• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 05/2000

WIELKOTOWAROWA PRODUKCJA MALIN I TRUSKAWEK - cz. II

W pierwszej części artykułu (HO 4/2000) pisałem o uprawie malin w "Sadpolu" - gospodarstwie będącym prawdopodobnie największym ich producentem w Europie. Poniżej - o truskawkach. Gospodarstwo to jest jednym z większych dostawców deserowych owoców na rynek detaliczny.
'Elsanta' na białej, 'Selva' na czarnej folii
Truskawki w firmie "Sadpol" uprawia się piąty rok. W ubiegłym roku ich ogólna powierzchnia wyniosła około 50 hektarów. Gospodarstwo nastawione jest jedynie na produkcję owoców deserowych. Podstawową odmianą jest 'Elsanta', której plantacje z sadzonek "frigo" zakłada się od maja do połowy lipca. Od ubiegłego roku uprawę prowadzi się na lekko podniesionych zagonach, formowanych za pomocą specjalnej maszyny produkowanej przez firmę "Mafra". Na nich rozkładany jest wąż nawadniający, a następnie czarna (fot. 1) lub biała folia. Zagony mają szerokość 90 cm i oddalone są od siebie o 60 cm. Rośliny posadzone są na nich w czterech rzędach, w rozstawie 25 cm x 25 cm. Na hektarze rośnie więc około 90 tysięcy truskawek. Dzięki takiej uprawie wyeliminowana jest chemiczna walka z chwastami. Wymagane jest jedynie, jednorazowe lub dwukrotne w ciągu sezonu, ręczne usunięcie niepożądanej roślinności z otworów w folii — w miejscach, gdzie rosną truskawki. Między zagonami utrzymywana jest naturalna murawa, pozwalająca na łatwiejsze poruszanie się ciągnika (szczególnie po deszczu) niż po czarnym ugorze. Murawę kosi się w miarę potrzeby ręczną, spalinową kosiarką.

FOT. 1. MASZYNA DO ROZKŁADANIA FOLII NA LEKKO PODNIESIONYCH ZAGONACH


Jak stwierdził Michał Gmurczyk — odpowiedzialny w gospodarstwie za produkcję owoców — plantacje 'Elsanty' od tego sezonu zakładane będą głównie na białej, czarnej od spodu, folii (fot. 2).

FOT. 2. NASADZENIA 'ELSANTY' ZAKŁADANE SĄ GŁÓWNIE NA BIAŁEJ FOLII (CZARNEJ OD SPODU)


Ubiegłoroczne obserwacje wykazały bowiem, że posadzone na niej rośliny są mniej, niż na czarnej folii, narażone latem na stres związany z upałem i owoce nie są uszkadzane na skutek przegrzania. To powoduje, że zbiera się lepsze plony. Spostrzeżenia te są zgodne z wynikami badań przeprowadzonych w Instytucie Sadownictwa w Szwajcarii. W doświadczeniach z odmianą 'Elsanta' uprawianą na zbiór owoców późnym latem stwierdzono istotny pozytywny wpływ białej folii na wielkość plonu i jego jakość w porównaniu do czarnej folii (tabela). Poza tym zaobserwowano, że truskawki posadzone na białej zawiązują więcej pąków kwiatowych na następny rok. Dotyczy to również zawiązywania pąków na rozłogach, gdyż na białej folii wcześniej następuje przejście z fazy wegetatywnej (tworzenie rozłogów) w generatywną (zawiązywanie pąków kwiatowych).

PLONOWANIE I JAKOŚĆ OWOCÓW ODMIANY 'ELSANTA' UPRAWIANEJ NA ZBIÓR TRUSKAWEK PÓŹNYM LATEM (SADZONKI FRIGO A+), W ZALEŻNOŚCI OD SPOSOBU UPRAWY I RODZAJU FOLII (WEDŁUG NEUWEILERA)


W ubiegłym roku założono pierwsze nasadzenia (około 2 hektary) 'Selvy'. Wiosną posadzono doniczkowane sadzonki "frigo" i już w pierwszym roku — późnym latem — zebrano około 12 ton owoców z hektara (pierwsze kwiaty zostały usunięte). Oczywiście za 'Selvę' uzyskiwano nieco niższe ceny niż za 'Elsantę', jednak dzięki wysokim plonom i faktowi, że owoce dobrze znoszą transport, postanowiono od tego roku znacznie powiększyć nasadzenia pierwszej odmiany. 'Selvę', w przeciwieństwie do 'Elsanty', zamierza się sadzić na czarnej folii (fot. 3). Wprawdzie, jak stwierdził Michał Gmurczyk, rośliny na czarnej są bardziej narażone na stres związany z upałem niż na białej, ale nie jest to już tak groźne, jak w przypadku plantacji zakładanej z sadzonek "frigo" w czerwcu czy lipcu. Gleba pod czarną folią nagrzewa się i dzięki temu można jesienią o kilka dni przedłużyć okres owocowania roślin 'Selvy'.

FOT. 3. 'SELVA' SADZONA JEST NA CZARNEJ FOLII



Kłopoty za zmienikami
W gospodarstwie nie ma problemów z szarą pleśnią na truskawkach, wystarczają dwa zabiegi w okresie ich kwitnienia, ani z kwieciakiem malinowcem — niekiedy potrzebne jest tylko jedno opryskiwanie. Największy problem stanowią zmieniki (głównie zmienik lucernowiec), które uszkadzają kwiaty i hamują wzrost zawiązków. Zredukowana jest więc ilość i obniżona jakość owoców. Te uszkodzone tracą wartość handlową — są drobne, spłaszczone, a na wierzchołku mają nadmiernie zagęszczone, zielone orzeszki (fot. 4).

FOT. 4. OWOC TRUSKAWKI ZDEFORMOWANY W WYNIKU ŻEROWANIA ZMIENIKA


Zmieniki są szczególnie groźne na plantacji owocującej późnym latem. W niektórych sezonach mogą doprowadzić nawet do tego, że 90% plonu nie będzie nadawało się do handlu. Jak stwierdził Michał Gmurczyk, w celu uniknięcia szkód konieczne jest ciągłe przeglądanie roślin w okresie kwitnienia i w razie konieczności (gdy średnio na 25 kwiatostanów znajduje się co najmniej jeden osobnik) wykonanie zabiegu zwalczającego. Co ciekawe, znacznie skuteczniejsze przeciwko zmienikom jest opryskiwanie za pomocą zwykłej belki polowej, niż "fragarią". W tym ostatnim przypadku nie zwalcza się bowiem osobników znajdujących się w murawie między zagonami. Ze zmienikami problemy występują szczególnie wtedy, gdy z plantacjami truskawek sąsiadują zachwaszczone pola, na których z reguły żerują liczne populacje tego szkodnika. Już kilka dni po zabiegu mogą pojawić się (najczęściej naniesione z wiatrem) nowe osobniki. Preparaty dopuszczone do zwalczania zmieników mają co najmniej siedmiodniową karencję, w związku z tym szczególnie trudno chronić plantacje 'Selvy'. Odmiana ta bowiem jednocześnie kwitnie i owocuje.

Na rynek krajowy i zagraniczny
Na zimę rośliny zabezpiecza się słomą. Wczesną wiosną ściółkę tę zgarnia się i na części nasadzeń 'Elsanty' montowane są przenośne tunele wysokie albo truskawki przykrywane są agrowłókniną. Dzięki temu pierwsze owoce uzyskuje się już pod koniec kwietnia. Wysokie tunele wykorzystywane są jeszcze raz późną jesienią, do przedłużenia okresu dojrzewania truskawek — zbiera się je do początku listopada.
Truskawki zbiera się w fazie dojrzałości konsumpcyjnej do 500-gramowych wytłoczek z masy papierowej. Owoce sprzedawane są głównie w Warszawie, choć pojawiają się też w gospodarstwie kupcy z innych miast. Sporo truskawek jest także eksportowane, głównie do Niemiec. Te przeznaczone za granicę są zbierane nieco wcześniej, w fazie dojrzałości zbiorczej i natychmiast przewożone do chłodni. Przed załadowaniem samochodu schłodzone owoce są jeszcze raz dodatkowo kontrolowane. Od tego roku "Sadpol" zamierza podjąć współpracę z sieciami super- i hipermarketów.

Miliony doniczkowych sadzonek
W ubiegłym roku w "Sadpolu" na powierzchni 50 hektarów wyprodukowano około 400 ton truskawek. W tym sezonie gospodarstwo zamierza dostarczyć na rynek ponad 1500 ton tych owoców. W sumie wszystkie nasadzenia tego gatunku mają mieć ponad 130 hektarów. Od wiosny do lipca wysadzone zostanie 4,5 miliona sadzonek "frigo", z których 3,5 mln to doniczkowane — 2 mln 'Selvy' i 1,5 mln 'Elsanty'.
Pierwszą plantację z doniczkowanych sadzonek truskawek założono w "Sadpolu" wiosną w ubiegłym sezonie. Bardzo dobre plonowanie roślin sprawiło, że postanowiono do nowych nasadzeń wykorzystywać głównie taki materiał. W tym celu w lipcu zeszłego roku pobrano z roślin matecznych sadzonki, które następnie umieszczono w wielodoniczkach wypełnionych mieszaniną torfu wysokiego z piaskiem. Przez cały okres ukorzeniania rośliny były tylko zraszane (fot. 5).

FOT. 5. PODCZAS UKORZENIANIA SADZONEK TRUSKAWEK W WIELODONICZKACH ROŚLIN NIE PRZYKRYWANO FOLIĄ, ALE JEDYNIE INTENSYWNIE ZRASZANO


Nie przykrywano ich folią i z tego powodu niektóre liście przyschły, jednak i tak uzyskano świetnej jakości materiał (więcej na temat produkcji doniczkowanych sadzonek truskawek można przeczytać w HO 12/99 i "Szkółkarstwie" 1/2000). Do produkcji sadzonek z bryłą korzeniową wykorzystano wielodoniczki, w których pojedyncza "komórka" miała średnicę 7 cm (fot. 6). Wczesny termin ukorzeniania i duża średnica doniczek sprawiły, że większość sadzonek, przed umieszczeniem ich w chłodni, wytworzyło aż dwie korony. Dzięki temu, jak stwierdził Michał Gmurczyk, z jednej rośliny będzie można zebrać co najmniej dwa razy tyle owoców, co ze zwykłych sadzonek "frigo".

FOT. 6. MICHAŁ GMURCZYK PREZENTUJE PRODUKOWANE W "SADPOLU" DONICZKOWANE SADZONKI TRUSKAWEK (KONIEC SIERPNIA)