Na podstawie upoważnień zawartych w ustawie z 19 grudnia 2003 roku o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego (Dz. U nr 223, poz. 2221, z późn. zm.) MRiRW przygotowało trzy rozporządzenia:

• w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania;
• dotyczące wysokości pomocy z budżetu krajowego;
• zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania.

Warunki uzyskania pomocy

Pomoc może być przyznana jedynie wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw, i dotyczy pokrycia części kwalifikowanych kosztów netto inwestycji zawartych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania. Pomoc może dotyczyć całej zrealizowanej inwestycji lub jednego z jej etapów ujętych w zatwierdzonym planie. Oznacza to, że w planie muszą być określone inwestycje realizowane w poszczególnych latach lub opisane etapy tych przedsięwzięć, czyli dokładnie określone zadania, które mają być zrealizowane w poszczególnych latach.

Planowane inwestycje muszą wynikać z potrzeb grupy i jej członków w zakresie działalności zgodnej z kategorią produktów, dla której grupa została wstępnie uznana. W przypadku okresowego braku możliwości pełnego wykorzystania inwestycji dla potrzeb grupy lub jej członków, dopuszczono jednak możliwość udostępnienia inwestycji innemu podmiotowi, pod warunkiem zawarcia umowy określającej okres i zasady wykorzystywania inwestycji przez ten podmiot.

Wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw, składająca wniosek o przyznanie pomocy, będzie zobowiązana złożyć, między innymi:

• oświadczenie, że inwestycja wynika z potrzeb grupy i jej członków w zakresie działalności zgodnej z kategorią produktów, dla której grupa została wstępnie uznana;
• oświadczenie lub dokument potwierdzający zrealizowanie inwestycji lub jej etapu;
• oświadczenie, że wniosek o przyznanie pomocy finansowej nie dotyczy inwestycji dofinansowanej bezpośrednio lub pośrednio z krajowych lub wspólnotowych środków publicznych;
• oświadczenie, że zakup gruntu, w tym rolnego, jest związany z realizacją inwestycji zatwierdzonych w planie dochodzenia do uznania;
• dokument potwierdzający, że grunt, na którym jest realizowana inwestycja (lub budynek albo budowla, w których jest realizowana), stanowi własność lub znajduje się w użytkowaniu wieczystym grupy;
• dokumenty potwierdzające poniesione koszty realizacji inwestycji lub jej etapu;
• aktualny kosztorys inwestorski — w przypadku, gdy inwestycja lub jej etap dotyczy prac budowlanych;
• kopię pozwolenia na budowę, jeżeli na podstawie przepisów prawa budowlanego istnieje obowiązek uzyskania takiego pozwolenia;
• zobowiązanie, że w okresie realizacji planu dochodzenia do uznania oraz po uzyskaniu decyzji wojewody o uznaniu grupy za organizację producentów owoców i warzyw, zbycie inwestycji objętej dofinansowaniem nie nastąpi przed upływem 5 lat (od dnia zakupu maszyny, urządzenia lub środka transportu) lub 10 lat (od dnia oddania do użytku budynku lub budowli).

Obowiązek składania wymienionych dokumentów wynika z treści rozporządzenia. Można jednak przypuszczać, że ARiMR będzie wymagać także dodatkowych dokumentów, wynikających z procedur przyznawania i wypłacania pomocy przez tę jednostkę.

Na jakie inwestycje można uzyskać pomoc?

Zgodnie z rozporządzeniem, pomoc można uzyskać na:

• budowę budynków oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania albo przygotowania do sprzedaży owoców lub warzyw;
• zakup budynków oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania albo przygotowania do sprzedaży owoców lub warzyw;
• rozbudowę, przebudowę i remont budynków oraz budowli (połączone z ich adaptacją i modernizacją), przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do sprzedaży;
• zakup infrastruktury technicznej i technicznego wyposażenia budynków oraz budowli;
• zagospodarowanie terenu w zakresie niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji oraz zabezpieczenia inwestycji;
• zakup gruntu przeznaczonego pod budowę budynków oraz budowli i zagospodarowanie terenu, w wielkości nieprzekraczającej 10% kwalifikowanych kosztów całej inwestycji;
• zakup i instalację maszyn oraz urządzeń przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania do sprzedaży, a zwłaszcza do mycia, czyszczenia, sortowania, pakowania albo konfekcjonowania owoców lub warzyw;
• zakup środków transportu, w tym wyposażonych w chłodnie oraz urządzenia do regulowania składu atmosfery, z wyłączeniem zakupu samochodów osobowych i innych środków transportu przeznaczonych do przewozu osób;
• ogólne koszty związane z przygotowaniem i realizacją wymienionych inwestycji (obejmujące przygotowanie dokumentacji technicznej i ekonomicznej — kosztorysów, analiz ekonomicznych i projektów inwestycji, zaświadczeń, pozwoleń, opłat i dokumentacji związanej z ich uzyskaniem, nadzoru urbanistycznego, architektonicznego i budowlanego, usług geodezyjnych, usług dotyczących zarządzania inwestycją) w wysokości nieprzekraczającej 12% kosztów kwalifikowanych całej inwestycji.

Możliwy jest zakup używanej maszyny, urządzenia czy środka transportu. W takim przypadku wnioskująca o pomoc grupa musi jednak przedstawić dokument lub oświadczenie osoby sprzedającej potwierdzające, że była ona uprawniona do sprzedaży maszyny, urządzenia lub środka transportu oraz że w okresie ostatnich 7 lat nie były one kupione z udziałem dofinansowania z krajowych lub wspólnotowych środków publicznych. Osoba sprzedająca musi również złożyć oświadczenie, że produkt ma właściwości techniczne zgodne z przeznaczeniem określonym w planie dochodzenia grupy do uznania oraz odpowiada obowiązującym normom.

Inwestycje tylko na swoim

Grunt, na którym ma być realizowana inwestycja (lub budynek albo budowla, w których ma być realizowana), musi stanowić własność lub znajdować się w użytkowaniu wieczystym grupy. Dopuszczono zrealizowanie inwestycji polegającej na montażu zakupionej przez grupę maszyny lub urządzenia przeznaczonego do przygotowania owoców lub warzyw do sprzedaży (w tym mycia, czyszczenia, sortowania, pakowania lub konfekcjonowania) w budynku albo budowli będących w posiadaniu członka grupy. W takim przypadku grupa musi złożyć:

• oświadczenie, że po zdemontowaniu maszyny lub urządzenia i dokonaniu ponownego montażu, ich stan techniczny będzie umożliwiał dalsze używanie zgodne z przeznaczeniem;
• umowę zawartą pomiędzy grupą a jej członkiem lub innym podmiotem będącym w posiadaniu budynku albo budowli, w których nastąpi montaż zakupionej maszyny lub urządzenia (umowa musi określać okres i zasady korzystania z maszyny lub urządzenia, warunki jego montażu i demontażu oraz warunki wypowiedzenia umowy).

Uzyskiwanie pomocy

Przyznawaniem i wypłacaniem pomocy zajmuje się oddział regionalny ARiMR właściwy ze względu na siedzibę grupy. Wysokość pomocy określono na 75% kosztów kwalifikowanych, z czego 50% pokrywa UE, a 25% budżet krajowy. Pomoc wypłacana będzie na zasadzie refundacji poniesionych kosztów netto. Zgodnie z rozporządzeniem, wstępnie uznana grupa, która składa wniosek o pomoc finansową, potwierdza poniesione koszty realizacji inwestycji lub jej etapu poprzez okazanie oryginału otrzymanej faktury lub dokumentu o równoważnej wartości dowodowej.

Gdy poniesione koszty realizacji inwestycji przewyższają jej wartość rynkową, pomoc finansowa przysługuje wyłącznie do wartości tej ostatniej. Wartość rynkową zakupionego budynku, budowli, używanej maszyny, urządzenia lub środka transportu oraz gruntu, z wyjątkiem gruntu rolnego, określa się na podstawie zaświadczenia niezależnego, upoważnionego organu urzędowego lub uprawnionego rzeczoznawcy. Wartość rynkową gruntu rolnego określa się na podstawie danych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny, a innych inwestycji — na podstawie przedstawionej faktury lub dokumentu urzędowego o równoważnej wartości dowodowej.

Zbycie inwestycji (budynków, budowli, maszyn, urządzeń i środków transportu) przed upływem czasu określonego w rozporządzeniu skutkuje zwrotem pomocy finansowej w części dotyczącej zbytej inwestycji, powiększonej o odsetki ustawowe liczone od dnia zbycia inwestycji.