• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 08/2005

DLACZEGO WARTO NAWOZIĆ PLANTACJE TRUSKAWEK PO ZBIORACH?

Mimo wzrastającego zainteresowania nowoczesnymi technologiami produkcji truskawek, w Polsce wciąż dominuje tradycyjna uprawa gruntowa. Jednakże i w tej tradycyjnej technologii wprowadza się coraz częściej nowe elementy, a zwłaszcza wykorzystanie sadzonek frigo oraz wprowadzanie nowych odmian przeznaczonych przede wszystkim do produkcji owoców deserowych. Jednocześnie coraz więcej uwagi przywiązuje się nie tylko do wszelkich zabiegów mających na celu zwiększenie plonowania roślin, lecz także do tych decydujących o jakości owoców, zwłaszcza ich wielkości, jędrności oraz barwie skórki.

Zmiana modelu nawożenia

Do czynników bezpośrednio decydujących o sukcesie w uprawie truskawek należą między innymi:

  • prawidłowe przygotowanie gleby przed sadzeniem roślin;
  • dobór odmiany;
  • certyfikowana zdrowotność sadzonek, z których zakładana jest plantacja;
  • wybór technologii uprawy (gęstość sadzenia, ściółkowanie plantacji);
  • optymalna dostępność wody, zwłaszcza w okresach krytycznych;
  • nawożenie mineralne w trakcie całego okresu wegetacji.

Wśród tych czynników zdecydowanie najmniej uwagi przywiązuje się jednak do roli, jaką w kształtowaniu pożądanej jakości owoców truskawek oraz wielkości plonu odgrywa nawożenie mineralne. Powód jest dość prozaiczny: przez lata bowiem wypracowano dość ekstensywny model nawożenia plantacji truskawek oparty przede wszystkim na nawożeniu organicznym i mineralnym gleby przed założeniem plantacji (obornik + nawozy fosforowe i potasowe) oraz bardzo znikomym nawożeniu azotowym plantacji po zbiorach owoców. Model ten opracowany został bowiem prawie 50 lat temu dla wprowadzanej do uprawy w tym czasie odmiany 'Senga Sengana' (znanej w naszym kraju również pod nazwą 'Faworytka'), której potrzeby pokarmowe są mniejsze niż innych, nowych odmian, a sięgające głęboko korzenie roślin tej odmiany pozwalają na jej uprawę na glebach słabszych i mniej zasobnych w wodę w wierzchniej warstwie. Dla odmian deserowych, zwłaszcza tych korzeniących się płycej niż 'Senga Sengana' ('Kent', 'Elsanta', 'Camarosa'), konieczne wydaje się wprowadzenie nieco odmiennej od dotychczas polecanej strategii mineralnego dokarmiania roślin. Jedyne, co pozostaje niezmienne, to wyraźne rozdzielenie programu nawożeniowego trus­kawki na dwa podstawowe etapy. Pierwszy — wiosenny do owocowania oraz drugi — po zbiorach owoców.

Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe

W czasie sezonu wegetacyjnego plantacja truskawek zubaża glebę średnio o 130 kg azotu, 25–30 kg fosforu (P2O5), 190 kg potasu (K2O), 55 kg wapnia (Ca) oraz 18 kg magnezu (Mg). Wczesną wiosną zapotrzebowanie truskawek na składniki pokarmowe dotyczy przede wszystkim azotu oraz potasu, na który zapotrzebowanie wzrasta w okresie kwitnienia i zawiązywania owoców. W okresie owocowania truskawki pobierają zdecydowanie najmniej składników pokarmowych, by po zbiorach ponownie zwiększyć swoje zapotrzebowanie, przede wszystkim na potas oraz azot (tab. 1).

Tabela 1. Potrzeby pokarmowe truskawek oraz wykorzystanie składników pokarmowych do zakończenia zbiorów owoców (wartości orientacyjne)

Większość pobranych substancji powraca do gleby jesienią wraz z zamierającymi liśćmi, oczywiście oprócz tych składników, które zabierane są z pola wraz z owocami (tab. 2).

Tabela 2. Średnia zawartość wybranych składników pokarmowych w 20-tonowym plonie truskawek

Wprawdzie wydawałoby się, iż zakończenie zbiorów truskawek powinno być równoznaczne z zakończeniem większości prac agrotechnicznych na plantacji, niemniej jednak to właśnie po zbiorach owoców na plantacji trus­kawek rozpoczyna się okres intensywnych zabiegów, w tym nawożenia roślin. Truskawka jest gatunkiem "dnia krótkiego", co oznacza, że zawiązuje pąki kwiatowe w warunkach skracającego się dnia. A zatem praktycznie od początku lipca do początku września w jej roślinach trwa intensywny proces wiązania pąków kwiatowych, decydujący o wielkości plonu w roku następnym. Nieodpowiednie warunki wzrostu roślin w tym okresie, spowodowane nie tylko zachwaszczeniem plantacji, dopuszczaniem do silnego rozwoju i wzrostu rozłogów, a także niedostatkiem odpowiedniej ilości składników pokarmowych spowodują zmniejszenie liczby zawiązanych pąków kwiatowych oraz ich osłabienie. Jakich zatem składników pokarmowych oczekują rośliny trus­kawki w tym okresie?


Po silnym wyczerpaniu związanym z kwitnieniem i owocowaniem, truskawki wymagają nawożenia potasem i azotem, a następnie fosforem oraz wapniem i magnezem

Po silnym wyczerpaniu związanym z kwitnieniem i owocowaniem truskawki po zbiorze owoców potrzebują przede wszystkim potasu i azotu, a następnie fosforu oraz wapnia i magnezu (fot.). Na uwagę zasługuje fakt, że od początku wegetacji do jej zakończenia relacja pomiędzy ilością azotu i potasu ulega zmniejszaniu — od 2 : 1 wczes­ną wiosną, poprzez 1 : 1 w okresie owocowania, do 0,5 : 1 w czasie wiązania pąków kwiatowych. Stąd również relatywnie mniejsze wykorzystanie potasu w pierwszym okresie wegetacji truskawek w stosunku do azotu (rys. 1).

Rys. 1. Relacja pomiędzy zapotrzebowaniem truskawek na azot i potas (N : K)
w całym okresie wegetacyjnym

Po zbiorze owoców

Aby zatem spełnić wysokie potrzeby pokarmowe truskawek w stosunku do potasu i azotu, po zbiorach owoców na plantacji należy wysiać nawozy mineralne pozwalające na podanie w tym czasie około 70–80% dawki azotu przeznaczonej na sezon wegetacyjny oraz 50–60% dawki potasu. Ważne, aby nawozy podać nie później niż do końca lipca, choć wcześniejszy termin jest zdecydowanie lepszy — nawet dwa tygodnie po zbiorach owoców. Nadają się do tego celu nawozy wieloskładnikowe, które pozwalają na precyzyjne nawożenie doglebowe bez dodatkowego nakładu pracy na indywidualne nawożenie poszczególnymi składnikami. Na plantacjach, na których skoszono liście (nie później niż dwa tygodnie po zbiorach owoców!), wskazane będzie zapewne dodatkowe nawożenie pozakorzeniowe (dolistne), które wzmocni rośliny jednocześnie odbudowujące system ulistnienia i zawiązujące pąki kwiatowe. W takim przypadku warto 2- lub 3-krotnie w odstępie 7 dni dokarmić rośliny przede wszystkim azotem i niewielką ilością potasu w okresie wytwarzania pierwszych liści po usunięciu starych.

Na glebach słabych, (piaski, piaski gliniaste) należałoby również zastosować dolistnie niewielkie dawki mieszanki mikroelementowej, co znacznie poprawi zaopatrzenie roślin w mikroskładniki. Dla usprawnienia pracy można wszystkie te zabiegi połączyć poprzez użycie gotowych formulacji nawozowych NPK + mikroelementy.

Zaopatrzenie roślin truskawek w azot (N), fosfor (P), potas (K), wapń (Ca) oraz magnez (Mg) po zbiorach owoców pozwala roślinom nie tylko na prawidłowe zawiązanie pąków kwiatowych na rok następny, lecz także na odpowiednie przygotowanie się do okresu spoczynku poprzez odprowadzenie części składników z liści do pędów i korzeni (rys. 2). Składniki te stanowią zapas, z którego roślina skorzysta wiosną następnego roku. Niestety, zarówno wapń, jak i magnez nie podlegają takiej redystrybucji, co w konsek­wencji sprawia, że nawożenie wiosenne tymi składnikami, a przede wszystkim wapniem, jest konieczne.

Rys. 2. Zmiany zawartości makroskładników w liściach truskawek we wrześniu (100%) oraz listopadzie

Przedstawione powyżej zasady nawożenia plantacji po zbiorach owoców mają charakter ogólny. Szczegółowe zalecenia nawożeniowe powinny być oparte na rzetelnej analizie gleby przeprowadzonej w poprzednim sezonie (jesień) oraz powinny uwzględniać indywidualne warunki gospodarstwa i plantacji (nawożenie organiczne, ewentualne nawadnianie, plonowanie roślin, itp.)