Podłoże

Alstremeria wymaga przepuszczalnego podłoża (przynajmniej do głębokości 40 cm), o dużej zawartości próchnicy. Zbyt wilgotne jest przyczyną gnicia korzeni i kłączy, dlatego w przypadku wysokiego poziomu wody gruntowej konieczne jest dobre zdrenowanie podłoża. Zawartość próchnicy można zwiększyć dodając do niego przed sadzeniem dobrze rozłożony obornik. Optymalne pH podłoża wynosi 5,5–6,5, a zalecana zawartość składników pokarmowych (w mg/dm³ podłoża) jest następująca: azot (N) — 70–150, fosfor (P) — 80–150, potas (K) — 200–350, wapń (Ca) — 1350–2600 i magnez (Mg) — 115–170.

Najlepszym podłożem do uprawy alstremerii w systemie zamkniętym (z recyklingiem pożywki) jest perlit drobny (o frakcji 0–1 mm), którego potrzeba około 22 litrów na roślinę.

Najczęściej uprawia się alstremerię na zagonach gruntowych o szerokości 1 m. Rośliny sadzi się w dwóch rzędach oddalonych od siebie o 50 cm, a w rzędzie, w zależności od siły wzrostu odmiany — co 40–60 cm. Najpowszechniejszym terminem zakładania plantacji jest wrzesień, październik (silnie rosnące odmiany można sadzić do połowy listopada — uzyskuje się wówczas dobre plonowanie od wiosny). Termin sadzenia roślin wpływa wyraźnie na wielkość plonu i przebieg kwitnienia tylko w pierwszym roku uprawy. Odmiany tolerancyjne wobec wyższej temperatury podłoża można sadzić w lutym (inne także, ale tylko wtedy, gdy jest możliwość chłodzenia podłoża). Niezależnie od tego terminu, wysoka temperatura panująca w szklarni latem i złe warunki świetlne zimą ograniczają lub hamują kwitnienie. Dlatego alstremeria najlepiej plonuje wiosną (najobficiej w maju) i jesienią.

Rośliny te tworzą wiotkie i długie pędy, toteż konieczne jest zakładanie konstrukcji wspierającej (fot. 1). Najczęściej stosuje się 3 lub 4 piętra siatek. Dwa dolne powinny mieć oczka o wymiarach 12,5 cm x 12,5 cm, a górne — 17 cm x 20 cm. Najwyższe piętro zakłada się na wysokości 120 cm.

Fot. 1. W uprawie alstremerii konieczna jest konstrukcja wspierająca

Uprawę alstremerii zalicza się do energooszczędnych, gdyż roślinom wystarcza temperatura powietrza 9–18°C. Wyższa przyspiesza wprawdzie rozwój kwiatostanów, ale pogarsza ich jakość, ponadto tworzy się wówczas dużo pędów płonnych. Bardzo ważna jest niska temperatura podłoża, gdyż na kłączach zawiązują się kwiaty. Nie powinna ona przekraczać 20°C, przy czym jej optimum, zależne od odmiany, wynosi 14–18°C. Latem konieczne jest zatem chłodzenie lub ściółkowanie podłoża, np. perlitem. Do chłodzenia służą rury, w których płynie zimna woda, umieszczone w zagonach na głębokości 7–10 cm. Pozytywny efekt tego zabiegu (plon wyższy o 20–30%) jest szczególnie widoczny w czasie upałów.

W celu utrzymania odpowiedniej temperatury powietrza niezbędne jest częste wietrzenie szklarni (od wiosny do jesieni), ale należy unikać przeciągów. Jesienią, jeśli plantacja nie jest doświetlana, trzeba w miarę pogarszania się warunków świetlnych obniżać stopniowo temperaturę powietrza do 10–12°C.

Alstremeria jest rośliną dnia długiego (krytyczna długość dnia wynosi 12–13 godzin). Wydłużenie dnia zimą przyspiesza kwitnienie, a także zwiększa liczbę kwiatostanów. Zbyt długi dzień (powyżej 14 godzin) powoduje zmniejszenie zarówno liczby kwiatostanów, jak i liczby kwiatów w kwiatostanie. Alstremerię można doświetlać fotoperiodycznie przedłużając naturalny dzień lub przerywając noc na 2 lub 3 godziny (druga opcja jest korzystniejsza). Doświetlanie to może być ciągłe lub cykliczne (w ciągu godziny 10 minut światła, 20 minut ciemności i ponownie 10 minut światła, 20 minut ciemności, pozwala to zaoszczędzić 65% energii). Rośliny doświetla się do czasu wydłużenia się naturalnego dnia do 13 godzin. W naszych warunkach doświetlanie fotoperiodyczne można rozpocząć dopiero w styczniu, gdy stopniowo poprawia się intensywność światła w ciągu dnia. Przy małej intensywności światła dziennego (poniżej 2700 lx) zasychają pąki kwiatowe. Aby temu zapobiec, należy doświetlać alstremerię asymilacyjnie wysokociśnieniowymi lampami sodowymi.

Rośliny te mają duże wymagania świetlne, toteż zaleca się uprawiać je w widnych szklarniach. Cieniuje się plantację tylko latem, w okresie silnego promieniowania słonecznego. Całoroczne kwitnienie alstremerii można uzyskać pod warunkiem zapewnienia jej jesienią i zimą (do 15 lutego) światła o natężeniu 8000 lx przez 16–20 godzin na dobę (od godz. 2⁰⁰ do 22⁰⁰).

Alstremeria ma duże wymagania pokarmowe i jest dość tolerancyjna wobec zasolenia. Wysokie stężenie soli w podłożu osłabia ukorzenianie się roślin. Rośliny te nie wykazują szczególnej wrażliwości na chlorek sodu, ale wyraźniej reagują na koncentrację tej soli w roztworze do fertygacji niż inne gatunki. W okresie intensywnego wzrostu zaleca się nawozić je co tydzień 0,1–0,3% roztworem mieszanki nawozów o dużej zawartości azotu i potasu. Podczas spoczynku latem i bardzo słabego wzrostu zimą nawożenie się przerywa. Pożywka do fertygacji powinna mieć EC = 0,8–1,6 mS/cm, a pH — 5,5–7,0.

Zwiększając pod osłonami stężenie CO₂ zimą do 600–900 ppm (w zależności od odmiany) można uzyskać wyższy o 10–14% plon pędów kwiatostanowych. Są one lepszej jakości, jeśli jednocześnie z dokarmianiem roślin dwutlenkiem węgla doświetla się plantację asymilacyjnie.

Ma ono decydujący wpływ na wzrost i rozwój alstremerii, która wytwarza dużą masę liści. Podłoże powinno być stale równomiernie wilgotne, dlatego zaleca się nawadnianie według wskazań tensjometru (80–110 hPa na głębokości 20 cm). Latem przeciętna dzienna dawka wody — w zależności od warunków świetlnych — wynosi 0,09–3,5 l/m². Rocznie powinno się dostarczyć alstremerii 400–600 l wody/m², z czego prawie połowę należy podać od maja do sierpnia (miesięcznie 40–60 l/m²). Rośliny dobrze rosną przy wysokiej wilgotności względnej powietrza w szklarni, wynoszącej 70–80%. Częste spryskiwanie ich wodą służy obniżeniu temperatury wiosną i latem.

W czasie uprawy należy usuwać (raczej wyrywać niż wycinać) pędy słabe i niezawiązujące pąków kwiatowych. Wszystkie odmiany najwięcej takich pędów tworzą jesienią i zimą. Jednorazowo można usunąć ich do 50–60%.

Kwiaty najlepiej zbierać w rękawiczkach, gdyż sok alstremerii może wywołać alergię u osób wrażliwych. Pędy tnie się lub wyrywa, gdy pąki w kwiatostanie są wybarwione i się rozchylają. Gęsto ulistnione pędy alstremerii łatwo tracą turgor, więc zbiór należy przeprowadzić sprawnie. Długie pędy trzeba przyciąć na długość 60–80 cm i usunąć z ich dolnej części liście. Pędy kwiatostanowe sortuje się według liczby rozgałęzień w baldachu i liczby pąków (fot. 2), wiąże w pęczki i pakuje w rękawy foliowe lub celofan (fot. 3). Zaleca się kondycjonowanie kwiatów ciętych. W tym celu wykorzystuje się preparaty zawierające giberelinę (np. Chrysal SVB), która zwiększa trwałość liści. Kwiaty cięte alstremerii można przechowywać na mokro przez tydzień w jasnym pomieszczeniu o temperaturze 1°C. Podczas sortowania i pakowania kruche liście bardzo łatwo się łamią, obniżając wartość dekoracyjną kwiatów. Przeciętna trwałość kwiatów w wazonie wynosi 2, 3 tygodnie.

Fot. 2. Pędy kwiatowe alstremerii sortuje się...

Fot. 3. ...i pakuje w foliowe rękawy

Uprawa alstremerii pod folią
Niektóre odmiany alstremerii — dobrze plonujące latem i jesienią — mogą być uprawiane w nieogrzewanym tunelu foliowym. Właściwie ukorzenione rośliny sadzi się w kwietniu, na początku maja, w zagęszczeniu 6–8 roślin na 1 m² (gęściej niż w szklarni). Rośliny kwitną od czerwca do września, października. Nawożenie pogłówne należy przerwać we wrześniu, a podlewanie w październiku. W listopadzie wszystkie pędy przycina się tuż nad ziemią i rośliny opryskuje środkiem grzybobójczym. Od zakończenia kwitnienia do grudnia tunele należy silnie wietrzyć, aby zahartować rośliny. Po wystąpieniu silnych przymrozków, gdy wierzchnia warstwa ziemi jest silnie schłodzona, podłoże przykrywa się 25-centymetrową warstwą słomy, a tunele zamyka. W marcu słomę się usuwa i lekko podlewa podłoże. Intensywne nawadnianie i systematyczne nawożenie roślin rozpoczyna się od połowy kwietnia. Alstremeria w tunelu foliowym może być uprawiana przez co najmniej 5 lat (w szklarni 2–3 lat).