• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 07/2000

ODMIANY POMIDORÓW DLA PRZEMYSŁU

Przetwórstwo zużywa od 40% do 60% rocznej produkcji pomidorów gruntowych, czyli średnio 150 tysięcy ton. Uzyskiwany obecnie przeciętny plon (15-25 t/ha) jest niski, ale można go zwiększyć prowadząc racjonalną agrotechnikę i skuteczną ochronę roślin oraz wprowadzając nowe, plenne odmiany, odporne na najczęściej występujące choroby.
Przetwórstwo zużywa od 40% do 60% rocznej produkcji pomidorów gruntowych, czyli średnio 150 tysięcy ton. Uzyskiwany obecnie przeciętny plon (15–25 t/ha) jest niski, ale można go zwiększyć prowadząc racjonalną agrotechnikę i skuteczną ochronę roślin oraz wprowadzając nowe, plenne odmiany, odporne na najczęściej występujące choroby.
Poprawa jakości produkcji wymaga prowadzenia odrębnych upraw na zaopatrzenie rynku warzyw świeżych — preferującego owoce deserowe, mięsiste o dużej masie i dobrym smaku oraz odrębnych dla przemysłu — oczekującego owoców odpowiadających stawianym wymaganiom technologicznym. Jednak na większości plantacji w Polsce nadal uprawiane są odmiany ogólnoużytkowe, służące zaopatrzeniu zarówno rynku warzyw świeżych, jak i przetwórstwa.

PLONOWANIE WYBRANYCH ODMIAN POMIDORÓW PRZEZNACZONYCH DLA PRZEMYSŁU (SKIERNIEWICE 1998 r.)


Odmiany typowo przemysłowe mają owoce intensywnie wybarwione, są twarde, z dużą zawartością suchej masy. Cechy te umożliwiają transport luzem, co obniża koszty produkcji. Takie owoce — chociaż ich smak odbiega od typowego dla soczystych odmian deserowych — budzą zainteresowanie także na rynku warzyw świeżych, prawdopodobnie ze względu na ich oryginalny kształt i dużą jędrność zachowywaną nawet kilka dni po zbiorze. Wśród odmian zalecanych dla przemysłu znajdują się zarówno te o owocach kulistych, jak i podłużnych, różniące się pokrojem i siłą wzrostu.

Odmiany o owocach kulistych
'ANULA'. Odmiana krajowa (PNOS Ożarów Mazowiecki), wczesna i plenna, o dużym udziale owoców handlowych. Rośliny mają luźny pokrój. Owoce o masie 90 g są dość duże, kuliste i kulisto wydłużone, gładkie, bez piętki, twarde, odporne na pękanie. Komory nasienne małe, ścianki obwodowe grube, dzięki czemu owoce doskonale znoszą transport. Bezkolankowa szypułka pozwala na odrywanie owoców bez niej. Dojrzałe owoce mogą długo pozostawać na roślinie nie tracąc jędrności, co pozwala na rzadszy zbiór. Odmiana odporna na wirusa mozaiki pomidora.

'DELTA'. Odmiana krajowa (PHN Legutko), średnio wczesna do średnio późnej, wiotkołodygowa. Plenna, o przeciętnej ilości owoców o średnicy powyżej 3,5 cm. Rośliny karłowe, dość silnie rosnące, o pokroju luźnym lub umiarkowanie zwartym. Mięsiste, wielokomorowe owoce o masie 100 g są kuliste lub lekko spłaszczone, bez piętki. Nie wykazują tendencji do zniekształceń i pękania.

'DUBLET' F1. Samokończąca, wiotkołodygowa odmiana holenderska (Seminis Vegetable Seeds). Średnio wczesna do średnio późnej, plenna, o dobrej strukturze plonu — dużo owoców o średnicy powyżej 3,5 cm. Rośliny o luźnym pokroju. Owoce o masie 90 g i średniej wielkości są kuliste do lekko wydłużonych, bez tendencji do pękania i zniekształceń. Owoce są twarde dzięki pogrubionym ściankom. Zawartość suchej masy średnia.

'ETNA' F1. Krajowa (PlantiCo Świętosław) odmiana mieszańcowa, wczesna, bardzo plenna. Rośliny o luźnym pokroju. Owoce średniej wielkości (90 g), kuliste lub lekko spłaszczone, bez piętki, dobrze wybarwione. Nie wykazują skłonności do pękania i zniekształceń. Dość twarde, dobrze znoszą transport. Mają dużą zawartość suchej masy. Odmiana tolerancyjna wobec wiosennych chłodów i suszy (fot. 1).

FOT. 1. MIESZAŃCOWA ODMIANA 'ETNA' F1 JEST WCZESNA I BARDZO PLENNA


'LUBAŃ'. Nowa odmiana krajowa (PlantiCo Zielonki), wczesna do średnio wczesnej, bardzo plenna, o bardzo dobrej strukturze plonu (duży udział owoców o średnicy powyżej 3,5 cm). Rośliny o umiarkowanej sile wzrostu i luźnym pokroju. Owoce duże o masie 100 g, kuliste lub lekko spłaszczone, bez tendencji do pękania i zniekształceń, średnio twarde, smaczne, o średniej zawartości suchej masy. Wyróżniają się intensywnie wybarwionym miąższem. Odmiana wykazuje w polu pewną tolerancję wobec porażenia przez zarazę ziemniaka i alternariozę.

'MASKARENA'. Odmiana krajowa (PHN Legutko), wczesna, średnio plenna, o przeciętnej strukturze plonu. Rośliny o średnio zwartym pokroju. Owoce duże (masa 90 g), kuliste do lekko spłaszczonych, mięsiste, dobrze wybarwione, bez piętki. W niekorzystnych warunkach może wiązać owoce partenokarpicznie.

'PLUTON' F1. Mieszańcowa odmiana francuska (Clause Semences), wczesna do średnio wczesnej, plenna do bardzo plennej. Charakteryzuje się dobrą strukturą plonu, w którym duży udział stanowią owoce handlowe. Owoce niezbyt duże, o masie 70 g, kuliste do kulisto wydłużonych, bez tendencji do pękania i zniekształceń, twarde, smaczne, mięsiste. Dzięki dużej zawartości suchej masy w owocach daje duży plon. Odmiana tolerancyjna wobec zarazy ziemniaka.

'PRYMUS'. Odmiana krajowa (PlantiCo Świętosław), wczesna do średnio wczesnej, plenna, o dobrej strukturze plonu. Rośliny o zwartym pokroju. Owoce lekko spłaszczone lub kuliste, czasem nieznacznie żebrowane, bez piętki, o intensywnej, czerwonej barwie. Wyróżniają się dużą masą (90 g) i twardością. Mięsiste owoce nie pękają i mają niewielką tendencję do zniekształceń (fot. 2).

FOT. 2. ODMIANA 'PRYMUS' CHARAKTERYZUJE SIĘ DUŻYMI OWOCAMI O INTENSYWNEJ BARWIE


'RONCO' F1. Mieszańcowa odmiana holenderska (Bejo Zaden), średnio wczesna, bardzo plenna, o dużym udziale w plonie owoców o średnicy powyżej 3,5 cm. Rośliny o niezbyt bujnym wzroście i pokroju lekko zwartym do luźnego. Owoce o masie 70 g dobrze wybarwione, małe, kuliste do kulisto wydłużonych, bez tendencji do pękania i zniekształceń. Odznaczają się dużą twardością, pogrubionymi ściankami, dobrą mięsistością i odpornością na niekorzystne warunki podczas transportu. Zawartość suchej masy w owocach średnia.

'RUMBA'. Odmiana krajowa (PNOS Ożarów Mazowiecki), wczesna, bardzo plenna, o dobrej strukturze plonu i wierna w plonowaniu. Rośliny o średnio zwartym pokroju. Owoce o masie 80 g, kuliste, gładkie, średnio twarde, bez piętki i skłonności do pękania lub zniekształceń. Mają krwistoczerwony miąższ i dużą zawartość suchej masy, są mięsiste. Odmiana średnio wrażliwa na zarazę ziemniaka (fot. 3).

FOT. 3. WYSOKI PLON I MIĘSISTE, CIEMNOCZERWONE OWOCE TO ZALETY ODMIANY 'RUMBA'



Odmiany o owocach wydłużonych
'BAZALT'. Odmiana krajowa (PlantiCo Zielonki), średnio wczesna, plenna. Rośliny o dość zwartym pokroju. Mało wrażliwa na niekorzystne warunki pogodowe. Owoce o masie 70 g są cylindryczne, najczęściej dwukomorowe, o grubych ściankach, twarde, odporne na pękanie i zgniatanie w czasie transportu. Zawartość suchej masy średnia do dużej.

'BENITO' F1. Mieszańcowa, samokończąca odmiana holenderska (Bejo Zaden), średnio wczesna, plenna do bardzo plennej, o dobrej strukturze plonu. Rośliny o pokroju luźnym. Owoce (70 g) wydłużone, cylindryczne, bez skłonności do zniekształceń i pękania, bardzo twarde, o intensywnie wybarwionym miąższu i dobrym smaku. Zawartość suchej masy przeciętna (fot. 4).

FOT. 4. ODMIANA 'BENITO' F1 WYRÓŻNIA SIĘ DUŻĄ PLENNOŚCIĄ I TWARDOŚCIĄ OWOCÓW


'DALIA' F1. Mieszańcowa odmiana izraelska (Zeraim Gedera), wczesna i plenna, o dobrej strukturze plonu. Pokrój roślin dość zwarty. Owoce cylindryczne, najczęściej dwukomorowe o pogrubionych ściankach, twarde do bardzo twardych, o masie 70 g. Nie wykazują tendencji do pękania i zniekształceń, są odporne na zgniatanie w czasie transportu. Zawartość suchej masy średnia do dużej. Odmiana odporna na Fusarium i Verticillium.

'ELKO' F1. Mieszańcowa odmiana francuska (Clause Semences), wczesna do średnio wczesnej, plenna do bardzo plennej. Rośliny o luźnym pokroju. Owoce wydłużone, lekko gruszkowate, średnie do dużych, dwukomorowe, o pogrubionych ścianach, intensywnie czerwonym miąższu i dobrym smaku. Masa owocu 90 g. Odmiana odporna na Verticillium i Fusarium, tolerancyjna wobec bakteryjnej cętkowatości pomidora. Zawartość suchej masy przeciętna.

'GRANIT'. Odmiana krajowa (PlantiCo Zielonki), wczesna do średnio wczesnej, plenna, o dobrej strukturze plonu. Rośliny o pokroju średnio zwartym. Owoce o masie 70 g wydłużone, cylindryczne, najczęściej dwukomorowe, twarde, odporne na pękanie i zgniatanie. Nie wykazują tendencji do zniekształceń. Mają dużą zawartość suchej masy (fot. 5).

FOT. 5. TWARDE, CYLINDRYCZNE OWOCE ODMIANY 'GRANIT' SĄ ODPORNE NA PĘKANIE I ZGNIATANIE


'INCAS' F1. Mieszańcowa odmiana holenderska (Nunhems Zaden), średnio wczesna, plenna do bardzo plennej. Rośliny o luźnym pokroju. Mało wrażliwa na niekorzystne warunki atmosferyczne. Owoce (80 g) cylindryczne lub lekko gruszkowate, dwukomorowe, bardzo twarde, bez skłonności do zniekształceń i pękania, odporne na zgniatanie w czasie transportu. Zawartość suchej masy przeciętna.

'KMICIC'. Odmiana krajowa (PNOS Ożarów Mazowiecki), średnio wczesna, plenna, o dobrej strukturze plonu. Rośliny o pokroju zwartym. Owoce o masie 50 g wydłużone, gruszkowate, intensywnie czerwone, 2-, 3-komorowe, bardzo twarde, odporne na pękanie i zgniatanie. Wyróżniają się wysoką zawartością witaminy C. Odmiana polecana do uprawy towarowej dla przetwórstwa, do produkcji ketchupu i konserwowania w całości.

'LIMA'. Odmiana holenderska (SVS), średnio wczesna, bardzo plenna. W Polsce najstarsza z odmian o owocach podłużnych. Owoce dwukomorowe, wydłużone lub cylindryczne, bardzo twarde, o grubych ściankach. Masa owoców 70 g. Są odporne na pękanie i nie wykazują tendencji do zniekształceń. Mogą być transportowane luzem. Odmiana odporna na Fusarium i Verticillium (fot. 6).

FOT. 6. 'LIMA' - PIERWSZA ODMIANA O PODŁUŻNYCH OWOCACH, UPRAWIANA DLA PRZEMYSŁU NA SKALĘ TOWAROWĄ


'RED HUNTER'. Odmiana holenderska (Nunhems Zaden), średnio wczesna, bardzo plenna i stabilna w plonowaniu, o dobrej strukturze plonu. Rośliny o pokroju luźnym do średnio zwartego. Cylindryczne owoce o masie 70 g są najczęściej dwukomorowe o grubych ściankach, mięsiste do bardzo mięsistych, intensywnie wybarwione. Bardzo twarde, odporne na zgniatanie w czasie transportu, nie wykazują tendencji do zniekształceń i pękania. Charakterystyczna jest bezkolankowa szypułka, co pozwala na zrywanie owoców bez niej.

Więcej odmian i ich opisów znajdą Państwo w książce "Odmiany warzyw" dostępnej w wydawnictwie Plantpress (red.)

Dr I. Babik jest pracownikiem Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach