• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 09/2005

NA PLANTACJI BORÓWEK W PISKÓRCE

Jednym z punktów XXII Dnia Borówkowego zorganizowanego w SGGW była wizyta w gospodarstwie "Daar" Hanny i Jana Karwowskich (fot. 1) w Piskórce koło Warszawy. W gospodarstwie tym owoce produkuje się zgodnie z wymaganiami systemu EUREPGAP. J. Karwowski uważa, że posiadanie tego lub innych certyfikatów, będzie niezbędne dla osób prowadzących sprzedaż za granicę, a prawdopodobne także i w Polsce. Oczywiście możliwa będzie również sprzedaż owoców na rynkach, które nie wymagają certyfikatów, jednak ceny, jakie będzie można tam osiągać, będą prawdopodobnie niższe od uzyskiwanych na przykład w Wielkiej Brytanii.


Fot. 1. Hanna i Jan Karwowscy na swojej plantacji

Certyfikacja produkcji

Wprowadzenie certyfikatu wymagało od właścicieli wykonania określonego programu inwestycyjnego, aby dostosować infrastrukturę gospodarstwa do wymagań stawianych w tym systemie produkcji. Trzeba było stworzyć bardzo szczegółową dokumentację tych zmian oraz procedur, które będą obowiązywały w gospodarstwie po wprowadzeniu systemu EUREPGAP. Dotyczy to zwłaszcza bardzo precyzyjnego zapisywania wszystkich informacji związanych z ochroną roślin i nawożeniem plantacji. Najtrudniejsza była przemiana mentalności pracowników i właścicieli, nastawienie na patrzenie w przyszłość i ciągłe doskonalenie systemu produkcji.

Wprowadzenie EUREPGAPu wiązało się również z rozbudową kompleksu socjalnego i poprawą warunków pracy zatrudnionych osób, co pozwala na utrzymanie lepszej higieny pracy. W pomieszczeniach konieczne było zamontowanie tablic ostrzegających przed zagrożeniami, dokładne oznakowanie gaśnic i apteczek pierwszej pomocy. Na terenie gospodarstwa wprowadzono także zakaz palenia tytoniu.

Większa produkcja szkółkarska

W gospodarstwie w ciągu ostatnich kilku lat znacznie zwiększono produkcję szkółkarską (fot. 2). Jeszcze kilka lat temu borówkę wysoką rozmnażano w gospodarstwie tradycyjnie przez sadzonki. Rozmnażanie prowadzone jest obecnie w laboratorium kultur tkankowych w gospodarstwie Tadeusza Kusibaba w Krakowie, skąd rośliny kupowane są jako "młodzież" i dopiero w gospodarstwie produkuje się materiał wyjściowy do zakładania nowych plantacji. Przydatność do uprawy roślin rozmnażanych in vitro potwierdził doc. dr hab. Kazimierz Smolarz z ISK ze Skierniewic. Taka metoda rozmnażania roślin pozwala na szybkie powiększenie produkcji i wprowadzanie do uprawy nowych odmian. Jedną z najnowszych odmian borówki wysokiej jest 'Chandler'. Charakteryzuje się średniowczesną porą dojrzewania, ma bardzo duże, typowo deserowe owoce (fot. 3) o średnicy dochodzącej do 25 mm. Odmiana ta od czterech lat rośnie już w gospodarstwie "Daar". Według H. Karwowskiej, kilka lat obserwacji pozwoliło na wyrobienie pozytywnej opinii o tej odmianie, a pierwotne informacje o możliwych uszkodzeniach mrozowych w centralnej Polsce się nie potwierdziły.


Fot. 2. W gospodarstwie "Daar" w ciągu ostatnich lat znacznie zwiększono produkcję szkółkarską


Fot. 3. 'Chandler' to nowa odmiana borówki wysokiej o bardzo dużych owocach

Zdaniem J. Karwowskiego, interesującą odmianą jest również 'Toro'. Ma sztywne pędy (fot. 4) i nie pokłada się w międzyrzędzia, jak na przykład 'Bluecrop'. 'Toro' ma również bardzo atrakcyjne owoce.


Fot. 4. Jednym z atutów odmiany 'Toro' są sztywne pędy

Agrotechnika

W gospodarstwie w Piskórce borówkę wysoką uprawia się w rozstawie 3 m x 1 m, w międzyrzędziach rośnie murawa. Rośliny w rzędach są ściółkowanie trocinami, na starszych plantacjach do ściółkowania wykorzystuje się ścinki pochodzące z drzew iglastych (fot. 5).


Fot. 5. Rozstawa krzewów — 3 m x 1 m, rzędy ściółkowane

Wszystkie rośliny na plantacji są nawadniane za pomocą linii kroplujących ułożonych pod warstwą trocin. Dzięki temu żywotność tych urządzeń jest znacznie większa niż poddanych operacji słonecznej. Woda do nawadniania pochodzi ze studni głębinowej, z której tłoczona jest do stawu, gdzie jest napowietrzana, co umożliwia wytrącenie się żelaza. Woda używana do podlewania nie jest zakwaszana. Następnie grawitacyjnie przepływa do kolejnego stawu, z którego przez zespół filtrów jest pobierana do instalacji nawodnieniowej. Całość plantacji podzielona jest na sześć sterowanych automatycznie sekcji nawodnieniowych. Niezależnie od systemu nawodnieniowego, zamontowano zraszacze pozwalające na ochronę plantacji przed wiosennymi przymrozkami. W niektórych bardzo upalnych lipcowych lub sierpniowych dniach plantacja jest zraszana nocą, co pozwala wytworzyć korzystny dla roślin mikroklimat i obniżyć temperaturę powietrza. Deszczownia w ubiegłym roku umożliwiła także ochronę dojrzewających owoców przed wrześniowymi przymrozkami.

Rośliny nawożone są posypowo w dwóch lub trzech dawkach, na podstawie corocznie przeprowadzanych analiz gleby. Bardzo ważne jest dokładne rozsiewanie nawozów wzdłuż rzędów roślin.

Aby uchronić rośliny przed uszkodzeniami powodowanymi przez wiatr, na plantacji posadzono rzędy drzew pełniące funkcję pasów ochronnych (fot. 6).


Fot. 6. Na plantacji posadzono rzędy drzew pełniące funkcję pasów wiatrochronnych

Zbiór owoców

Owoce zbierane są ręcznie bezpośrednio do jednostkowych opakowań. Już w trakcie zbioru owoce się sortuje. Według J. Karwowskiego, bardzo dobrze sprzedają się jagody o średnicy powyżej 15 mm. Gdy owoce mają być przeznaczone do przetwórstwa, lepiej sadzić odmiany o drobnych owocach, na przykład 'Rubel', które będą nadawały się do zbioru kombajnowego.

Od tego roku w gospodarstwie wprowadzany jest komputerowy system kontroli ilości i jakości zbieranych owoców, wykorzystujący kody kreskowe i czytniki, w które będą wyposażone osoby odbierające owoce z plantacji. Przygotowanie towaru do sprzedaży usprawniła linia do automatycznego naklejania etykiet na opakowaniach jednostkowych.