia nadanego numeru od numeracji wynikającej z ustawowej rejes­tracji producentów
02 — kod województwa
01 — kod powiatu
154 — kolejny nr wydanego certyfikatu w oddziale terenowym
2004 — rok wydania certyfikatu

Kody NUTS

Jak wspomniano, ważnym elementem identyfikacji w Integrowanej Produkcji, a także we wszystkich systemach certyfikacji jakościowej jest możliwość dotarcia do miejsca produkcji. Określa się to mianem "trace-back" lub "tracebility". Łatwe identyfikowanie producenta osiąga się głównie poprzez nadanie mu odpowiedniego numeru ewidencyjnego. W systemie IP odbywa się to zgodnie z kodami NUTS dotyczącymi podziału administracyjnego kraju. NUTS to jednolity schemat podziału terytorialnego krajów Unii Europejskiej wprowadzony w 1988 r. do celów realizacji polityki regionalnej. Schemat NUTS w danym państwie członkowskim jest każdorazowo definiowany na podstawie dwustronnych porozumień z Komisją Europejską. Nomenklatura NUTS uwzględnia istniejące podziały administracyjne w krajach członkowskich, a więc obszary określane mianem regionów normatywnych. Według tych jednostek zbierane są dane statys­tyczne oraz według nich dzielone są środki funduszy pomocowych Unii. Polska w roku 2000 wprowadziła nomenklaturę NUTS. Wyróżniono 5 poziomów, z których najważniejsze są NUTS 2 oraz NUTS 3.
Na poziomie NUTS 2 wspierane są obszary prob­lemowe o niskim poziomie rozwoju, a na poziomie NUTS 3 — obszary wymagające restrukturyzacji oraz regiony przygraniczne.

Na terytorium Polski jednostki NUTS wyglądają na­s­tępująco (w nawiasie liczba jednostek):

NUTS 1 — kraj (1),
NUTS 2 — województwa (16),
NUTS 3 — podregiony — zgrupowanie kilku po­wiatów (44),
NUTS 4 — powiaty i miasta na prawach powiatu (308 + 65),
NUTS 5 — gminy (2489).