• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 04/2005

OKIEM DORADCY

  • W tunelach foliowych dobrym przedplonem dla papryki jest kalarepa, której zbiór następuje po około 45–50 dni od posadzenia. Termin sadzenia uzależniony jest od temperatury gleby w tunelu. Aby jednak można było zakończyć uprawę przedplonu około 10 maja, rozsadę kalarepy należy sadzić najpóźniej 10–15 marca. Nasiona wysiewa się w lutym w mnożarce, bezpośrednio do doniczek ziemnych lub do skrzynek i — po około dwóch tygodniach od siewu pikuje się do doniczek ziemnych lub wielodoniczek. Do wschodów powinna być utrzymywana temperatura około 20°C, potem obniża się ją do 12°C (nie powinna spadać poniżej 8°C). Gdy utrzymywana jest prawidłowa temperatura, rozsada jest gotowa do sadzenia po około 4 do
    5 tygodni — powinna mieć 4–6 dob­rze wykształconych liści. Jeżeli nie będziemy mogli ogrzewać tuneli, rozsadę przed sadzeniem należy zahartować, co umożliwi jej po posadzeniu wytrzymanie przymrozków do –4°C. Dłużej utrzymująca się niska temperatura może być jednak przyczyną pękania zgrubień.
  • Przed sadzeniem kalarepy glebę należy nawieźć zgodnie z wynikami analizy. W 1 dm3 gleby zawartość azotu powinna wynosić 120–150 mg, fosforu 140–160 mg, potasu 200–250 mg, magnezu 100–110 mg oraz wapnia około 2000 mg/l gleby. Gdy kalarepę sadzimy po uprawie papryki w poprzednim roku i po jesiennym nawożeniu obornikiem, najczęściej nie ma potrzeby wysiewania nawozów mineralnych.
  • Rozsadę kalarepy sadzimy płytko zagłębiając ją po górną krawędź doniczki. Sprzyja to przyspieszeniu tworzenia się zgrubienia. Rozstawa powinna wynosić 20 cm x 20–25 cm. W czasie uprawy temperaturę należy utrzymywać na poziomie 12–18°C — minimalna dla wzrostu kalarepy wynosi 6°C. Warunkiem otrzymania soczystych, delikatnych zgrubień jest równomierne zaopatrywanie roś­lin w wodę przez cały okres wzrostu. Kalarepę zbiera się wyrywając całe rośliny. Po wyrwaniu korzenie ucina się tuż pod zgrubieniem. Kalarepę wczesną dostarcza się do handlu z liśćmi.
  • W doborze znajdują się następujące odmiany bardzo wczesne i wczesne nadające się do uprawy w tunelach foliowych:
      • Korist F1 — kulisto-spłaszczone zgrubienia odporne na pękanie, o białym miąższu;
      • Expres Forcer F1 — odmiana o gładkim, kulistym, niedrewniejącym zgrubieniu, jasnozielonej barwy, o białym miąższu;
      • Rasant F1 — odmiana o kulistym zgrubieniu, barwy jasnozielonej i białym miąższu; l Pheres F1 — liście o pokroju wzniesionym, słabe ulistnienie, zgrubienie barwy żółtozielonej, o białym miąższu;
      • Dvorsky'ego — zgrubienie kulisto-spłaszczone, jas­nozielone z czasami występującym przebarwieniem antocyjanowym;
      • Gabi — zgrubienie kuliste, żółtozielone, o gładkiej, delikatnej skórce i białym miąższu.

W naszych gospodarstwach wdrożeniowych z dobrym skutkiem uprawia się odmianę Cindy F1 — o ładnych, kulistych, jas­nych zgrubieniach oraz Korvit F1 — o średnich zgrubieniach odpornych na pękanie i ciemnozielonych wzniesionych liściach.

  • W nieogrzewanych tunelach foliowych opłacalna jest uprawa porów na wczesny zbiór. Dobrymi odmianami do takiej uprawy są: Bulgina, Carlton, Columbus, Kilima, Norton F1 i Roxton F1. Nasiona wysiewa się w styczniu lub na początku lutego, najlepiej bezpośrednio po 3 sztuki do doniczek ziemnych lub pierścieni o średnicy 5 cm, ewentualnie do skrzynek, a następnie pikuje się po 3 sztuki do doniczek lub pierścieni. Rozsadę sadzi się w marcu lub na początku kwietnia, na głębokość około 5 cm (sadzone głębiej wytwarzają dłuższą łodygę rzekomą, ale dają mniejszy i gorszej jakości plon wczesny). Pory sadzi się w rozstawie 25 x 15–20 cm. Powinny być uprawiane na oborniku stosowanym jesienią w dawce około 400– 500 kg/100 m2. Nawożenie mineralne prowadzić należy na podstawie wyników analizy gleby. Optymalne pH gleby dla porów wynosi 6–6,5. Orientacyjnie 1 dm3 gleby powinien zawierać 120 mg azotu, 100–120 mg fosforu, 180–220 mg potasu, 100–120 mg magnezu i 1000 mg wapnia. Nawozy fosforowe i potasowe oraz 2/3 dawki azotu wysiewamy na kilka dni przed sadzeniem roślin. Pozostałą część nawozów azotowych, najlepiej saletrę wapniową, podajemy pogłównie prowadząc fertygację 6–7 tygodni po sadzeniu. W czasie uprawy regularnie podlewamy rośliny i wietrzymy tunele. Temperatura przy uprawie porów powinna być utrzymywana na poziomie 18– 22°C, jednak przy odpowiedniej wilgotnoś­ci gleby dobrze znoszą one wyższą temperaturę. Zbiór na sprzedaż pęczkową przeprowadzamy w czerwcu.
  • Skorzonera to warzywo korzeniowe, które w latach 70. ubiegłego wieku było uprawiane na większą skalę. Warto byłoby wrócić do jego uprawy, ze względu na właściwości dietetyczne i lecznicze tego warzywa. Zawiera glikozydy (m.in. koniferynę, inulinę, asparaginę, cholinę, laktucinę), bywa stosowane w profilaktyce i leczeniu chorób przewodu pokarmowego, układu krążenia i cukrzycy. Spożywa się ją w okresie zimowym, przyrządzaną podobnie, jak szparagi.
  • Skorzonerę uprawia się z siewu wprost do gruntu. Ze względu na długi okres wegetacji, nasiona należy wysiewać od II dekady do końca kwietnia. Zbyt wczesny siew może spowodować jarowizację roślin (w temperaturze poniżej 10°C). Warzywo to wymaga gleb próchnicznych, niezbyt ciężkich, o głębokiej warstwie ornej. Korzystne stanowisko dla skorzonery pozostawiają rośliny płytko się korzeniące: por, cebula, ogórek, fasola i sałata, zwłaszcza jeżeli są uprawiane na oborniku. Pole powinno być uprawione tak głęboko, jak dla marchwi czy pasternaku — na glebach zwięz­łych, najlepiej z użyciem głębosza. Wartość pH gleby powinna wynosić 6,5–7. Nawożenie ustalamy na podstawie wyników analizy gleby — najczęściej jest to 100–160 kg N/ha, 50–
    80 kg P2O5/ha i 140–220 kg K2O/ha.
    Fosfor możemy wysiać jesienią. Potas (sprzyja białemu zabarwieniu wnętrza korzeni) w formie siarczanu potasu lub Patentkali i 1/3 część azotu dajemy pod kultywator lub pługofrezarkę, na 7–10 dni przed siewem. Pozostałą część azotu, najlepiej w formie saletry wapniowej, podajemy na początku rozrastania się korzeni. Nadmierne nawożenie azotowe może zwiększyć tendencję do tworzenia pustych przestrzeni w korzeniach.
  • Warzywo to może być uprawiane "na płasko", ale ze względu na długie korzenie (do 30 cm) najlepiej produkować je na redlinach (koniecznie przy mechanicznym zbiorze). Nasiona skorzonery bardzo szybko tracą zdolność kiełkowania, a zatem do siewu powinny być używane tylko jednoroczne. Mają walcowaty kształt i są łamliwe, dlatego ich wysiew jest dość kłopotliwy. Przed wysiewem powinny być zaprawione przeciwko chorobom odglebowym. Głębokość wysiewu wynosi 1–3 cm. Wschody następują po 10–14 dniach.
  • W uprawie skorzonery chwasty zwalczamy mechanicznie lub za pomocą herbicydów. Przed siewem lub 3 dni po siewie stosować można Kerb 50 WP lub Kerb 500 SC, w dawce 1,5–3 kg (l) na hektar. Gdy stosuje się herbicyd przed siewem, bezpośrednio po zabiegu należy środek wymieszać z glebą za pomocą brony na głębokość 4–6 cm. Po siewie zabieg herbicydem może być wykonany przed spodziewanymi opadami deszczu lub jeżeli istnieje możliwość nawodnienia plantacji. Kerb zwalcza chwas­ty jedno- i dwuliścienne w fazie kiełkowania. Można również używać Reglone 200 SL — po wzejściu chwastów, ale nie później niż 2 lub 3 dni przed wschodami skorzonery. Dalsze odchwaszczanie należy przeprowadzać mechanicznie i ręcznie. Nawadnianie plantacji w okresie przyrastania korzeni (w lipcu i sierpniu) wpływa na zwiększenie plonu. W czasie wegetacji może zaistnieć potrzeba zwalczania mszyc i mączniaka prawdziwego (mączniak może wystąpić w drugiej połowie lata podczas wilgotnej i ciepłej pogody).
  • Zbiory przeprowadzamy w październiku. Przed zbiorem wskazane jest deszczowanie pola, aby długie i kruche korzenie łatwo było wyjmować z ziemi. Korzenie uszkodzone podczas zbioru tracą sok i stają się gorzkawe. Przeciętny plon korzeni wynosi 12–20 t/ha.