Plecakowe

Opryskiwacze plecakowe z silnikiem spalinowym o pneumatycznym rozpyleniu cieczy (fot. 1) zasługują na szczególne wyróżnienie. Podstawowym elementem tego typu urządzeń jest dmuchawa. W czasie jej pracy strumień powietrza, przepływając z dużą prędkością (80–90 m/s) przez dyszę, rozpyla ciecz na drobne krople, w czego wyniku dobra jest penetracja środka w uprawie, a rośliny są dokładnie pokrywane preparatem.

Fot. 1. Opryskiwacz plecakowy z silnikiem spalinowym

Opryskiwacze tego typu mają różnego rodzaju dodatkowe wyposażenie. W celu zwiększenia zasięgu strumienia cieczy wykorzystuje się do opryskiwania dużych powierzchni niskich upraw nasadki dalekiego zasięgu, które nakłada się na dyszę rozpylającą. Z kolei przy opryskiwaniu roślin z małej odległości zakłada się dodatkowo na nasadkę dalekiego zasięgu siatkę szerokiego strumienia. Zapobiega to uszkodzeniu opryskiwanych roślin silnym strumieniem powietrza, a jednocześnie zwiększa stopień pokrycia ich powierzchni cieczą użytkową.
W przypadku upraw rzędowych celowe jest użycie nasadki jednokierunkowej, przystosowanej do opryski­wania jednego rzędu roślin, lub dwukierunkowej, umożliwiającej jednoczesne opryskiwanie dwóch rzędów. Jako wyposażenie dodatkowe można zamontować na opryskiwaczu przystawkę zmieniającą kierunek strumienia cieczy, umożliwiającą dokładne naniesienie preparatu na dolną stronę liścia, na której żeruje większość szkodników oraz rozwija się wiele różnych patogenów. Niektóre typy opryskiwaczy plecakowych z napędem silnikowym, oprócz tego, że są przystosowane do standardowego opryskiwania, po zamontowaniu przystawki ULV (ultramałoobjętościowej) mogą wytwarzać bardzo małe krople, dochodzące do średnicy 50 m. Mówimy wówczas już nie o opryskiwaniu, ale o zamgławianiu. Przy opryskiwaniu techniką ULV zużycie cieczy użytkowej jest bardzo małe i wynosi 1–4 l/ha. W kraju najczęściej dostępne są pneumatyczne opryskiwacze plecakowe z silnikiem spalinowym produkcji niemieckiej ("Solo") oraz włoskiej ("Turbine").

Na kołowym podwoziu

Opryskiwacze taczkowe lub wózkowe są bardzo cenione przez ogrodników jako wygodne w użyciu. Podczas zabiegu można je wprowadzać do środka szklarni lub, przy braku przejazdu, pozostawić urządzenie na zewnątrz pomieszczenia i przenieść do wnętrza obiektu jedynie lancę z wężem. Opryskiwacze taczkowe i wózkowe mogą być wykorzystywane zarówno do opryskiwania upraw szklarniowych, jak i do przeprowadzania pod osłonami zabiegów dezynfekcyjnych oraz do mycia tych pomieszczeń. Aparaty te są szczególnie polecane na mniejszych powierzchniach, gdzie stosowanie opryskiwaczy ciągnikowych jest nieopłacalne.

W kraju opryskiwacze taczkowe produkowane są przez firmę Pilmet oraz Kujawską Fabrykę Maszyn Rolniczych "Krukowiak". Znane są dwie wersje urządzeń typu "Pilmet" — "Pilmet CAR 100 S" z silnikiem spalinowym oraz, szczególnie polecany do ochrony roślin uprawianych w szklarniach i tunelach foliowych, "Pilmet CAR 100 E" z silnikiem elektrycznym. Opryskiwacze te mają zbiornik o pojemności 100 litrów, natomiast długość nawijanego na bęben węża wynosi 50 m. W ofercie firmy "Krukowiak" są opryskiwacze taczkowe o trzech pojemnościach zbiornika — 50, 70 i 125 litrów — dostępne w wersjach z silnikiem spalinowym lub elektrycznym.

Wózkowy zestaw do opryskiwania, przystosowany do poruszania się na rurach centralnego ogrzewania "Ripa mini-set", jest ciekawym rozwiązaniem technicznym oferowanym przez firmę Brinkman. W aparacie tym na ruchomym podwoziu zamontowano pionową belkę opryskującą oraz 100-litrowy zbiornik na ciecz użytkową. Na belce rozmieszczono parami dysze rozpylające na różnych wysokościach. Zamontowany w zestawie silnik napędzany jest energią elektryczną z akumulatora, nie trzeba więc przeciągać kabla w trakcie zabiegu. Jednocześnie sposób zamontowania węża eliminuje konieczność jego przenoszenia podczas opryskiwania. "Ripa mini-set" jest szczególnie polecany do rzędowego opryskiwania upraw wysokich.

Pionowa belka do opryskiwania roślin "Alumax" (fot. 2), oferowana także przez firmę Brinkman, również porusza się po rurach grzewczych. Urządzenie to można też przemieszczać bezpośrednio po podłożu. Belkę zamontowano na wyposażonej w kołowe podwozie aluminiowej konstrukcji, dzięki której całość jest bardzo lekka i daje się łatwo przemieszczać podczas opryskiwania. Na belce może być zamontowane od 4 do 16 dysz, które umieszczone są parami na różnych wysokościach. Odległość między poszczególnymi parami wynosi 40 cm. Wylot dysz można ustawiać pod różnymi kątami, dzięki czemu uzyskuje się wymagany kąt padania strumienia cieczy na rośliny. Urządzenie to wyposażone jest w miernik ciśnienia roboczego. Belkę "Alumax" łączy się z opryskiwaczem za pomocą przewodu doprowadzającego ciecz użytkową. Urządzenie to, podobnie jak wyżej opisane, przystosowane jest do rzędowego opryskiwania upraw wysokich.

Fot. 2. Pionowa belka "Alumax"

Opryskiwacze wózkowe wysokociśnieniowe są wykorzystywane coraz częściej.
Produkowane przez szwedzką firmę Wanjet AB urządzenia tego typu mogą pracować przy ciśnieniu roboczym dochodzącym aż do 150 barów (dla porównania: największe ciśnienie robocze tradycyjnych oprys­kiwaczy taczkowych czy wózkowych wynosi około 20 barów). W opryskiwaczach wysokociśnieniowych dochodzi, na skutek działania wysokich ciśnień, do znacznego rozdrobnienia cząsteczek cieczy, w czego wyniku uzyskuje się bardzo duży stopień penetracji rozpylonego środka w uprawie oraz równomierne pokrycie roślin cieczą użytkową. Urządzenia te zasilane są energią elektryczną. Opryskiwacze wysokociśnieniowe wspomnianej firmy (fot. 3) produkowane są w dwóch wersjach — "Wanjet HP 110", o pojemności zbiornika 110 litrów, i "Wanjet HP 300", o pojemności 300 litrów. Maksymalna długość węża w tych opryskiwaczach wynosi 100 m. Wąż nawijany jest na bęben, który może być obracany w dowolnym kierunku, co bardzo ułatwia pracę. Dodatkowo aparaty te mogą być wyposażone w bęben do automatycznego zwijania węża. Po zamontowaniu odpowiedniej dyszy opryskiwacze wysokociś­nieniowe typu "Wanjet" wykorzystywane są do mycia obiektu oraz znajdującego się w nim wyposażenia. Do dwóch wyżej wymienionych typów można podłączyć specjalnie w tym celu produkowaną pionową lancę jezdną z serii "Wanjet M" (budowa i zasada działania — podobna do wcześniej opisywanego urządzenia "Alumax"). Seria lanc pionowych "Wanjet M" to 35 modeli różniących się wyposażeniem, wysokością oraz podwoziem, które może być wyposażone w koła gumowe lub z tworzyw sztucznych. Urządzenia te są przystosowane zarówno do poruszania się po rurach grzewczych, jak i bezpośrednio po podłożu, i szczególnie poleca się je do rzędowego opryskiwania upraw wysokich.

Fot. 3. Opryskiwacz wózkowy wysokociśnieniowy (z silnikiem elektrycznym) podczas pracy

Opryskiwacz wózkowy wysokociśnieniowy "Ripa", o maksymalny ciśnieniu roboczym 50 barów oferuje firma Brinkman. Może on być wyposażony w zbiornik o pojemności 200, 300, 500, 750 lub 1200 litrów.
W skład dodatkowego wyposażenia opryskiwacza wchodzą różne lance jedno- lub wielodyszowe, w tym pistoletowe (fot. 4), pistolet do nanoszenia środków cieniujących, szpula do zwijania węża o ręcznym lub elektrycznym napędzie. Nowością jest opryskiwacz wysokociśnieniowy "Ripa" z silnikiem spalinowym (do tej pory znana była jedynie wersja o napędzie elektrycznym). Użycie silnika spalinowego do napędu opryskiwacza (fot. 5) umożliwia wykonywanie zabiegów nie tylko w pomieszczeniach, ale również na zewnątrz.

Fot. 4. Pistoletowa lanca 4-dyszowa

Fot. 5. Opryskiwacz wysokociśnieniowy z silnikiem spalinowym

Roboty

Te przenaczone do wykonywania zabiegów ochrony roślin są zupełną nowością w technice opryskiwania. Ogranicza się dzięki nim kontakt operatora ze środkami ochrony. Różne typy robotów "Wanjet S" zostały zaprojektowane do obiektów z rurowym systemem grzewczym. Roboty przejeżdżają po rurach centralnego ogrzewania, będących zarazem torem ich poruszania się. Urządzenia te najpierw opryskują rośliny z prawej strony zagonu, dojeżdżają do jego końca, a następnie obracają lancę na lewą stronę zagonu i ruszają w kierunku łącznika. Na łączniku roboty poruszają się na gumowych oponach.

Mogą być wyposażone w automatycznie składającą się lancę (fot. 6), dzięki której swobodnie i bezpiecznie przejeżdżają pod zawieszonymi drutami, rurami czy innymi przeszkodami. Roboty mogą być również dodatkowo wyposażone w podwozie ze zmiennym rozstawem kół jezdnych, co pozwala dopasować urządzenia do różnych rozstawów rur grzewczych. Istnieje również możliwość zamontowania w robotach różnych rozpylaczy i akcesoriów odpowiadających wymaganiom użytkownika. Wszystkie modele "Wanjet S" robotów mają bęben umożliwiający automatyczne zwijanie węża. Wydajność ich pracy jest bardzo wysoka i dochodzi nawet do 3500 m² opryskiwanej powierzchni na godzinę.

Fot. 6. System automatycznego składania lancy w robocie Wanjet S