INTEGROWANA OCHRONA MARCHWI PRZED CHWASTAMI (CZ. II). DOBÓR HERBICYDÓW I TERMINY ICH STOSOWANIA

    W pierwszej części artykułu (HO 10/2004) Autor przedstawił charakterystykę zachwaszczenia plantacji marchwi oraz agrotechniczne i mechaniczne sposoby walki z chwastami. Druga część poświęcona jest chemicznym metodom zwalczania chwastów.

    Program ochrony marchwi przed chwastami uwzględniający użycie herbicydów powinien być dostosowany do sposobu uprawy, terminu siewu, dynamiki pojawiania się poszczególnych gatunków chwastów, ich liczebności i składu gatunkowego oraz faz rozwojowych marchwi i chwastów w czasie wykonywania zabiegu. Istotne znaczenie mają też warunki glebowe decydujące o wyborze dawki herbicydów, a także fizyczne właściwości gleby, wilgotność, temperatura gleby i powietrza.





    Na glebach lżejszych stosuje się niższe z zalecanych dawki herbicydów niż na cięższych i próchnicznych o dużej pojemności kompleksu sorpcyjnego. Gdy powierzchnia gleby w czasie zabiegu jest wilgotna, większość herbicydów działa skuteczniej. Z reguły należy unikać ich stosowania bezpośrednio przed spodziewa­nym deszczem. Jeżeli konieczne jest nawadnianie, to powinno być wykonane nie wcześniej niż 6–8 godzin po zabiegu. W uprawach nawadnianych występuje zwyk­le większe zachwaszczenie, ale herbicydy — zwłaszcza doglebowe — działają też skuteczniej. Po zabiegu chwas­tobójczym należy nawadniać małą dawką wody, nieprzekraczającą jednorazowo 8–12 mm, z małą intensywnością (5–8 mm/godz.), aby nie spowodować szybkiego wmycia herbicydów w strefę systemu korzeniowego marchwi. Dotyczy to zwłaszcza herbicydów doglebowych — użytych bezpośrednio lub kilka dni po siewie marchwi.


    Należy unikać stosowania herbicydów w mieszaninach z innymi środkami ochrony roślin i z nawozami dolistnymi, jeżeli w etykiecie-instrukcji środka wyraźnie nie wskazano na taką możliwość. Herbicydy różnią się między sobą okresem działania oraz zalegania w glebie i żaden z zalecanych środków podany jednorazowo nie gwarantuje utrzymania pola wolnego od chwastów przez cały okres wegetacji marchwi. Długość okresu działania należy szczególnie brać pod uwagę, gdy planowany jest wysiew poplonów po zbiorze marchwi, oraz w przypadku wcześniejszej likwidacji plantacji (na przykład w wyniku gradu czy powodzi).


    Wybór substancji aktywnych i środków


    Wybierając herbicydy do ochrony marchwi warto się kierować zaleceniami podanymi w opracowanym w Instytucie Warzywnictwa „Programie ochrony warzyw przed chwastami” (w styczniu w naszym wydawnictwie opublikowana została nowa wersja — red.) i zwracać szczególną uwagę na zalecane dawki oraz terminy. Wybór odpowiedniego środka zależy między innymi od zachwaszczenia i metody uprawy.


    Przed siewem zalecane są środki zawierające trifluralinę (np. Treflan 480 EC), które miesza się z glebą. Herbicydy te znajdują zastosowanie głównie na plantacjach marchwi uprawianej „na płasko”, bowiem w uprawach na redlinach, w trakcie ich formowania, zostają wymieszane z większą warstwą gleby niż jest to zalecane i ich działanie może być słabsze. W takich uprawach lepiej jest wykonać zabieg po uformowaniu redlin, używając do 5 dni po siewie środków zawierających pendimetalinę (Stomp 330 EC, Stomp 400 SC) lub flurochloridon (Racer 250 EC), albo do 10 dni po siewielinuron (np. Afalon Dyspersyjny 450 SC, Linurex 500 SC) lub prometrynę (np. Gesard 500 SC, Prometrex 500 SC). Herbicydy zawierające linuron i prometrynę należą do najczęściej używanych już od wielu lat, bowiem w sprzyjających warunkach dość skutecznie zwalczają większość chwastów spotykanych na plantac­jach marchwi. Zgodnie z załącznikiem I do Dyrektywy 91/914 EEC obowiązującej w Unii Europejskiej herbicydy, których substancją aktywną jest prometryna, są jednak wycofywane z handlu. Nie spełniają one bowiem warunków wynikających z konieczności ochrony środowiska. W niektórych krajach UE substancję tę wycofano już w roku 2003, a w innych (np. Wielkiej Brytanii), z powodu braku innych środków zastępczych, jest dopuszczona do użycia do końca 2006 r. W Polsce na razie można jeszcze wykorzystywać prometrynę (chociaż w integrowanej uprawie zaleca się ją tylko w przypadkach niezbędnych), ale też będzie ona wycofana. Może to być powodem dużych trudności dla producentów marchwi, gdyż ograniczy wybór herbicydów, zwłaszcza do zwalczania chwastów rumianowatych, na które inne polecane środki nie działają. Z zalecanych herbicydów na szczególną uwagę zasługują te zawierające pendimetalinę, na przykład Stomp 330 EC lub Stomp 400 SC. Działa ona w glebie długo i oprócz chwastów dwuliściennych w znacznym stopniu zwalcza także jednoliścienne, na przykład chwastnicę jednostronną i wiechlinę roczną. Ogranicza też pojawianie się przytulii czepnej, na którą inne zalecane w uprawie marchwi herbicydy działają słabiej. Ponadto pendimetalina nie ma okresu karencji, co jest istotne w uprawie marchwi przeznaczonej na wczesny zbiór. Można ją też stosować w programach uzupełnianych powschodowymi zabiegami innymi herbicydami, na przykład Afalonem Dyspersyjnym 450 SC używanym w dawkach dzielonych, lub w razie potrzeby jedną z prometryn.


    Na 2 lub 3 dni przed wschodami marchwi można zastosować jeden z nalistnie działających herbicydów, na przykład zawierających glifosat, dikwat lub glufosynat. Jest to uzasadnione, gdy po siewie nie użyto herbicydów doglebowych lub gdy wskutek niekorzystnych warunków (np. suszy) ich skuteczność była słabsza. Po wschodach, w fazie 3–5 liści marchwi, można użyć herbicydów zawierających linuron lub prometrynę.


    Ograniczenie zużycia herbicydów


    Linuron dobrze jest podawać w dawkach dzielonych — dwukrotnie opryskując chwasty małymi dawkami tego środka w odstępie 7–14 dni, rozpoczynając zabiegi, gdy marchew ma 1 lub 2 liście, tuż po wschodach chwastów — najlepiej w fazie liścieni. W celu poszerzenia zakresu zwalczanych gatunków chwastów dobrze jest prowadzić zabiegi systemowe, polegające na opryskiwaniu kolejno herbicydami zawierającymi różne substancje aktywne. W tym przypadku istotne jest, aby łączna dawka herbicydu w kolejnych zabiegach nie przekraczała ogólnej maksymalnej zalecanej dawki w zabiegu jednorazowym. Taki sposób dawkowania linuronu jest szczególnie polecany w integrowanej uprawie i czasami pozwala na oszczędniejsze jego zużycie. Zdarza się bowiem, że w sprzyjających warunkach lub gdy prowadzone będzie uzupełniające odchwaszczanie mechaniczne wystarczającą skuteczność może zapewnić zmniejszona liczba zabiegów. W badaniach stwierdzono, że w dawkach dzielonych można też stosować obniżone dawki prometryny. Dobre wyniki daje także zastosowanie bezpośrednio po siewie Stompu 330 EC lub Stompu 400 SC i następnie po wschodach linuronu, najlepiej w dawkach dzielonych.


    Ustalając skuteczny program ochrony marchwi przed chwastami należy uwzględniać wrażliwość poszczególnych gatunków na zalecane środki i używać ich tylko w takich fazach wzrostu, kiedy chwasty są najwrażliwsze. Większość herbicydów polecanych w ochronie marchwi działa skutecznie tylko na chwasty we wczesnych fazach wzrostu (np. Stomp 330 EC w fazie kiełkowania i wschodów do fazy liścieni).


    Dla utrzymania plantacji w stanie niezachwaszczonym aż do zbioru rzadko wystarcza tylko jeden zabieg wybranym herbicydem i konieczne jest przemienne wykorzystywanie różnych środków. Jednak w integrowanej ochronie liczbę zabiegów trzeba ograniczać do niezbędnego minimum, zwłaszcza w uprawie odmian wczesnych, na przykład pod płaskim nakryciem włókniną polipropylenową. Użycie osłon wpływa nie tylko na przyspieszenie plonowania, ale także na szybszy wzrost chwastów. Przed nałożeniem osłon użycie herbicydów możliwe jest tylko bezpośrednio po siewie marchwi. Nie wolno wykonywać zabiegów chemicznych po zdjęciu osłony. W uprawie odmian bardzo wczesnych należy korzystać z wszelkich innych sposobów ograniczania poziomu zachwaszczenia, a jeżeli herbicydy muszą być użyte, to należy wybierać takie, które mają jak najkrótszy okres karencji.


    Powschodowe użycie graminicydów


    Niektóre z herbicydów zalecanych do ochrony marchwi (np. Stomp 330 EC), oprócz niszczenia chwastów dwuliściennych, w znacznym stopniu zwalczają też roczne chwasty jednoliścienne. Często jednak konieczne jest dodatkowe zastosowanie po wschodach marchwi — od fazy 2 liści — graminicydów selektywnie zwalczających chwasty jednoliścienne, zwłaszcza perz i chwastnicę jednostronną. Do tego celu można użyć, między innymi, środków: Agil 100 EC, Focus Ultra 100 EC, Select Su­per 120 EC, Pantera 040 EC, Targa Super 05 EC, Gal­-lant Plus 104 EC, Perenal 104 EC, Fusilade Forte 150 EC. Dawki graminicydów zależą od tego, jaki gatunek zwalczamy. Na przykład do zniszczenia chwastnicy jednostronnej wystarcza dawka herbicydu Focus Ultra 100 EC — 1–1,5 L/ha, a perzu aż 3–4 L/ha. Skuteczność wszystkich graminicydów w stosunku do chwastnicy jednostronnej jest zbliżona, natomiast perz najlepiej jest zwalczać środkami: Pantera 04 EC, Targa Super 05 EC, Agil 100 EC, Perenal104 EC, Gallant Plus 104 EC. Do zwalczania wiechliny rocznej najlepiej stosować Select Su­per 120 EC, Perenal 104 EC, Agil 100 EC. Chwast ten na inne graminicydy jest dość odporny.


    Zawsze należy wybierać środki o możliwie najkrótszym okresie karencji. Mogą to być: Agil 100 EC, Focus Ultra 100 EC, Fusilade Forte 150 EC lub Pante­ra 040 EC. Dla poprawienia skuteczności i zmniejszenia dawek do niektórych graminicydów zaleca się dodawanie środków wspomagających (adiuwantów). Po zabiegu zwalczania chwastnicy jednostronnej i innych rocznych chwastów należy unikać wykonywania uprawek mechanicznych przez 10–14 dni, a po zwalczaniu perzu — przez 4 tygodnie.


    Zapobieganie akumulacji herbicydów


    Nie wolno stosować herbicydów w innym terminie i w dawkach wyższych niż to jest zalecane, gdyż grozi to przekroczeniem dopuszczalnych zawartości pozostałości substancji aktywnych herbicydów w korzeniach marchwi. Warzywo to z uprawy integrowanej powinno być wolne od pozostałości herbicydów.


    Akumulacja pozostałości herbicydów w roślinach zależy nie tylko od dawek środków, ale także od czynników klimatycznych i glebowych wpływających na dynamikę rozkładu preparatów w środowisku. Aby uniknąć akumulacji pozostałości herbicydów, niezależnie od zachowania karencji, należy kierować się zasadą: im później i bliżej terminu zbioru środek jest stosowany, tym niższa powinna być jego dawka.

    Related Posts

    None found

    Poprzedni artykułRADY „STARSZYCH” KOLEGÓW
    Następny artykułROLNICTWO TO SZTUKA. PRZYJDŹ I ZOBACZ

    ZOSTAW ODPOWIEDŹ

    Wpisz treść komentarza
    Wpisz swoje imię

    ZGODA NA PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH *

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.