• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 05/2006

PRZYSPIESZONA UPRAWA LEWKONII NA KWIATY CIĘTE (CZ. I)

Lewkonia letnia (Matthiola incana annua) zaliczana jest do ważnych roślin ozdobnych uprawianych na kwiaty cięte pod osłonami. Na giełdach holenderskich sprzedaje się rocznie około 20 milionów jej kwiatów. W Polsce była również dość popularna, obecnie uprawia się ją rzadziej. Nowe odmiany o okazałych kwiatostanach, w atrakcyjnych i rozmaitych barwach powinny się jednak przyczynić do wzrostu zainteresowania na naszym rynku lewkonią, która dotychczas wykorzystywana jest przede wszystkim do "białych" wiązanek podczas majowych i czerwcowych świąt kościelnych.

Ogólne zasady uprawy

Lewkonia letnia wytwarza kwiaty pojedyncze i pełne. W Polsce znaczenie mają te drugie.

Rośliny lewkonii o kwiatach pełnych są sterylne, gdyż ich pręciki i słupek zostały przekształcone w dodatkowe płatki. Dlatego nasiona pozyskuje się z roślin o kwiatach pojedynczych.
Z nasion takich rozwijają się rośliny o kwiatach pojedynczych i pełnych, mniej więcej po 50% (u niektórych odmian udział ten jest zróżnicowany). Rośliny, które będą miały pełne kwiaty, rozpoznaje się już po wschodach. Okazy takie mają liścienie jasnozielone, a te, na których rozwiną się kwiaty pojedyncze — ciemnozielone. Jasnozieloną barwę liścieni warunkuje alel c, który nazwano czynnikiem sygnalizacyjnym (wskaźnikiem pełności), gdyż jest on sprzężony z genem pełności kwiatów.

W fazie młodocianej (juwenilnej) lewkonii wyróżniono 4 stadia:

  • w pierwszym, które w szklarni o temperaturze 18–21°C i w wilgotności względnej powietrza 95–100% trwa 7–14 dni, wydłuża się korzonek zarodkowy i wrasta w podłoże, a następnie uwalniają się liścienie z łupiny nasiennej;
  • w drugim pojawiają się pierwsze liście właściwe (w temperaturze 15–17°C trwa to 8 dni — w tym czasie szklarnię powinno się wietrzyć i dbać, aby wilgotność podłoża nie była zbyt duża);
  • w trzecim rozwinięte są pierwsze liście właściwe i około 80% siewek nadaje się do sadzenia na zagony — przez 8 dni siewki powinno się uprawiać w temperaturze 4–8°C, lekko cieniując i stwarzając 7-godzinny dzień (takie traktowanie sprzyja indukcji pąków kwiatowych oraz obfitemu kwitnieniu);
  • w czwartym, które w temperaturze 12–15°C trwa 7–8 dni, wszystkie, zahartowane już, rośliny stają się przydatne do sadzenia na plantacji. Faza młodociana — do stadium 2–4 par liści właściwych — jest u odmian wcześnie kwitnących lewkonii krótsza niż u odmian późnych.

Rozwojowi roślin po osiągnięciu przez nie stadium 4. sprzyja dzień długi, 16-godzinny, czyli doświetlanie lampami o natężeniu napromienienia 150 W/m2, rozpoczynane zwykle w 18. tygodniu po wysiewie nasion. Tak traktowane mogą zakwitnąć nawet o kilka dni wcześniej niż niedoświetlane. Opryskiwanie lewkonii gibereliną (GA3, GA4, GA7) zastępuje z kolei chłód sprzyjający indukcji kwitnienia. Wzrost wegetatywny, a w efekcie czas trwania uprawy, zależy od temperatury i długości dnia. Dla osiągnięcia przez rośliny odpowiedniej wysokości (około 60 cm) i liczby liści nieodzowna jest temperatura między 8°C a 23°C — im jest ona niższa, tym rośliny są niższe i mają mniej liści. Podobnie temperatura wpływa na długość kwiatostanów. Okres uprawy jest najkrótszy, gdy pod koniec okresu indukcji kwiatów temperatura wynosi 15–18°C.

Odmiany

W długiej historii uprawy lewkonii pojawiło się wiele odmian, reprezentujących zwykle grupy, nazywane wcześniej rasami. Znane były np. grupy Drezdeńska i Erfurcka, do których należały rośliny kilkupędowe, charakteryzujące się wysokim wskaźnikiem pełności. Obecnie polski hodowca — firma PlantiCo Zielonki — poleca odmiany z grupy Excelsior 100% i Varsovia 100%, które tworzą wyłącznie pełne kwiaty. Są to m.in. 'Mera' (fot. 1) i 'Opal' o kwiatach białych, 'Hena' o kwiatach kremowych, 'Dora' o kwiatach kremowożółtych (fot. 2) czy różowe 'Jaga' (fot. 3) i 'Hasz'.. Popularnością cieszą się również pochodzące z tej hodowli odmiany o nasyconych barwach: 'Juka' i 'Olga' o kwiatach śliwkowych, 'Kanu' i 'Mawa' o kwiatach wrzosowoamarantowych, 'Hala' o fioletowych kwiatach czy amarantowoczerwona 'Kama'.


Fot. 1. 'Mera'


Fot. 2. 'Dora'


Fot. 3. 'Jaga'

Do przyspieszonej uprawy na kwiaty cięte w szklarni lub w namiocie foliowym (w razie potrzeby ogrzewanym) zalecane są obecnie przede wszystkim odmiany o pędach pojedynczych, o wysokości co najmniej 60 cm i kwiatach pełnych, zebranych w okazałe, długie kwiatostany.

Firma Syngenta Seeds oferuje odmiany należące do grupy Maribell (fot. 4), średnio wczesne, w wyniku selekcji można uzyskać 100% roślin o kwiatach pełnych, wysokości około 65 cm. Są to: 'Maribell Dark Blue' — ciemnoniebieska, 'Dark Rose' — ciemnoróżowa, 'Light Blue' — jasnoniebieska, 'Red' — czerwona, 'Rose' — różowa, 'White' — biała, 'Yellow' — żółta i Mix — mieszanka barw kwiatów. Ta sama firma zaleca także mieszankę Hansen Mix o okazałych i wyrównanych kwiatostanach, charakteryzującą się wczesnym kwitnieniem. Rośliny osiągają wysokość 70–75 cm.


Fot. 4. Odmiany z grupy Maribell

Firma Sakata proponuje odmiany z grupy Cheerful — 'White' (biała) i 'Yellow' (żółta — fot. 5), które wydają 90% kwiatów pełnych bez selekcji! Kwitną wcześnie (polecane do uprawy wiosennej) i nie wymagają traktowania niską temperaturą. Rośliny mają ładne, ciemnozielone liście, są wyrównane, sztywne, kwiaty delikatnie pachną. Rośliny z nowej grupy Quartet mają łodygi rozgałęziające się u nasady i wydają po kilka pędów obsypanych kwiatami. Dzięki temu są bardziej dekoracyjne niż odmiany o pędach pojedynczych i nadają się do bukietów lub jako tzw. wypełniacze. Około 55% roślin ma kwiaty pełne. Grupa jest reprezentowana przez odmiany: 'Blue' — błękitna, 'Apricot' — morelowa, 'Lavender' — lawendowa, 'Purple' — purpurowa, 'Rose' — różowa, 'White' — biała, 'Yellow' — żółta i 'Cherry Blossom' — jasnowiśniowa.
W 1 gramie nasion odmian należących do wymienionych grup znajduje się ich około 640. W temperaturze 12–16°C uprawa trwa 14–18 tygodni.


Fot. 5. 'Cheerful Yellow'

Firma Benary zaleca odmiany z grupy Goldcut®. Rośliny osiągają wysokość 75 cm, mają bardzo duże kwiaty, zebrane w okazałych i gęstych kwiatostanach. Wymagają selekcji na pełność kwiatów. Są to: 'Dark Blue' — ciemnobłękitna, kwitnie o 5 dni wcześniej niż pozostałe; 'Yellow' — żółta; 'Light Blue' — jasnobłękitna; 'Rose' — różowa; 'Rosy Red' — różowoczerwona; 'Ruby Red' — rubinowa; 'White' — biała; dostępna jest też mieszanka (Mix), o różnych barwach kwiatów. Odmiany z tej grupy zaleca się uprawiać w temperaturze 14–15°C, a przy 18°C należy szklarnię wietrzyć. Po inicjacji kwitnienia obniża się temperaturę do 10–12°C. Trzeba jednak pamiętać, że w zbyt niskiej temperaturze rośliny są porażane przez choroby grzybowe, natomiast powyżej 18°C kwitnienie jest zakłócone i zwykle się opóźnia.