Numer 08/2001
Dotychczas Autorka omówiła nawożenie ogórków następującymi makroskładnikami: potasem (HO 4/2001), azotem (5/2001), fosforem (6/2001), wapniem (7/2001) — red.
| Pierwiastek ten jest składnikiem zielonego barwnika roślinnego — chlorofilu — niezbędnego w procesie fotosyntezy. Uczestniczy w wielu procesach przemiany materii: uaktywnia enzymy biorące udział w oddychaniu, asymilacji dwutlenku węgla, syntezie białek, kształtuje równowagę pomiędzy jedno- i dwuwartościowymi pierwiastkami w cytoplazmie komórek, wpływa korzystnie na pobieranie, przemieszczanie się i przemiany związków fosforowych w roślinie. | |||
| W cyklu wiosennym na wyprodukowanie kilograma owoców roślina rosnąca w podłożu inertnym zużywa 0,3–0,4 g magnezu, zaś w podłożu organicznym 0,4–0,5 g. Niewiele większych jego ilości potrzebuje w cyklu jesiennym. Dla uzyskania wiosną plonu 30 kg/m2 trzeba dostarczyć ogórkom uprawianym w wełnie mineralnej 9–12 g, a w podłożu organicznym 12–15 g magnezu. W okresie owocowania roślina pobiera z roztworu glebowego (w formie kationu dwuwartościowego — Mg2+) średnio 40 mg, a maksymalnie 60 mg magnezu dziennie. Należy on do składników ruchliwych w roślinie i łatwo jest przemieszczany z liści starszych w kierunku jej wierzchołka. | |||
|
| |||
| W uprawie tradycyjnej | |||
| Podłoże do siewu należy nawieźć magnezem do poziomu około 100 mg/l. Siewki sadzi się już do bogatszego — gdy przeznacza się podłoże dla rozsady nieszczepionej, magnezu powinno być 120 mg/l, a jeśli będzie ona szczepiona na podkładce z dyni figolistnej, zawartość tego składnika trzeba zwiększyć do około 180 mg/l. Korzenie dyni pobierają bowiem z podłoża mniej magnezu niż korzenie ogórka, stąd przy niższej koncentracji tego pierwiastka wkrótce po odcięciu korzeni ogórka może wystąpić chloroza typowa dla zbyt słabego zaopatrzenia roślin w magnez. Podłoże do sadzenia ogórków na miejsce stałe — używane do okrywania bel zagrzanej słomy, wypełniania pierścieni bądź uprawy w workach (wykonanych np. z rękawa folii polietylenowej o wymiarach odpowiadających osłonie płyty wełny mineralnej) — powinno być nawiezione magnezem do poziomu 150–200 mg/l. Przy uprawie ogórków bezpośrednio w gruncie szklarni czy tunelu foliowego przedwegetacyjne nawożenie magnezem powinno być uzależnione od jakości gleby. Mniej żyzne, o mniejszej zawartości materii organicznej, nawozi się tym składnikiem do poziomu około 120 mg/l. Zaś typowe gleby "ogórkowe" — nawożone corocznie obornikiem, w których materii organicznej jest ponad 10% — można nawozić do 150–180 mg/l. Za niekorzystną dla ogórków uważa się zawartość magnezu wynoszącą w mniej próchnicznych glebach powyżej 300 mg/l, a w podłożach z dużą zawartością materii organicznej — powyżej 400 mg/l. Do nawożenia pogłównego tym składnikiem przystępuje się zazwyczaj po około 3 tygodniach od sadzenia. Jeżeli planuje się okresowe rozrzucanie nawozów sypkich, wmywanych wodą z węża, zawartość magnezu powinna być utrzymywana na podanych poziomach w okresie od sadzenia do zakończenia zbiorów, bowiem nawet w podłożach o dobrych właściwościach magnez w kompleksie sorpcyjnym stanowi jedynie 12–15%, podczas gdy jonów wapnia jest około 80%. Gdy nawożenie pogłówne ma formę fertygacji, w podłożach o dużej zawartości materii organicznej uzupełnia się magnez do poziomu około 150 mg/l, zaś w mniej próchnicznych — do około 100 mg/l. | |||
|
| |||
| W podłożach inertnych | |||
| Przy takiej uprawie ogórków należy podawać magnez w każdym cyklu fertygacji. W okresie produkcji rozsady w pożywce dozowanej do kostek optymalna jest zawartość 35–40 mg/l. Przygotowując płyty wełny mineralnej do sadzenia nasącza się je pożywką zawierającą 40–45 mg/l. W okresie od posadzenia poprzez fazę intensywnego wzrostu wegetatywnego do początku plonowania roślinom dozuje się pożywkę z około 40 mg/l. W czasie intensywnego plonowania zawartość magnezu w pożywce należy zmieniać, w zależności od warunków pogodowych. Przy dłuższych okresach pochmurnych zaleca się poziom około 40 mg/l, natomiast przy dużej intensywności światła i wysokiej temperaturze zawartość magnezu można zmniejszyć do około 35 mg/l. Dobór nawozu kompleksowego do fertygacji powinien być uzależniony od zawartości magnezu w wodzie. Przy wodzie zasobnej w ten pierwiastek (np. 25 mg/l) należy wybierać mieszanki zawierające go mniej — na przykład Polyffed 9:12:36:3 (1,8% Mg), natomiast gdy magnezu w wodzie jest mało (np. 10 mg/l), można wykorzystać Pioner 9:5:30 + Mg, zawierający 3,5% Mg. Przy zbyt małej zawartości magnezu w pożywce otrzymanej z nawozu kompleksowego można brakującą ilość uzupełnić dodając siarczanu magnezu czy saletry magnezowej. Pożądane jest, aby roztwór znajdujący się w obrębie systemu korzeniowego miał 30–70 mg magnezu w litrze. | |||
|
| |||
| Objawy niedoboru | |||
Brak magnezu jest przyczyną rozjaśnienia blaszek liściowych zaczynającego się od brzegu i stopniowo obejmującego tkankę między nerwami (fot. 1). Nerwy główne i odchodzące od nich boczne pierwszego rzędu pozostają zielone, a przy ogonku mają intensywniejszą barwę niż w części wierzchołkowej liścia (fot. 2). Owoce zawiązują się słabo, jest ich mniej i nie dorastają do właściwej wielkości. Niedobór magnezu może wystąpić, gdy podłoże pod osłonami jest rzadko nawożone nawozami organicznymi, a jednocześnie zawiera dużo potasu i za mało azotu. Silniejsze objawy występują zwykle w pobliżu ścian szklarni czy tunelu. Rośliny wykazujące niedobór magnezu zawierają około 0,4% tego składnika w suchej masie liści, podczas gdy liście roślin prawidłowo odżywionych — l–2,2%. Deficyt magnezu w roślinie nie zawsze wynika z jego braku w podłożu czy w roztworze pożywki. Pobieranie tego składnika może być zahamowane przez zbyt dużą zawartość wapnia czy potasu — antagonistycznych w stosunku do magnezu.
Niedobór magnezu można likwidować nawożeniem dolistnym, ten makroskładnik jest bowiem dosyć szybko pobierany przez nadziemne części roślin ogórka. Do nawożenia pozakorzeniowego można użyć, na przykład, jednowodnego siarczanu magnezu (15% Mg) w stężeniu 0,3% lub siedmiowodnego siarczanu magnezu w stężeniu 0,6%. Dobre wyniki daje saletra magnezowa — Magnisal (9,4% Mg) w stężeniu 0,4–0,5%. Można też używać Mikrovitu Mg, zawierającego siarczan magnezu (15% Mg) i mikroelementy (żelazo, miedź, cynk, mangan, bór, molibden) — w stężeniu 0,1%, czy Ekolistu Mg — w stężeniu 0,3%. | |||
