Numer 12/2006
Według przedwynikowych szacunków GUS z września 2006 r., w bieżącym roku zbiory warzyw były o 14% niższe niż w 2005 r. Na taką sytuację decydujący wpływ miała susza w lipcu, ale również brak siły najemnej do zbiorów niektórych gatunków. Susza powodowała także drobnienie owoców i hamowała wzrost niektórych warzyw oraz przyspieszała ich dojrzewanie (np. ogórków polowych), a deszcze w sierpniu przyczyniły się do pękania owoców i gorszego zasychania cebuli w polu. W efekcie, ceny większości warzyw i owoców były w trzecim kwartale br. wyższe niż w 2005 roku.
Spółdzielnie ogrodnicze
W stosunku do danych z lipca 2005 r., w lipcu br. ceny truskawek deserowych wzrosły o 11% (do 1,82 zł/kg) , a owoców kupowanych na zamówienie zakładów przetwórczych — o 65% (truskawki z szypułkami — 1,07 zł/kg) i o 71% (bez szypułek — 1,91 zł/kg). Drugi rok z rzędu bardzo tanie były czarne porzeczki do przetwórstwa — w lipcu płacono za nie 0,51 zł/kg (o 7% mniej niż przed rokiem), w sierpniu — 0,63 zł/kg (o 24% więcej niż w 2005 r.). W stosunku do danych z ubiegłego roku, deserowe porzeczki czarne podrożały o 2% w lipcu (do 1,53 zł/kg — tab. 1) i o 31% w sierpniu (do 2 zł/kg). Notowania porzeczek kolorowych do przetwórstwa wzrosły w lipcu br. do 0,75 zł/kg (o 27% więcej niż w 2005 r.), a deserowych do 1,30 zł/kg (o 55% więcej). Za maliny do przetwórstwa płacono w lipcu 2,37 zł/kg (o 55% więcej niż rok wcześniej), a za deserowe 2,74 zł/kg (wzrost o 75%). Wiśnie deserowe były w trzecim kwartale średnio o 8% tańsze niż przed rokiem (spadek do 2,25 zł/kg), a jabłka do przetwórstwa — tańsze o 7% (spadek do 0,25 zł/kg). W trzecim kwartale br. o 47% zdrożały jabłka deserowe (do 1,76 zł/kg), o 12% gruszki (2,04 zł/kg), o 28% brzoskwinie (2,99 zł/kg) i o 2% aronia (0,60 zł/kg). Śliwki były w sierpniu (2,05 zł/kg) o 13% droższe niż rok wcześniej, a we wrześniu o 40% tańsze (spadek do 1,07 zł/kg).
Tabela 1. Średnie ceny skupu warzyw i owoców w spółdzielniach ogrodniczych
oraz zakładach przetwórczych w III kwartale 2005 r. i 2006 r.
W przypadku warzyw wzrosły w omawianym okresie ceny (w stosunku do sytuacji z trzeciego kwartału 2005 r. — wykres 1): cebuli — o 63% (do 1,22 zł/kg), marchwi — o 24% (do 1,17 zł/kg), buraków ćwikłowych — o 16% (do 0,67 zł/kg), pietruszki obcinanej — o 56% (do 4,32 zł/kg), porów — o 122% (do 2,98 zł/kg), selerów — o 43% (do 3,47 zł/kg), fasoli szparagowej — o 29% (do 2,42 zł/kg), ogórków do kwaszenia — o 5% (do 0,80 zł/kg). O 40% mniej niż przed rokiem płacono za kapustę białą (0,92 zł/szt.), o 12% za kapustę czerwoną (1,19 zł/szt.), o 14% za pomidory polowe (1,07 zł/kg), a o 17% za ogórki spod osłon (0,98 zł/kg). Podobne jak przed rokiem były natomiast notowania ogórków do konserwowania (1,11 zł/kg) i pomidorów spod osłon (2,00 zł/kg).
Wykres 1. Ceny skupu wybranych warzyw w spółdzielniach ogrodniczych
we wrześniu 2005 i 2006 r.
Zakłady przetwórcze
W trzecim kwartale rozpoczęto skup cebuli obieranej, której cena wzrastała z 0,90 zł/kg w lipcu do 1,16 zł/kg we wrześniu (wykres 2). Fasola szparagowa zdrożała w tym samym okresie z 0,78 zł/kg do 0,96 zł/kg. Potaniały natomiast ogórki do konserwowania (długości 6–9 cm) z 1,04 zł/kg do 0,90 zł/kg i jabłka do przetwórstwa (z 0,30 zł/kg do 0,26 zł/kg). Za cebulę w łuskach płacono we wrześniu 0,56 zł/kg. W sierpniu rozpoczął się skup pomidorów, kalafiorów, brokułów, śliwek oraz aronii. Spadały ceny pomidorów do tłoczenia i mrożenia oraz brokułów różyczkowanych (drugi zbiór tych warzyw był — według przetwórców — dobry, co wpłynęło na wzrost podaży). Od sierpnia do września drożały kalafiory różyczkowane oraz aronia (we wrześniu była ponaddwukrotnie droższa niż w sierpniu). Tegoroczny sezon był lepszy niż poprzedni dla producentów owoców jagodowych. Za porzeczki czarne do mrożenia i na koncentrat płacono w trzecim kwartale br. średnio 0,65 zł/kg (o 4% więcej niż w 2005 r.), a za czerwone — 1,02 zł/kg (o 34% więcej).
Wykres 2. Ceny skupu wybranych warzyw w zakładach przetwórczych
we wrześniu 2005 i 2006 r.
Wykres 3. Ceny skupu malin w zakładach przetwórczych w 2005 i 2006 r.
W tym roku znacznie podrożała cebula, której zbiory były o 19% niższe niż w 2005 r. We wrześniu przetwórnie płaciły za cebulę w łuskach prawie 2,5-krotnie więcej niż rok wcześniej, a za cebulę obieraną — o 78% więcej. Znacznie mniej niż w ubiegłym roku płacono natomiast w bieżącym za wiśnie do mrożenia (1,36 zł/kg, wobec 2,03 zł/kg w 2005 r.). Obniżyły się też ceny śliwek, które we wrześniu kupowano po 0,48 zł/kg, czyli o połowę taniej niż w roku ubiegłym (zbiory tych owoców wzrosły o 30%). We wrześniu przetwórcy płacili o 28% mniej niż przed rokiem za jabłka przemysłowe. Ceny malin (wykres 3) w lipcu i sierpniu były wyższe niż w ubiegłym roku, a we wrześniu — o 14% niższe (spadek do 1,99 zł/kg).
Rynki hurtowe
W trzecim kwartale br. truskawki deserowe sprzedawano średnio po 5,71 zł/kg, czyli były one o 17% droższe niż w 2005 r. Ceny malin wzrosły o 1% do 6,41 zł/kg, porzeczek czarnych — o 15% do 2,59 zł/kg, a czerwonych — obniżyły się o 36% (spadek do 2,61 zł/kg). O 34% potaniały wiśnie, a o 13% podrożały czereśnie (do 5,54 zł/kg). Średnio o 63% więcej płacono za jabłka deserowe (do 2,19 zł/kg), w tym za Jonagoldy o 76% więcej (wzrost do 2,30 zł/kg). Duża podaż śliwek wpłynęła na spadek ich cen o 22% (do 2,18 zł/kg). Mniejsze niż ubiegłoroczne zbiory gruszek spowodowały, że ceny tych owoców wzrosły o 68% (do 3,70 zł/kg).
W omawianym okresie na rynkach hurtowych wyższe niż przed rokiem były ceny większości warzyw (tab. 2), np. marchwi o 24% (wzrost do 1,18 zł/kg), cebuli o 50% (wzrost do 1,17 zł/kg), buraków ćwikłowych o 33% (wzrost do 0,80 zł/kg), a kalafiorów o 22% (wzrost do 2,29 zł/kg). Podobne do ubiegłorocznych były średnie ceny pomidorów polowych (1,03 zł/kg), a o 6% niższe — ogórków polowych (spadek do 1,18 zł/kg).
Tabela 2. Średnie ceny hurtowe warzyw i owoców w III kwartale 2005 r. i 2006 r.
Źródło: notowania Zintegrowanego Systemu Informacji Rynkowej MRiRW oraz dane Zakładu Ekonomiki Ogrodnictwa IERiGŻ-PIB