Numer 09/2000
Nowe odmiany jabłoni wchodzące obecnie do uprawy są ze sobą blisko spokrewnione. W latach 90. wprowadzano do naszych sadów głównie te wywodzące się od 'Golden Deliciousa': 'Jonagold', 'Šampion', 'Rubin' czy 'Gala'.
| Nowe odmiany jabłoni wchodzące obecnie do uprawy są ze sobą blisko spokrewnione. W latach 90. wprowadzano do naszych sadów głównie te wywodzące się od 'Golden Deliciousa': 'Jonagold', 'Šampion', 'Rubin' czy 'Gala'. Zapotrzebowanie na jabłka wczesne spowodowało, iż w końcu XX wieku pojawiły się kolejne pochodzące od niego kreacje, których owoce nadają się do konsumpcji już w pierwszej dekadzie sierpnia. Odmianom letnim bardzo trudno jest przebić się na rynku, ponieważ wymagania sadowników w stosunku do nich są bardzo wysokie. Nie wystarczy tylko atrakcyjny wygląd jabłek. Oczekuje się od nich tolerancji wobec chorób oraz trwałości owoców w obrocie handlowym. Wydaje się, że oczekiwania te spełnia najbardziej odmiana 'Delcorf' (syn. 'Delbarestivale'®) oraz jej mutanty: 'Celeste'® i 'Ambassy'® (syn. 'Dalili'). | ||
|
| ||
| 'Delcorf' | ||
| Bardzo szybko zwrócił na siebie uwagę, gdyż spośród odmian letnich najbardziej wyróżniał się wspaniałym smakiem jabłek. Jego drzewa rosną początkowo średnio silnie, jednak po wejściu w okres owocowania wzrost słabnie. Korony są mocnej konstrukcji, o konarach lekko wzniesionych. Jest odmianą niezbyt podatną na parcha i mączniaka, ale wrażliwą na zarazę ogniową. Wcześnie wchodzi w okres owocowania, plonując głównie na 1– 3-letnich przyrostach. Sadząc materiał dwuletni pierwsze owoce uzyskuje się już w roku posadzenia drzew. Dla regularnego owocowania wymaga cięcia odmładzającego oraz przerzedzania zawiązków. Owoce 'Delcorfa' (fot. 1) są z reguły duże, cylindryczne, lekko wydłużone, bardzo wyrównane pod względem kształtu i wielkości. Skórka jest gładka, bez ordzawień od strony nasłonecznionej, pokryta czerwonopomarańczowym, marmurkowo-paskowanym rumieńcem. Jego wielkość i intensywność zależy od warunków pogodowych w okresie poprzedzającym zbiór. Miąższ jest chrupiący, soczysty i bardzo smaczny.
| ||
|
| ||
| 'Celeste'® | ||
| Największym mankamentem 'Delcorfa' jest niezadowalające wybarwienie owoców, dlatego też wprowadza się do uprawy jego czerwonego mutanta o nazwie 'Celeste'® (syn. 'Delcorf Schumann'), znalezionego przez Schumanna w Niemczech. Podobnie jak u odmiany wyjściowej, drzewo rośnie średnio silnie, a po wejściu w okres owocowania wzrost się osłabia. Wyglądem drzewa i podatnością na choroby nie odbiega od 'Delcorfa'. Kwitnie wcześnie, bardzo obficie, kilka dni przed 'Golden Deliciousem'. Jest diploidem i dobrym zapylaczem dla wielu odmian. Kształt i wielkość owoców są takie, jak u odmiany wyjściowej. Różnica dotyczy wybarwienia. Czerwony, paskowano-rozmyty rumieniec (fot. 2) pojawia się na skórce wcześniej niż u 'Delcorfa'. Miąższ jest chrupiący, rozpływający się w ustach, o korzystnym stosunku cukrów do kwasów, soczysty i bardzo smaczny.
| ||
|
| ||
| 'Ambassy'® | ||
Nowością wśród odmian wczesnych jest inny mutant odmiany 'Delcorf', o nazwie 'Ambassy'® (syn. 'Dalili'). Podobnie jak odmiana wyjściowa, pochodzi z Francji. Wyglądem drzewa, a także podatnością na choroby oraz wytrzymałością na mróz nie różni się od 'Delcorfa' i 'Celeste'®, ma jednak znacznie intensywniejszy rumieniec — pokrywający niekiedy cały owoc (fot. 3). Pojawia się on wcześniej niż u 'Delcorfa', przeważnie jest rozmyty, chociaż w niektórych latach może być rozmyto-paskowany.
Jabłka odmian 'Delcorf', 'Celeste'® i 'Ambassy'® dojrzewają praktycznie w tym samym czasie. Mogą pojawić się jednak pewne problemy z ustalaniem terminu zbioru owoców tej grupy. Wszystkie te odmiany wykazują skłonność do opadania owoców po osiągnięciu dojrzałości zbiorczej. Nie można zatem zbytnio opóźniać ich zbioru. Są one głównie przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji. Wymaga to zupełnie innego postępowania niż przy odmianach zimowych, do przechowywania. Jednak przy obserwowanej tendencji zwiększania nasadzeń odmian letnich zachodzi konieczność krótkotrwałego przetrzymywania ich owoców w chłodniach. Trzeba zatem sprawdzić ich przydatność do przechowywania, co od dwóch lat robimy w ISK w Skierniewicach. Jak wynika z przeprowadzonych analiz, opóźnianie terminu zbioru sprzyja przyrostowi masy owoców i powiększaniu się powierzchni rumieńca. Zgodnie z wcześniejszym opisem odmian, najszybciej wybarwia się 'Ambassy'®, następnie 'Celeste'®, a na końcu 'Delcorf'. Różnice w osiąganiu zadowalającej powierzchni rumieńca mogą powodować, że jabłka lepiej wybarwione będą zbierane wcześniej, chociaż pomiar etylenu w komorach nasiennych owoców nie wykazał istotnych różnic w ich dojrzałości fizjologicznej w danym terminie zbioru. Świadczy to o tym, że przy nierównomiernym wybarwianiu się owoców z grupy Delcorfa sadownicy przystępując do kilkakrotnych zbiorów jabłek w każdym kolejnym terminie uzyskują owoce bardziej dojrzałe, bez względu na powierzchnię rumieńca. Gdy owoce takie trafiają bezpośrednio do handlu, nie ma to praktycznie żadnego znaczenia, a jedynie podnosi procentowy udział jabłek w wyższej klasie handlowej. Jeżeli jednak jabłka będą przeznaczane do przechowywania, strategia zbiorów będzie musiała ulec zmianie, jeśli bowiem do chłodni trafią owoce zbyt dojrzałe, mogą wystąpić problemy z uszkodzeniami fizjologicznymi. Analizując zawartość cukrów (ekstrakt) i kwasów w owocach tej grupy można stwierdzić, że przy podobnej zawartości ekstraktu odmiany te różnią się nieco zawartością kwasów. Najmniejszą ich ilość ma 'Delcorf', nieco więcej 'Ambassy'®, a najwięcej 'Celeste'®, stąd też często podkreślane przy degustacjach walory smakowe tej odmiany. Jej zaletą jest także najwyższa jędrność. Owoce odmian 'Delcorf', 'Celeste'® i 'Ambassy'® zebrane w optymalnym stadium fizjologicznym można przechować w chłodni praktycznie do końca listopada. Zmieniają się jednak nieco ich walory smakowe, co powodowane jest głównie spadkiem zawartości kwasów, ale wygląd owoców i ich twardość nadal są na zadowalającym poziomie. | ||
|
| ||
| 'Festival'® | ||
O wysokiej wartości 'Delcorfa' niech świadczy fakt, iż hodowcy wykorzystują go do wytwarzania nowych odmian. Najważniejszą cechą, obok walorów smakowych, jest możliwość długiego przechowywania owoców 'Delcorfa'. Cechę tę przekazał on odmianie 'Festival'® (syn. 'Delorgue'), którą warto poznać nieco bliżej, mimo że nie jest wpisana do Rejestru Odmian. Ze względu na właściwości włączono ją bowiem do badań nad możliwością przedłużania trwałości odmian letnich. 'Festival'® (fot. 4) pochodzi z Francji, gdzie wyselekcjonowano ją z mieszańców 'Delcorf' x 'Akane'. Jej drzewa charakteryzuje umiarkowana siła wzrostu i mała podatność na parcha, mączniaka jabłoni oraz zarazę ogniową. Korony są średnio zagęszczone, o konarach tworzących z reguły szerokie kąty z przewodnikiem. Należy do III typu owocowania, wymaga zatem cięcia odnawiającego.
Pierwsze owoce pojawiają się w 1., 2. roku po posadzeniu. Są one średniej wielkości, kulisto-stożkowate, zwężające się w kierunku kielicha. Przy obfitym owocowaniu drobnieją, stąd potrzeba przerzedzania zawiązków. Skórka jest gładka, lekko błyszcząca, na znacznej powierzchni pokryta rzadko spotykanym, różowopomarańczowym rumieńcem. Miąższ jest bardzo jędrny, chrupiący, soczysty i smaczny. Jabłka 'Festival'® powinno się zbierać 2, 3-krotnie. W przeciętnym sezonie pierwszy raz powinno się przeprowadzić zbiór w tym samym terminie, co 'Delcorfa'. Gdy przeprowadzany będzie na podstawie wybarwienia i wielkości owoców, możemy liczyć się z faktem, że owoce pochodzące z ostatniego terminu będą przejrzałe. Należy pokreślić, że w odróżnieniu od odmian z grupy 'Delcorfa', 'Festival'® nie ma skłonności do przedwczesnego opadania owoców. Jabłka odmiany 'Festival'® charakteryzują się bardzo dobrym smakiem, poziom ekstraktu i kwasów mają zbliżony do 'Celeste'®. Na podstawie zaledwie dwuletnich badań trudno jest wyciągać wiążące wnioski, ale wydaje się, że 'Festivala'® można przechowywać przez kilka miesięcy, nawet do stycznia lub lutego. Oczywiście, należy przypomnieć w tym miejscu, że jeżeli chcemy przetrzymać odmiany letnie nawet przez krótki okres, musimy dysponować chłodnią. Umieszczenie owoców o takiej porze dojrzewania w zwykłej przechowalni spowoduje bardzo szybkie pogorszenie ich jakości. Zbiory u tych odmian, bez względu na typowość sezonu, zawsze wypadać będą w sierpniu lub najpóźniej na początku września, a temperatura powietrza w tym okresie często przekracza +20, a nawet +30°C. Nagrzane owoce umieszczone w ciepłym obiekcie nie będą mogły się schłodzić, przez co tempo procesów metabolicznych w nich będzie bardzo szybkie i doprowadzi do ich zniszczenia. Bardzo ważnym problemem, który może pojawić się podczas przechowywania odmian letnich, jest poziom etylenu w obiekcie przechowalniczym. Ten gaz będzie negatywnie wpływał na jakość owoców, które zamierzamy dłużej przechowywać. Stąd też ogólna zasada, aby unikać pozostawiania dojrzałych, produkujących dużo etylenu owoców, w obiektach, w których następnie mają być przechowywane inne owoce lub warzywa. Autorzy są pracownikami Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach | ||
