Regulatory wzrostu

Do każdej odmiany jabłoni należy podchodzić indywidualnie planując określony program przerzedzania. Ponadto, każdy rok jest inny pod względem warunków pogodowych oraz kondycji drzew. Dlatego, gdy układa się program chemicznego przerzedzania, konieczne jest ustalenie dla każdej odmiany dawki oraz rodzaju substancji czynnej.

Preparaty, których można używać w poszczególnych fazach rozwojowych drzew, są już w większości dobrze znane. Wystarczy tylko przypomnieć, że w okresie kwitnienia można stosować ATS — preparat zawierający 98% składnika aktywnego. Używany jest on podczas kwitnienia w stężeniu 0,5–1%, w małej dawce cieczy — 500 litrów na hektar. W tym też okresie drzewa można opryskiwać preparatami Ethrel 480 SL lub Agrostym 480 SL, które zawierają 480 g etefonu w 1 litrze, w stężeniu 40–60 ml/100 l po rozwinięciu 20% kwiatów.

Kilka dni po pełni kwitnienia drzew do przerzedzania zawiązków używa się preparatów zawierających kwas alfa naftylooctowy (NAA). Pommit Ekstra 110 SL zawiera 80 g NAA w formie soli potasowej i 30 g mocznika w 1 litrze, a zalecane stężenie to 20–30 ml na 100 litrów wody. Pomonit 505 SL zawiera 5 g NAA w postaci soli z trójetanoloaminą i 500 g mocznika w 1 litrze, zalecane stężenie to 30 ml na 100 litrów wody. Pomonit Super 050 SL
zawiera 50 g NAA w formie soli z trójetanoloaminą w 1 litrze, zalecane stężenie to 20–40 ml środka na 100 l wody. Pomonit Super 050 SL można stosować do momentu, gdy zawiązki z kwiatów centralnych osiągają średnicę około 10 mm.

Dwa tygodnie po kwitnieniu należy podjąć ostateczną decyzję o uzupełniającym chemicznym przerzedzaniu zawiązków. W tym terminie możemy wykorzystać Paturyl 100 SL — zawiera 100 g BA w 1 litrze środka, zalecane stężenie to 47–94 ml na 100 l wody. Do późnego przerzedzania poleca się również Bioprzerzedzacz 060 SL, który zawiera 50 g BA i 10 g NAA w 1 litrze. Zalecane stężenie to 75–90 ml środka w 100 l wody. Preparaty te najlepiej działają na zawiązki o średnicy 10–12 mm.

'Ligol' i 'Gala'

Większość prowadzonych obecnie doświadczeń ma na celu ustalenie zachowania określonych odmian jabłoni przerzedzanych różnymi preparatami chemicznymi w różnych terminach przy warunkach pogodowych panujących w danym sezonie.

W 2005 roku wykonano badania, które miały na celu ocenę przerzedzania chemicznego preparatami Agrostym 480 SL, Pomonit Super 050 SL oraz Bioprzerzedzacz 060 SL. Założono je w prywatnym gospodarstwie sadowniczym Izydora, Jarosława i Jacka Prządaków w Skałowie. Drzewa w tym sadzie prowadzone są przy rusztowaniu, korony mają formę wrzeciona. Na kwaterach z jabłoniami zainstalowane jest nawadnianie kroplowe, glebę w rzędach drzew utrzymywano w ugorze herbicydowym (o szerokości 1,5 m), a w międzyrzędziach (2,5 m) — murawę. Niedobory wody i składników pokarmowych w glebie były na bieżąco uzupełniane przez fertygację, natomiast ochrona przed chorobami i szkodnikami prowadzona była zgodnie z zaleceniami dla jabłoni.

Na drzewach odmiany 'Ligol' rosnących na podkładce 'M.26', które zostały posadzone w 1996 r. w rozstawie 4 m x 1,5 m (1666 drzew/ha) wiosną ubiegłego roku, zastosowano następujące programy przerzedzania:

• kontrola — bez przerzedzania (fot. 1);
• Agrostym 480 SL — 40 ml/100 l po rozwinięciu 20% kwiatów;
• Agrostym 480 SL: 200 ml/100 l w 7–10 dni po pełni kwitnienia, 150 ml/100 l po upływie następnych 7–10 dni, 100 ml/100 l po upływie kolejnych 7–10 dni.

W przypadku drzew odmiany 'Gala' na 'M.26' posadzonych w 1995 roku w rozstawie 4 m x 1,5 m (1666 drzew/ha) zaplanowano następujące kombinacje:

Fot. 1. 'Ligol' — owoce na drzewie bez przerzedzania zawiązków

Fot. 2. 'Gala' — owoce na drzewie bez przerzedzania zawiązków

Preparaty nanoszono na poszczególne drzewa opryskiwaczem sadowniczym Agrola 100 eko. Po przerzedzaniu chemicznym nie przerzedzano ręcznie zawiązków.

W 2005 roku, mimo przymrozków wiosennych, zastosowano dwie kombinacje przerzedzania chemicznego. W przypadku odmiany 'Ligol', która ma duże owoce oraz skłonność do owocowania przemiennego, obie miały na celu głównie zapewnienie corocznego plonowania (fot. 3). W wieloetapowym programie przerzedzania użyto wyłącznie preparatu Agrostym 480 SL. Trzykrotne naniesienie go w zmniejszających się stężeniach 200 ml/100 l, 150 ml/100 l i 100 ml/100 l cieczy spowodowało redukcję plonu owoców o 3,6 kg/drzewo, w porównaniu z kombinacją kontrolną. Jednak w kombinacji z 3-krotnym przerzedzaniem uzyskaliśmy największą masę owoców, a także największy udział owoców o średnicy powyżej 7,1 cm oraz o wybarwieniu powyżej 50% (tab. 1). Jednorazowe, ale już na początku kwitnienia, użycie preparatu Agrostym 480 SL spowodowało również poprawę jakości owoców, w porównaniu z kombinacją kontrolną, czyli bez przerzedzania (tab. 1).
Wyniki te wskazują, że — mimo wystąpienia przymrozku wiosennego — przerzedzanie chemiczne w przypadku tej odmiany nie zmniejszyło wyraźnie plonu, ale efekt zawiązywania się pąków kwiatowych i kwitnienia można będzie zaobserwować podczas kwitnienia w 2006 roku.

Fot. 3. Jabłka odmiany 'Ligol' (która ma duże owoce oraz skłonność do przemiennego owocowania) na drzewie potraktowanym preparatami do przerzedzania zawiązków

Tabela 1. Wpływ przerzedzania chemicznego na plon oraz jakość owoców odmiany 'Ligol' w 2005 roku

U odmiany 'Gala' w 2005 roku — mimo wystąpienia wiosennych przymrozków — zastosowano dwuetapowe przerzedzanie chemiczne. Odmiana ta bardzo dobrze reaguje na przerzedzanie preparatami zawierającymi BA. Głównym celem przerzedzania 'Gali' było zwiększenie udziału owoców o średnicy powyżej 7,1 cm (fot. 4) oraz zadbanie o coroczne plonowanie drzew. W kombinacji, w której wcześnie przerzedzano kwiaty preparatem Agrostym 480 SL oraz późno Bioprzerzedzaczem 060 SL, otrzymano największy udział owoców o średnicy powyżej 7,1 cm oraz wybarwienie owoców powyżej 50% (tab. 2). Spadek plonu w kombinacji, w której zastosowano Pomonit Super 050 SL po kwitnieniu oraz Bioprzerzedzacz 060 SL na zawiązki o średnicy 10–12 mm, rekompensowany był największą masą owoców spośród ocenianych kombinacji. W kombinacji kontrolnej wszystkie owoce miały średnicę poniżej 7,1 cm, najmniejszą masę i były słabo wybarwione.

Fot. 4. U odmiany 'Gala' głównym celem przerzedzania było zwiększenie udziału owoców o średnicy powyżej 7,1 cm (oraz zapewnienie corocznego plonowania drzew)

Tabela 2. Wpływ przerzedzania chemicznego na plon oraz na jakość owoców odmiany 'Gala' w 2005 roku