W okolicach Radomia w nieogrzewanych tunelach foliowych popularna jest uprawa papryki. Im wcześniej sadzi się rozsadę, tym większa jest możliwość uzyskania wysokiego plonu wczesnego, a tym samym większego zysku. W tym roku jednak ten, kto się pospieszył, niekoniecznie zyskał. Przymrozki, które wystąpiły w trzecim tygodniu kwietnia (temperatura przy gruncie spadła nawet do –8°C), spowodowały wymarznięcie wielu roślin, a nawet całych nasadzeń.

W rejonie Radomia oprócz papryki, pod osłonami uprawia się wiele innych gatunków, na przykład fasolę szparagową, kapustę pekińską, wczesną kapustę głowias­tą, kalarepę oraz kalafiory. O ile część nasadzeń warzyw kapustnych, których rozsadę zahartowano, zniosła krótkotrwałe spadki temperatury, to już fasola szparagowa w wielu miejscach wymarzła. Wielu ogrodników oprócz przykrywania roślin w tunelach dodatkowymi osłonami z agrowłókniny (fot. 1), wykorzystywało również inne metody zabezpieczania plantacji przed skutkami przymrozków. Dosyć skuteczne jest zadymianie plantacji przez spalanie wilgotnej materii organicznej. W tym celu w tunelach foliowych rozkłada się w kilku miejscach wiązki suchej słomy lub siana (fot. 2), podobnie wokół całej plantacji — na zewnątrz tuneli. W nocy przed spodziewanym przymrozkiem podpala się rozłożone wiązki i polewa wodą, by wytworzyć w ten sposób jak najwięcej dymu. Takie zadymianie jest dosyć skuteczne, ale wymaga przede wszystkim ostrożności oraz dużych nakładów pracy — zwłaszcza przy dużych areałach uprawy.

Fot. 1. Rośliny w tunelach warto było dodatkowo zabezpieczyć przed mrozem okryciem z agrowłókniny

Fot. 2. Wiązki siana przygotowane do podpalenia

Jak szacuje Piotr Papis z Zespołu Doradztwa Rolniczego w Przysusze, chociaż bezpośrednie straty spowodowane przez przymrozki są niewielkie — w rejonie Radomia wymarzło około 15% nasadzeń — to jednak rośliny, które przetrwały kwietniowe przymrozki mają na skutek przechłodzenia zahamowany wzrost, a ich system korzeniowy jest często uszkodzony. Aby wspomóc rośliny, warto w takiej sytuacji prowadzić dolistne dokarmianie.

***

Podobnie wyglądają straty w kolejnym rejonie uprawy wczesnych warzyw — w Igołomi i jej okolicach przez przymrozki zniszczone zostały najwcześniejsze nasadzenia papryki oraz fasoli szparagowej w tunelach (a niektórzy rozpoczęli uprawę już w połowie kwietnia). Bardzo ucierpiały także ogórki partenokarpne sadzone w zimnych tunelach i najwcześniejsze nasadzenia kukurydzy cukrowej — w tunelach czy pod płaskimi osłonami (fot. 3).
Rośliny te, nawet jeśli nie przemarzły zupełnie, to są bardzo mocno uszkodzone — jakość i wielkość ich plonu stoją pod dużym znakiem zapytania.

Fot. 3. Kukurydza cukrowa uszkodzona przez przymrozki

Kwietniowe przymrozki zaszkodziły także tradycyjnie uprawianym w tym rejonie warzywom kapustnym. Przed nadejściem ochłodzenia przez długi okres utrzymywała się ciepła pogoda i kapusty czy kalafiory w tunelach bardzo szybko dorastały, dlatego niektórzy producenci zdecydowali się na zdjęcie osłon. Delikatne, niezahartowane rośliny, które odkryto na krótko przed nadejściem przymrozków, zostały najsilniej uszkodzone. Jak powiedział Jan Skocz z Seminis Vegetable Seeds, przebieg pogody w tym roku był wybitnie niesprzyjający dla tej grupy warzyw. Długa zima wpłynęła na opóźnienie terminów uprawy — na miejsce stałe sadzono mocno przerośniętą rozsadę. Kalafiory zaczynały tworzyć róże, gdy miały jeszcze bardzo słabo rozwinięte liście, późniejsze chłody zahamowały ich dalszy wzrost, a przemarznięte róże często zaczynały gnić. Stopień uszkodzeń zależał również od wrażliwości odmianowej — największe wystąpiły u najwcześniejszych kalafiorów. W rejonie Charsznicy mróz zniszczył zupełnie rozsadę na niektórych rozsadnikach w nieogrzewanych tunelach — jeśli roślin nie zabezpieczono dodatkowo włókniną.

Z nasadzeń pod płaskimi osłonami przymrozki lepiej zniosły rośliny pod włókninami niż pod folią. Zależało to jednak również od terminu sadzenia — mniej ucierpiały te, które wcześniej zdążyły się przyjąć, bardziej rozsada posadzona pod włókniny tuż przed nadejściem chłodów. Pod folią perforowaną większy był stopień uszkodzeń — przemarznięć, a także poparzeń słonecznych. Niektórzy w kwietniu — około 2 tygodni przed przymrozkami — posadzili również rozsadę wczesnych warzyw kapustnych w pole, bez osłon. Część tych roślin przemarzła zupełnie (fot. 4).

Fot. 4. Zniszczeniu uległa większość plantacji,
na których rozsadę posadzono przed przymrozkami (rozsada kalafiora)