Hasło Ogrodnicze 05/2001

Ocena torfu ogrodniczego i substratów torfowych dokonywana jest w oparciu o ustanowione ponad 20 lat temu normy, które później podlegały tylko niewielkim, kosmetycznym zmianom. Nie gwarantują one precyzyjnej i jednoznacznej oceny jakości. Nie przystają również do podziału i kryteriów jakościowych obowiązujących w zachodniej Europie (por. HO 9/1998).

Takie określenia przewijały się najczęściej w wypowiedziach uczestników (zarówno wystawców, jak i zwiedzających) tegorocznych VI Międzynarodowych Targów Ogrodniczych Horti Expo 2001, zorganizowanych od 5 do 8 kwietnia na terenach SGGW w Warszawie.

W żadnym państwie rolnictwo nie dokonało restrukturyzacji własnymi środkami finansowymi, dla przeprowadzenia niezbędnych zmian i zorganizowania rynku produktów rolnych potrzebne było wsparcie spoza sektora. Właściwe wykorzystanie pomocy i osiągnięcie oczekiwanych efektów wymaga systemowych rozwiązań w polityce rolnej państwa.

Od 1 stycznia 2001 roku obowiązują dwie nowe ustawy: o podatku od czynności cywilnoprawnych* i o opłacie skarbowej**. Zastąpiły one dotychczas obowiązującą ustawę o opłacie skarbowej z 31 stycznia 1989 r., która regulowała zarówno opłatę skarbową od czynności cywilnoprawnych (pełniącą w tym zakresie rolę podatku), jak i opłatę skarbową od czynności organów administracji.

Na początku marca producenci sprzedający na tym rynku hurtowym towar z samochodów zostali zaskoczeni podwyżką opłat wjazdowych. Ich niezadowolenie wynika z faktu, że zmiany cennika dotyczyły jedynie tej grupy handlowców. Taryfy opłat dla pozostałych podmiotów operujących w Broniszach pozostały niezmienione. Należy zaznaczyć, że sprzedaż z samochodów prowadzą głównie producenci owoców i warzyw.

Konferencja ta poświęcona była (czyt. HO 1, 2/2001) problemom polskiego ogrodnictwa związanym z przystępowaniem Polski do Unii Europejskiej. W długiej i ożywionej dyskusji nikt nie kwestionował konieczności przystąpienia do UE. Wskazywano jedynie na wypływające z tego faktu korzyści oraz pojawiające się zagrożenia dla naszego ogrodnictwa.

W poprzednim numerach "Hasła Ogrodniczego" (patrz też www.haslo.pl) Autorka przedstawiła, między innymi, podstawowe pojęcia związane z podatkiem VAT, zasady jego pobierania, sposoby rozliczania, w zależności od wybranego systemu. Przed miesiącem omówione zostały podstawowe informacje o ogólnych zasadach rozliczania VAT-u przez rolników, poniżej zaś bardziej szczegółowe wiadomości na temat zobowiązań podatnika wobec urzędu skarbowego (red.)

W poprzednim numerze Autorka przedstawiła ogólnie świadczenia pieniężne wypłacane przez KRUS. W obecnym koncentruje się na zasadach ustalania wysokości świadczeń najważniejszych dla większości rolników — emerytury oraz rolniczej renty inwalidzkiej. Szczegółowe zasady wypłacania tych świadczeń zostaną podane odrębnie (red.).

Tegoroczna może i tak, ale nie wiadomo, jak będzie z następnymi. Na początku lat 90. Chiny kojarzyły się z dużą produkcją wieprzowiny, zbóż, koncentratu pomidorowego, ale z pewnością nie jabłek. Obecnie w tej ostatniej branży "Chińcyki trzymają się mocno", przy uwzględnieniu równowagi na światowym rynku jabłek chyba zbyt mocno. Produkcja tych owoców rozwija się w Chinach bardzo dynamicznie i wszystko wskazuje, że tak pozostanie.

Nieowocujące, często przez dwa kolejne lata, drzewa wykorzystały swój potencjał na rozbudowę korony. Wiadomo, że zbyt silny wzrost drzew przeciwdziała zakładaniu pąków kwiatowych, których najwięcej i najlepiej wykształconych jabłonie tworzą wówczas, gdy przyrosty jednoroczne mają długość około 20–30 cm. Nadmiernie wyrośnięte drzewa wymagały intensywnego cięcia zimowego, które — zwłaszcza wykonane późno — może osłabić kwitnienie tej wiosny.

W Unii Europejskiej przetwarza się około 6% produkowanych owoców, w Polsce jeszcze do niedawna przeznaczano na te cele około 60% zbiorów. Według przewidywań, także za 10 lat aż połowa polskich owoców będzie trafiała do zakładów przetwórczych, od których są i będą prawie całkowicie uzależnieni producenci truskawek, agrestu czy czarnych porzeczek. Kondycja i perspektywy przetwórstwa interesują wielu sadowników, szczególnie po ubiegłorocznych perturbacjach na rynku jabłek przemysłowych.

Dotychczas szkółkarze niechętnie produkowali czereśnie na wstawkach, głównie ze względu na trudniejszą technologię produkcji w porównaniu ze szczepieniem bezpośrednio na podkładkach. Jednak niewątpliwe zalety tych pierwszych i wzrost zainteresowania nimi ze strony sadowników sprawiły, że z roku na rok powiększa się liczba szkółkarzy gotowych podjąć się takiej produkcji.

Dość długo wahałem się przed opublikowaniem artykułu "Konkurencja czy komplementarność?" (HO 1/2001). Wyniki obliczeń, które posłużyły do jego napisania, wydawały mi się bowiem dość kontrowersyjne. Sądziłem, że w taki sposób mogą je przyjąć także i inni, a wtedy, być może, staną się zaczynem dyskusji. I nie zawiodłem się, bo szybko odpowiedział prof. Eberhard Makosz. Niniejszy tekst traktuję jako uzupełnienie i rozszerzenie pola dyskusji, nie zaś jako wystąpienie antagonistyczne do Jego artykułu (HO 2/2001). Podobnie też, jak i mój interlokutor, nie będę zdziwiony, jeżeli moje przewidywania okażą się fałszywe.

Tegoroczne XXI Międzynarodowe Seminarium Sadownicze w Limanowej (21–22 marca) zbiegło się z początkiem XXI wieku. Marcowa konferencja różniła się od tych z ubiegłych lat, gdyż zdominowały ją problemy ekonomiczne (jej tematem była "Organizacja gospodarstw sadowniczych w Polsce"). Liczni goście z zagranicy wystąpili nie tylko w roli prelegentów, ale i słuchaczy. Na widowni limanowskiego Domu Kultury, w którym odbyło się seminarium, zasiedli między innymi producenci, naukowcy i przedsiębiorcy z Austrii, Czech, Holandii, Ukrainy oraz Włoch.

Obrót materiałem roślinnym jest jedną z najczęstszych i najgroźniejszych dróg rozprzestrzeniania się chorób roślin na nowe obszary. Kilka lat temu wraz z sadzonkami truskawek sprowadzono do kraju grzyba Phytophthora cactorum, powodującego zgniliznę korony truskawki. W sezonie 2000 znaleziono w Polsce następną nową dla nas chorobę — antraknozę truskawki. W wielu krajach jest ona uznawana za jedną z najgroźniejszych chorób truskawek, gdyż w warunkach sprzyjających infekcjom i rozwojowi grzyba prowadzi często do całkowitego zniszczenia upraw (fot. 1). Jednocześnie jej zwalczanie jest trudne i kosztowne.

Przed miesiącem, w pierwszej części artykułu Autorzy definiowali pojęcie jędrności i przedstawiali przydatność tej cechy owoców do określania ich jakości. Obszernie omówili również metody pomiaru jędrności. Zainteresowanych tymi wstępnymi wiadomościami odsyłamy więc do numeru kwietniowego lub na naszą stronę internetową www.haslo.pl, gdzie w archiwum są dostępne numery HO z ostatnich dwóch lat (red.).

Polska to dla pomidora daleka północ — w niewielu krajach świata uprawia się tę roślinę powyżej 50. równoleżnika, ale u nas jest jednym z najbardziej popularnych gatunków warzyw polowych. Powierzchnia jego uprawy do roku 1990 wahała się od 30 000 do 35 000 hektarów.

Azot jest głównym składnikiem białka — podstawowego budulca komórek roślin. Dlatego powszechnie twierdzi się, że jest on motorem wzrostu wegetatywnych części rośliny. Prawidłowe żywienie nim stwarza dobre warunki do kwitnienia i owocowania rośliny. Zaznaczyć przy tym trzeba, że zapotrzebowanie na azot nie jest jednakowe w ciągu całego okresu wegetacji i zależy głównie od intensywności światła i fazy wzrostu rośliny.

W ostatnich latach obserwuje się ciągły wzrost bezpośredniego spożycia tego wartościowego warzywa, rośnie także jego wykorzystanie w przetwórstwie. Szeroki asortyment odmian o mniejszych wymaganiach środowiskowych sprawił, że w latach dziewięćdziesiątych nastąpił u nas wzrost powierzchni upraw papryki słodkiej w polu.

W marcowym numerze HO przedstawiliśmy pierwszy z cyklu artykułów na temat kukurydzy pióra dr. H. Waligóry — na temat możliwości uprawy tego gatunku w Polsce. Przed miesiącem opublikowaliśmy przegląd odmian kukurydzy cukrowej. Kończymy zaś wskazówkami dotyczącymi uprawy i ochrony (red.).

W HO 2 i 3/2001 omówione zostały szkodniki marchwi oraz pozostałych gatunków warzyw z tej grupy. Poniżej dokończenie cyklu — Autor omawia osobno szkodniki wielożerne, ze względu na szybko wzrastające zagrożenie z ich strony (red.).

Opracowany w Instytucie Warzywnictwa w końcu roku 1999 i opublikowany w "Haśle Ogrodniczym" nr 1/2000 "Program ochrony warzyw przed chwastami" wymaga uzupełnienia o nowe środki i zmiany w zaleceniach, wprowadzone od listopada 1999 r. do 14 lutego 2001 r. Zmian tych dokonano na podstawie najnowszych wyników badań przeprowadzonych w Instytucie Warzywnictwa.

Chryzantema wielkokwiatowa (Dendranthema grandiflora) to, dzięki wielkiemu bogactwu odmian, roślina o wszechstronnym zastosowaniu. Może być, na przykład, wykorzystywana do produkcji form piennych i kaskadowych.

Zakładając obecnie plantacje róż z reguły stawia się na nowoczesność: całoroczną uprawę w wełnie mineralnej lub podłożu kokosowym, z doświetlaniem asymilacyjnym i dokarmianiem roślin dwutlenkiem węgla, a także z prowadzeniem krzewów metodą japońską (przyginanie pędów — czyt. HO 3/2001). To ostatnie wymaga ustawienia roślin na podwyższeniach, na przykład na odpowiednio wyprofilowanych podkładach ze styropianu, co ułatwia formowanie krzewów oraz inne prace pielęgnacyjne, poprawia warunki wzrostu i rozwoju krzewów oraz pozwala ograniczyć przydeptywanie pędów.

Co roku w maju odbywają się w zachodnich firmach hodowlano-nasiennych pokazy pod angielską nazwą pack trials, których głównym celem jest zademonstrowanie międzynarodowej, profesjonalnej publiczności nowych odmian (większość trafia na rynek w następnym sezonie). Przedstawiamy niektóre spośród takich nowości, pojawiających się w sprzedaży po raz pierwszy tej wiosny, na które zwrócił uwagę podczas pack trials '2000 brytyjski specjalista od roślin balkonowo-rabatowych (red.).

20 marca, czyli w pierwszy dzień astronomicznej wiosny, firma Syngenta Seeds (do niedawna Novartis Seeds) rozpoczęła w Tychach cykl spotkań z ogrodnikami poświęconych bratkowi — najważniejszej wiosną roślinie rabatowej. Seminaria te trwały do 3 kwietnia i odbyły się także we Wrocławiu, Poznaniu, Gdańsku, Warszawie.