Numer 02/2001
W pierwszej części (HO 12/2000) Autorka przedstawiła różne rodzaje szczepienia lub okulizacji związane z nowymi technologiami produkcji róż pod osłonami (red.).
| Kultury tkankowe | ||
Krzewy uzyskane tą metodą (in vitro — fot. 1) mają wiele zalet: są zdrowe, bardzo żywotne, nie wytwarzają dzikich odrostów korzeniowych i dobrze się krzewią. Pozostałe cechy mają takie same, jak inne róże rosnące na własnych korzeniach. Z powodzeniem można rozmnażać tą metodą rośliny do upraw szklarniowych. Współczynnik rozmnażania zależy przy tym od odmiany; dla róż z grupy Floribunda oraz miniaturowych jest duży i wynosi około 5. Róże pochodzące z kultur tkankowych są jednak w praktyce wykorzystywane w ograniczonym zakresie, ponieważ okazały się droższe od pozostałych. Metoda ta pozwala jednak na szybkie rozmnożenie roślin z nowych, cennych linii hodowlanych, a także mateczników podkładek i odmian uprawnych służących do pozyskiwania sadzonek. Mateczniki takie są odmłodzone genetycznie i zdrowe (mogą być wolne od wirusów). W efekcie sadzonki z nich pozyskiwane lepiej się ukorzeniają.
| ||
|
| ||
| Sadzonki | ||
- Sadzonki pędowe. Rozmnażanie róż szlachetnych przez półzdrewniałe sadzonki pędowe (fot. 2) jest popularne w przypadku uprawy szklarniowej, między innymi miniaturowych róż doniczkowych. Dotyczy ono jednak także róż wielkokwiatowych oraz wielokwiatowych, których w Polsce produkuje się w ten sposób coraz więcej. Krzewy róż rosnące na własnych korzeniach są ogólnie mniej trwałe i wytrzymałe na niską temperaturę oraz stresy w porównaniu z roślinami uprawianymi na korzeniach dzikiej podkładki. Jednak różnice w tej odporności zależą głównie od odmiany. Rozmnażanie róż przez sadzonki zyskało na znaczeniu od czasu, kiedy do uprawy na kwiaty cięte zaczęto wprowadzać nowe technologie eliminujące wahania wilgotności i temperatury oraz nowe podłoża — wełnę mineralną, włókna kokosowe i inne. Także rozwój hodowli nowych odmian szklarniowych oraz szybko przemijające ich znaczenie produkcyjne sprzyja sadzeniu róż na własnych korzeniach. Okres trwania uprawy odmiany znacznie się bowiem skrócił i wynosi około 3, 4 lat. Trwałość w produkcji oraz odporność roślin na mróz przestały mieć zasadnicze znaczenie w uprawach bezglebowych ogrzewanych przez cały rok (do niedawna jedno nasadzenie róż eksploatowano w podłożach ziemnych przeciętnie 7 lat).
Przez sadzonki pędowe bardzo łatwo rozmnażają się używane w świecie podkładki pod róże szlachetne: Rosa canina 'Inermis', R. indica 'Major', R. manetti, R. x 'Natal Briar'. Sadzonkowanie jest najmniej kłopotliwym sposobem rozmnażania, łatwym również dla amatorów. Z roślin uprawianych w polu sadzonki ścina się od czerwca do września, a z krzewów doświetlanych, uprawianych pod osłonami — przez cały rok. Do tego celu można wykorzystać kwitnące lub przekwitające pędy kwiatowe, pod warunkiem, że są całkowicie zdrowe. Sadzonki róż do uprawy szklarniowej powinny być jednowęzłowe, średnio zdrewniałe, mieć długość 5–8 cm, jedno oczko i pięciolistkowy liść, zwany prawdziwym. Do niedawna sporządzano sadzonki dłuższe, zawierające nawet 4 oczka, i przeznaczano do uprawy pod osłonami w glebie. - Sadzonki ukorzeniane horyzontalnie. Dużym zainteresowaniem uczestników ubiegłorocznego, III Międzynarodowego Sympozjum Różanego w Izraelu cieszył się referat na temat ukorzeniania sadzonek z obu końców. Ulistnione sadzonki odmian szklarniowych, długości około 20 cm (3, 4 oczka), umieszczano poziomo zagłębiając ich końce w dwóch kostkach wełny mineralnej. Przedtem moczono sadzonki przez 40 sekund w preparatach zawierających regulatory wzrostu, dzięki czemu ukorzeniały się bardzo dobrze i szybko, nieco lepiej u podstawy niż na wierzchołku. Nie było przy tym istotnych różnic w procencie sadzonek ukorzenionych horyzontalnie i tradycyjnie (5-centymetrowe, jednowęzłowe, umieszczane pionowo). Rośliny otrzymane pierwszym sposobem produkowały natomiast o 11% kwiatów więcej (uprawa w perlicie). Możliwe, że przedstawiona metoda jest początkiem nowej technologii rozmnażania i uprawy róż szklarniowych. Jednak na w pełni sprawdzone wyniki praktyczne trzeba jeszcze poczekać. | ||
|
| ||
| Warunki ukorzeniania | ||
| W celu pozyskiwania sadzonek używanych w opisanych w obu częściach artykułu metodach uprawia się w szklarni ich mateczniki pochodzące z kultur in vitro. Sadzonki podkładek zaszczepione odmianami szlachetnymi lub półzdrewniałe sadzonki odmian szlachetnych wymagają podobnych warunków ukorzeniania: wilgotnego i sterylnego podłoża o dobrej strukturze, wilgotności powietrza zbliżonej do 100% oraz temperatury 23–25°C. Do ukorzeniania sadzonek można wykorzystać stoły w szklarni, skrzynki, doniczki torfowe (Jiffy-7), a przede wszystkim kostki wełny mineralnej. Podłożem mogą być też następujące materiały: torf, torf + piasek, torf + perlit, przesiana kora, włókna kokosowe, włókna kokosowe + torf wysoki. Sadzonki róż najlepiej ukorzeniają się w podłożu o nieco wyższej temperaturze niż powietrza w pomieszczeniu, często zraszane i wietrzone. Zależnie od odmiany lub podkładki, ukorzenianie trwa od 2 do 4 tygodni. Przyspieszyć ten proces może preparat ukorzeniający, na przykład Seradix lub Ukorzeniacz. Ukorzenianie roślin szczepionych (metoda "stentling", "budding" i inne opisane w HO 12/2000) i wyrastanie pędów odmian szlachetnych trwa około 6–8 tygodni. Rośliny nadają się wówczas do sprzedaży oraz posadzenia na miejsce stałe na macie z wełny mineralnej. Jednoczesne ukorzenianie się i zrastanie podkładki z odmianą szlachetną w warunkach szklarniowych przyspiesza się za pomocą doświetlania asymilacyjnego. Przed sprzedażą trzeba zabezpieczyć przed utratą wilgotności system korzeniowy wszystkich roślin rozmnażanych i uzyskanych w warunkach szklarniowych. | ||
