• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 03/2001

ZRYCZAŁTOWANY ZWROT PODATKU VAT

W poprzednich dwóch numerach "Hasła Ogrodniczego" (1 i 2/2001) Autorka omówiła ogólne zasady funkcjonowania podatku VAT w rolnictwie. Poniżej - bardziej szczegółowo - przedstawia jeden z dwóch systemów rozliczania tego podatku, zwrot ryczałtowy - red.
Z wejściem w życie ustawy, wprowadzającej podatek od towarów i usług (VAT) na nieprzetworzone produkty rolne, każda osoba sprzedająca takie artykuły, wytworzone przez siebie, nabyła status rolnika ryczałtowego i została objęta systemem ryczałtowego zwrotu podatku VAT. Jednocześnie — po spełnieniu warunków określonych w ustawie — producent może z czasem zrezygnować z systemu ryczałtowego i przejść na zasady ogólne rozliczania VAT. Wiąże się to jednak z przejęciem wszelkich obowiązków podatnika VAT, od których rolnicy ryczałtowi zostali przez ustawodawcę zwolnieni.
System ryczałtowy stworzono w celu odciążenia rolników od obowiązków ewidencyjnych i rozliczeń podatkowych z urzędem skarbowym. Te formalności przeniesiono z producentów na nabywców, będących zarejestrowanymi podatnikami VAT. Natomiast rolnik ryczałtowy — po spełnieniu formalnych wymogów — otrzymuje zryczałtowany zwrot podatku w cenie otrzymanej za sprzedane towary. Zwrot ten stanowi rekompensatę za VAT zawarty w cenach niektórych środków produkcji rolnej i nie jest dokonywany na podstawie faktur za te środki. Wysokość zryczałtowanego zwrotu podatku została określona w ustawie i wynosi 3% ceny skupu netto. Jeżeli wartość sprzedanych przez producenta towarów wynosić będzie przykładowo 100 zł, wówczas rolnik uzyska kwotę 103 zł (100 zł x 3% = 3 zł jako zryczałtowany zwrot podatku).

Zasady funkcjonowania ryczałtu
Rolnik ryczałtowy jest zwolniony z obowiązku:
- prowadzenia ewidencji sprzedaży własnych produktów oraz ewidencji zakupu towarów i usług,
- wystawiania faktur sprzedaży,
- dokonywania zgłoszenia rejestracyjnego,
- składania deklaracji VAT w urzędzie skarbowym.
Producent, który wybrał ten system rozliczania podatku VAT, zobowiązany jest jedynie do przechowywania, otrzymanego od nabywcy produktów rolnych, oryginału faktury VAT RR przez 5 lat, licząc od końca roku, w którym wystawiono ten dokument. Ponadto rolnik powinien wystąpić o nadanie numeru identyfikacji podatkowej (NIP).
Fakt, że sprzedaż własnych nieprzetworzonych produktów rolnych została zwolniona z VAT-u, oznacza, że rolnik ryczałtowy nie dolicza tego podatku do ceny swoich towarów. Jednakże ich nabywca, zarejestrowany podatnik VAT, ma obowiązek wypłacić rolnikowi zryczałtowany zwrot podatku. A zatem do dotychczasowej ceny skupu produktów rolnych kupujący — podatnik i płatnik VAT — dolicza 3% wartości transakcji oraz ma obowiązek wystawienia dwóch egzemplarzy faktury (oznaczonej jako VAT RR) dokumentującej ten zakup. Oryginał tego dokumentu otrzymuje rolnik, a kopię zachowuje nabywca, który także musi ją przechowywać przez 5 lat, licząc od końca roku, w którym faktura została wystawiona.
Fakturą VAT RR nie trzeba dokumentować każdego pojedynczego zakupu. Można bowiem wystawić jedną zbiorczą fakturę na wszystkie transakcje handlowe dokonane z rolnikiem ryczałtowym w danym miesiącu. Należy pamiętać, że dopuszczalny termin 7 dni dotyczy wystawienia faktur dokumentujących sprzedaż, a nie zakup.

Konto bankowe - nie obowiązek, ale konieczność
Obowiązek wypłacenia zryczałtowanego zwrotu podatku i wystawienia faktury VAT RR ciąży na nabywcy produktów rolnych bez względu na to, czy rolnik jest zainteresowany otrzymaniem tego zwrotu, czy też nie, nawet wówczas, gdy sprzedający nie posiada konta bankowego, na które kupujący mógłby dokonać wpłaty należności. Zapłata ta oraz zryczałtowany zwrot podatku nie muszą następować na konto bankowe, gdyż ustawodawca nie zobowiązał rolników do ich posiadania. Jednak taką formą rozliczenia z konieczności zainteresowani są nabywcy produktów rolnych, gdyż tylko zapłata całej należności za produkty rolne na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego jest podstawą odzyskania przez nabywcę z urzędu skarbowego 3-procentowego zwrotu podatku, zapłaconego rolnikowi.
Nie ma obowiązku zapłaty rolnikowi przelewem bankowym. Wystarczy, aby nabywca dokonał wpłaty gotówkowej na konto bankowe rolnika (w banku czy placówce pocztowej).
Dla nabywcy-pośrednika warunkiem odliczenia 3-procentowego podatku zapłaconego tytułem zryczałtowanego zwrotu jest udowodnienie związku pomiędzy zakupem produktów rolnych a sprzedażą opodatkowaną oraz podanie w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty numeru i daty wystawienia faktury potwierdzającej zakup produktów rolnych. Zryczałtowany zwrot podatku, po spełnieniu wymienionych warunków, zwiększa u nabywcy (pośrednika) produktów rolnych podatek naliczony w rozliczeniu za miesiąc, w którym dokonano zapłaty. Jeśli nastąpi ona w formie gotówkowej (niezależnie od przyczyny), nabywca podatku nie odzyska. Przyjęcie przez ustawodawcę takiej zasady powoduje, że również rolnicy powinny być zainteresowani założeniem konta bankowego, gdyż inaczej ich produkty albo nie znajdą nabywców, albo producenci rolni będą zmuszeni sprzedawać swoje towary po niższej cenie i w rezultacie nie odniosą żadnych korzyści z otrzymania zryczałtowanego zwrotu.

Dr Anna Jargiełło jest pracownikiem AR w Lublinie