OCHRONA OBERŻYNY

    Powodzenie w uprawie oberżyny zależy w dużej mierze od umiejętnej ochrony przed chorobami i szkodnikami. W kompleksowych działaniach przeciwko agrofagom oberżyny, a także innych roślin uprawianych pod osłonami, należy uwzględniać dezynfekcję w obiektach, agrotechniczne działania zapobiegawcze podczas uprawy oraz wykrywanie agrofagów i ich zwalczanie.

     Zapobieganie patogenom odglebowym


    Podstawową rolę pełni odkażanie pomieszczeń i narzędzi oraz podłoża lub uprawa w nowych, wolnych od agrofagów substratach. Podczas odkażania podłoża zwalczane są patogeny, szkodniki i chwasty. Ten zabieg ma szczególne znaczenie w zapobieganiu werticiliozie, powodującej więdnięcie roślin. Najlepsze efekty przynosi kompleksowe odkażanie przez parowanie gleby lub chemiczne odkażanie z użyciem dazometu (Basamid 97 GR, Nemazin 97 XX, Nemazin 97 FG), metamu sodowego (Nemasol 510 SC) lub bromku metylu (Bromek metylu, Metabrom 98 GE). Warunkiem powodzenia uprawy po kompleksowym odkażaniu jest niedopuszczenie do wtórnego zakażenia podłoża na skutek wprowadzenia patogenów z cząstkami zainfekowanej gleby na obuwiu, narzędziach czy też wraz z materiałem roślinnym. Grzyby z rodzaju Verticillium porażają wiele gatunków roślin i występują powszechnie.


    Niezbędnym uzupełnieniem odkażania gleby jest usuwanie resztek roślinnych i innych pozostałości po poprzedniej uprawie, mycie, dezynfekcja i dezynsekcja wnętrza pomieszczenia, konstrukcji i pokrycia obiektu oraz narzędzi. Te zabiegi zmniejszają ryzyko infekcji roślin przez różne patogeny, a ponadto, nierzadko, całkowicie wyniszczają wiele szkodników.


    Równie dobrym sposobem ustrzeżenia roślin przed patogenami odglebowymi jest uprawa oberżyny w małej objętości podłoża organicznego lub mineralnego, wolnego od agrofagów. Z punktu widzenia ochrony roślin warunkiem powodzenia uprawy w tej technologii jest odizolowanie folią inertnego podłoża od niepewnego pod względem fitopatologicznym gruntu. Kolejnym sposobem jest szczepienie roślin na podkładkach odpornych na korkowatość korzeni, werticiliozę, fuzaryjne więdnięcie i nicienie.


    Zwalczanie patogenów pochodzenia odglebowego w czasie uprawy jest bardzo trudne. Dlatego lepiej jest zapobiegać ich wystąpieniu, tym bardziej że w handlu nie ma preparatów zarejestrowanych do ochrony oberżyny. Wydaje się, że w przyszłości tę lukę mogłyby wypełnić preparaty pochodzenia naturalnego (wyciągi roślinne — na przykład ekstrakt z grejpfruta — lub mikroorganizmy), charakteryzujące się bardzo małą toksycznością — dla których nie ustalano by karencji. Obecnie, jeżeli podłoże przeznaczone do uprawy może być zakażone (fot. 1), to w fazie rozsady należy zapobiegawczo podlać rośliny zawiesiną zarodników grzyba Pythium oligandrum (Polyversum).



    Fot. 1. Zgorzel siewek oberżyny



    Szara pleśń


    Duże straty w uprawie oberżyny pod osłonami powoduje szara pleśń (fot. 2). Sprawca choroby występuje powszechnie, ale nie zawsze powoduje zmiany chorobowe na roślinach. Patogen rozwija się dopiero wtedy, gdy wystąpią sprzyjające warunki. Podstawowe elementy strategii zapobiegania szarej pleśni w uprawach pod osłonami to: tu (zapinek, sznurków); niedopuszczenie do skraplania się wody na roślinach lub minimalizowanie czasu trwania zwilżenia przez podwyższenie temperatury i wietrzenie; wymuszenie ruchu powietrza (przez wentylatory) w warunkach podwyższonej wilgotności; zachowanie czystości w obiekcie — gdyż szara pleśń rozwija się doskonale już na niewielkich fragmentach materiału organicznego (wskazane jest odizolowanie gruntu na przykład folią); uprawa roślin w pojedynczych rzędach i prowadzenie roślin na 1–3 pędy, co sprzyja lepszej cyrkulacji powietrza wokół roślin; usuwanie porażonych chorobą fragmentów roślin — tak zwane czyszczenie (usunięte chore części roślin przed wyniesieniem z obiektu powinno się umieszczać w workach); przeprowadzenie profilaktycznych zabiegów środkami ochrony roślin po cięciu i czyszczeniu.



    Fot. 2. Objawy szarej pleśni na kwiatach (a – z lewej) i owocach oberżyny (b – z prawej)



    Profilaktyczne opryskiwanie roślin przeciwko szarej pleśni należy rozpocząć, zanim rośliny wytworzą większą masę liściową, utrudniającą dokładne pokrycie cieczą pędów, a zwłaszcza kątów liści i szypułek owoców oraz rozwidleń pędów. Uzasadnione jest też nanoszenie cieczy pod rośliny, na ścieżki, a nawet na ściany boczne obiektu. Fungicydy mają zwykle dość długą trwałość na częściach roślin niepowiększających swoich rozmiarów — o ile nie zostaną spłukane na przykład przez ściekające krople. Preparaty zalecane do zwalczania szarej pleśni to: Euparen Multi 50 WG, Mythos 300 SC, Preweks 500 SC, Rovral FLO 255 SC, Sumilex 500 SC oraz Nectec 03 AE (ten ostatni nanosi się tylko bezpośrednio na porażone miejsca). Zmniejszeniu porażenia szarą pleśnią sprzyja też dostarczanie dolistne nawozów zawierających wapń, stosowanych standardowo w zapobieganiu suchej zgniliźnie wierzchołkowej.


    Szkodniki


    Najgroźniejszymi szkodnikami oberżyny są przędziorki — chmielowiec i szklarniowiec, mączlik szklarniowy, wciornastki — zachodni i tytoniowiec, stonka ziemniaczana (fot. 3), miniarki i mszyce. Podstawowe znaczenie w zwalczaniu pierwszych czterech gatunków szkodników oraz ciepłolubnych miniarek ma odkażanie obiektu. Ponadto, jeśli to możliwe, bardzo dobre rezultaty przynosi naturalne wymrożenie obiektu zimą. Jest to jednak zabieg nieskuteczny w przypadku przędziorka chmielowca, który zimuje w warunkach naszego kraju, dlatego wiosną ważne jest zwalczanie chwastów wewnątrz i na zewnątrz obiektu, aby uniemożliwić temu szkodnikowi rozmnażanie się na tych roślinach, co w rezultacie zmniejszy jego potencjał do zaatakowania oberżyny.



    Fot. 3. Żerowanie stonki ziemniaczanej na oberżynie


    Prostym sposobem zapobiegania nalotom szkodników z zewnątrz do obiektu, wymagającym jednak znacznej jednorazowej inwestycji, jest zainstalowanie w wywietrznikach siatek o gęstych oczkach. Taka bariera sprawdza się szczególnie w dużych obiektach, podzielonych na części, wyposażonych w wewnętrzne drzwi utrudniające bezpośredni dostęp do pomieszczeń, w których uprawia się rośliny.


    W zwalczaniu uskrzydlonych szkodników najlepiej jest wykorzystywać narzędzia ułatwiające ich wykrywanie. Do tego celu przeznaczone są przede wszystkim żółte tablice chwytne, a także niebieskie — gdy w uprawie mogą wystąpić wciornastki. Tablice umieszcza się tak, aby dolna krawędź znajdowała się tuż nad wierzchołkami roślin, w miejscach, które sprzyjają nalotowi szkodników (przy wietrznikach, drzwiach). Celowe jest zmienianie tablic po każdym zabiegu ochrony w celu określenia skuteczności zwalczania szkodników i śledzenia dalszego rozwoju ich populacji. Najlepszą metodą wykrywania obecności przędziorków i stonki ziemniaczanej oraz miniarek jest bezpośrednia lustracja roślin. Obecność przędziorków najłatwiej można stwierdzić na dolnych lub środkowych liściach, podczas gdy stonka ziemniaczana pojawia się najpierw na młodych przyrostach. Obecność miniarek jest stwierdzana na ogół po wystąpieniu pierwszych min na liściach, choć już wcześniej można zaobserwować drobne jasne plamki w małych skupiskach.


    Podczas zwalczania szkodników warto zwrócić uwagę na kilka technicznych szczegółów. Zabiegi przeciwko szkodnikom o krótkim okresie rozwoju, zwłaszcza przeciwko przędziorkom, ale także mączlikowi szklarniowemu i wciornastkom, należy powtórzyć 1 lub 2 razy w krótkim odstępie czasu, najlepiej co 3–5 dni, co pozwoli skuteczniej zwalczyć te stadia, do których podczas opryskiwania części nadziemnych nie dociera ciecz użytkowa (wciornastek zachodni), lub te mniej wrażliwe na pewne preparaty.


    Trzeba także pamiętać, że dla skutecznego zwalczania przędziorków i mączlika szklarniowego ważne jest dokładne pokrycie dolnej strony liści, ponieważ szkodniki te występują przede wszystkim w tych miejscach. Przynosi to korzyści nawet w przypadku używania preparatów zawierających substancje aktywne o działaniu wgłębnym — abamektyna (Vertimec 018 EC), heksytiazoks (Nissorun 050 EC) — i układowym: metomyl (Methomex 200 SL), acetamiprid (Mospilan 20 SP), oksamyl (Vydate 240 SL). Zwalczanie wciornastków oraz mszyc można uprościć odparowując Winylofos 550 EC, który zawiera dichlorfos charakteryzujący się dobrym działaniem gazowym. Zabieg taki powinien trwać krótko, nie dłużej niż pół godziny, żeby uzyskać możliwie największe stężenie dichlorfosu w powietrzu.

    Related Posts

    None found

    Poprzedni artykułEUROPEJSKIE PERSPEKTYWY DLA POLSKICH POMIDORÓW
    Następny artykułW TROSCE O PRZEJRZYSTOŚĆ RYNKU

    ZOSTAW ODPOWIEDŹ

    Wpisz treść komentarza
    Wpisz swoje imię

    ZGODA NA PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH *

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.