• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 06/2005

OKIEM DORADCY

  • Koniec czerwca i początek lipca to okres wysiewu lub sadzenia warzyw poplonowych. Chciałabym zainteresować producentów uprawą selera naciowego. Wymagania klimatyczne i glebowe selera naciowego są takie same, jak korzeniowego. Najlepsze są gleby żyzne, próchniczne, o dużej pojemności wodnej. Powinien on być uprawiany w pierwszym roku po nawożeniu organicznym. Najlepszym przedplonem są warzywa: wczes­ne kapustne, szpinak, sałata, groch zielony. Nasiona wysiewa się w drugiej połowie kwietnia. Rozsadę sadzi się pod koniec czerwca w rozstawie 40–50 cm x 30 cm. Na liście COBORU znajdują się odmiany: Helios i Zefir. Na plantacjach wdrożeniowych z dobrym skutkiem uprawiano odmianę Darklet F1.

Nawożenie, pielęgnacja i ochrona powinny być takie same, jak selera korzeniowego (czyt. HO 5/2005). Seler naciowy jest wrażliwy na niedobór wapnia i boru w glebie. Brak wapnia może powodować zamieranie liści sercowych, natomiast boru może być przyczyną pękania ogonków liściowych (co dyskwalifikuje towar przeznaczony do sprzedaży). Selery naciowe wykopuje się i odcina korzenie tak, aby ogonki liściowe trzymały się razem. Po zbiorze do 3 tygodni mogą być przechowane w chłodni w temperaturze 0–1°C i wilgotności względnej powietrza 95–98%.

  • Lipiec to termin siewu i sadzenia kapusty pekińskiej. Do przechowania polecane są między innymi: Bilko, Green Rocket, Storido, Storkin i Gold Rush.

Kapusta pekińska jest bardzo wrażliwa na kiłę kapus­ty (Plasmodiophora brassicae), porażona przez nią nie tworzy główek, dlatego rozsadę należy przygotować w substratach torfowych i uprawiać na polu wolnym od tej choroby. Kapusta pekińska ma duże wymagania glebowe. Wymaga gleb żyznych, zasobnych w wodę, najlepiej rośnie na madach, pod jej uprawę nadają się również gleby torfowe. Ze względu na krótki okres wegetacji tego gatunku, zaleca się, aby gleba była bardzo dobrze przygotowana, najlepiej próchniczna. Powinna być obficie nawieziona obornikiem pod przedplon i doprowadzona do pH 6,5–7. Najlepszym przedplonem jest bób, groch zielony, wczesna fasola szparagowa, sałata, ziemniaki wczesne i jęczmień ozimy. Nawożenie mineralne trzeba prowadzić na podstawie wyników analizy gleby. Ostatnią dawkę azotu należy wysiać nie później niż na miesiąc przed zbiorem. Kapusta pekińska jest wrażliwa na niedobór w glebie wapnia, magnezu i boru. Brak wapnia zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia "tipburn" — zamierania liści tworzących główkę.

  • Termin siewu bezpośrednio w pole lub w wielodoniczki (nie można przygotowywać rozsady na rozsadniku, gdyż kapusta pekińska nie znosi przesadzania) uzależniony jest od długości okresu wegetacji uprawianej odmiany. W rejonie centralnej Polski najlepszym terminem siewu odmian późnych jest pierwsza połowa lipca, natomiast odmian wczesnych — o krótkim okresie wegetacji przeznaczonych do bezpośredniego zbytu lub krótkiego przechowywania — początek sierpnia. Nasiona trzeba zaprawiać przeciwko chorobom grzybowym i śmietkom. Przy produkcji rozsady w wielodoniczkach rośliny należy regularnie podlewać, aby nie dopuścić do przesuszenia podłoża, a gdy zaczyna brakować składników w podłożu, dokarmiać rośliny nawozami wieloskładnikowymi.
  • Kapustę pekińską sadzimy (lub siejemy) w rozstawie rzędów 45 cm i co 25–30 cm w rzędzie. Jeżeli będzie rosła w zbyt dużej rozstawie, główki przerosną i nie będzie na nie zbytu. Od czasu zawiązywania główek co 5–7 dni zapobiegając wystąpieniu "tipburn" opryskujemy plantacje saletrą wapniową, chlorkiem wapnia lub innym nawozem wapniowym. Na plantacjach wdrożeniowych dobre efekty uzyskaliśmy stosując Insol Ca i Stopit. Występowaniu "tipburn" sprzyja nierównomierne zaopatrzenie w wodę, dlatego w okresach suszy plantac­ję należy podlewać co 2 lub 3 dni, dawką 5–10 mm.
    W fazie zawiązywania główek należy pamiętać o zwalczaniu śmietki kapuścianej i chowaczy. Zabieg należy powtórzyć 2 lub 3 razy, co 7 dni. Z chorób najgroźniejsza jest czerń krzyżowych — ochronę chemiczną (zgodnie z aktualnym "Programem ochrony warzyw") powinno się rozpocząć, gdy wystąpią pierwsze objawy i powtarzać 3 lub 4 razy, co 7–14 dni — w zależności od przebiegu pogody i nasilenia choroby.
  • Kapustę pekińską zbiera się, kiedy jej główki są dob­rze wykształcone i wypełnione. Termin uzależniony jest od przebiegu pogody jesienią. Przymrozki do –5°C kapusta pekińska znosi bez uszkodzeń, natomiast temperatura –7°C niszczy zewnętrzne liście i obniża trwałość przechowalniczą główek. Do przechowywania kapusta pekińska powinna być zbierana w czasie suchej i chłodnej pogody. Zbyt późny zbiór — gdy główki przejrzeją — prowadzi do większych ubytków masy oraz zmniejszenia się plonu handlowego po okresie przechowywania. Według moich obserwacji, główki niecałkowicie dojrzałe przechowują się lepiej.
  • Fenkuł (koper włoski) może być dobrym poplonem po rzodkiewce, sałacie, grochu zielonym, fasoli szparagowej, ziemniakach wczesnych i zbożach. Wymagania pokarmowe fenkułu są dość duże. Gleba musi być żyzna, próchniczna, przepuszczalna i zasobna w wapń. Dobra wilgotność gleby sprzyja wytwarzaniu zgrubień lepszej jakości. Dobrze reaguje na nawożenie organiczne przed uprawą przedplonu. Orientacyjne dawki nawozów na hektar wynoszą 50–80 kg azotu (N), 50–70 kg fosforu (P2O5) i 100–150 kg (K2O). Na "Liście COBORU" znajdują się dwie pozycje: Amigo, Fino. W zależności od odmiany, okres wegetacji trwa od około 65 do 80 dni. Najlepsze efekty przynosi uprawa z rozsady, chociaż możliwa jest również z siewu wprost do gruntu. Nasiona zaprawione przeciwko chorobom wysiewa się w połowie czerwca, rozsadę sadzimy na miejsce stałe w połowie lipca. Rozsadę najlepiej jest przygotować w wielodoniczkach. Jej produkcja latem trwa około 4–6 tygodni. Zalecana rozstawa wynosi 50 cm między rzędami i 20–30 cm w rzędzie, obsada — 60 tys. roślin na hektar. W czasie wegetacji należy zwalczać chwasty i pamiętać o utrzymaniu odpowiedniej wilgotności gleby — w okresach suszy plantację trzeba nawadniać. Rośliny nadają się do zbioru, kiedy zgrubienie jest już wyrośnięte, ale pochwy liściowe przylegają do niego ściśle, są twarde i nierozluźnione. Średnia masa zgrubienia wynosi około 0,5 kg, po wykopaniu fenkułu z ziemi korzeń obcina się tuż pod zgrubieniem, a ogonki liściowe skraca się do 5–8 cm. Główki po zbiorze można przechować przez okres 2–3 tygodni w chłodni.
  • Na zbiór jesienny (koniec września, październik) można uprawiać szpinak z siewu w końcu lipca lub na początku sierpnia. Najbardziej odpowiednie dla szpinaku są gleby lżejsze, żyzne, o dużej pojemności wodnej i pH 6,5–7. Najlepszymi przedplonami dla szpinaku jest bób, fasola szparagowa, groch zielony, wczesne kapustne, marchew i ziemniaki oraz zboża. Nawożenie prowadzi się na podstawie wyników analizy gleby. Zwykle wysiewa się nie więcej niż 80 kg azotu (N), 40–70 kg fosforu (P2O5) i 120–150 kg potasu (K2O) na ha. Nie należy przekraczać zalecanej dawki azotu ani prowadzić nawożenia pogłównego azotem, gdyż powoduje to wzrost zawartości w liściach azotanów i kwasu szczawiowego — mających szkodliwy wpływ na organizm człowieka. Najlepsze do uprawy są odmiany heterozyjne. Odmiana powinna być wyłącznie liściasta, odporna genetycznie na mączniaka rzekomego, bez tendencji do kumulowania szczawianów i azotanów. Na ten termin uprawy nadają się Asta F1, Bolero F1, Greta F1, Markiza F1, Orbita F1, Springer F1 lub Triptiek F1. Jeśli nasiona nie zostały zaprawione przeciwko chorobom, możemy użyć do tego celu Zaprawy Nasiennej T Zawiesinowej lub Zaprawy Funaben T w dawce 5 g/kg nasion, z dodatkiem zaprawy Apron XL 350 ES (1 ml/kg nasion). Nasiona wysiewamy na głębokość 2 cm, w rzędach odległych co 30 cm. Siejemy 20–30 kg nasion na hektar. Chwasty zwalczamy mechanicznie lub chemicznie przed siewem lub bezpośrednio po siewie szpinaku. Przed siewem na dobrze uprawioną glebę stosujemy Buracyl 80 WP lub Venzar 80 WP albo Buranit 74 EC w dawce podanej na opakowaniu. Bezpośrednio po zabiegu preparat należy wymieszać z glebą na głębokość 2–3 cm. Herbicydy te skutecznie zwalczają chwasty dwuliścienne i niektóre jednoliścienne od kiełkowania do wschodów.

Pielęgnowanie uprawy polega głównie na zwalczaniu chwastów i podlewaniu roślin w okresach suszy. W przypadku wystąpienia mszyc plantację opryskujemy Pirimorem 500 WG (0,35 kg/ha) lub Fyfanonem 500 EC (1,2 kg/ha). Szpinak należy zbierać po wytworzeniu przez rośliny dużej rozety liści, jednak nie później niż na początku wybijania w pędy kwiatostanowe.